استرس مزمن (chronic stress)، یک اختلال مرتبط با سلامت روان است که اغلب طولانی مدت است. استرس مزمن بر اکثر زمینه های زندگی فرد اثر گذار خواهد بود. افرادی که دچار استرس مزمن یا طولانی مدت می شوند، احساس می کنند که که در استرس غرق شده و توان خارج شدن از زندگی با اضطراب مزمن را ندارند. استرس مزمن و طولانی مدت، به دلایل مختلفی از جمله فشار کاری، مشکلات خانوادگی و جدایی عاطفی در افراد رخ داده و در صورت درمان نشدن، اثرات و عوارض منفی بسیاری بر فرد به جا خواهد گذاشت. برای آشنایی بیشتر با استرس مزمن، علائم و روش های درمان و مقابله با اضطراب مزمن، خواندن این مطلب برای شما مناسب خواهد بود.
استرس مزمن چیست؟
استرس مزمن به استرس طولانی مدتی می گویند، که در آن افراد از نظر روانی و جسمی، احساس اضطراب و ناتوانی می کنند. افرادی که درگیر اضطراب مزمن می شوند، در طول روز احساس خستگی شدید و بی حالی دارند و از نظر روانی نیز، احساس غم، عصبانیت و دلهره را تجربه می کنند. بدن در طول اضطراب مزمن، در حالت هشدار قرار گرفته و شروع به ترشح هورمون های مربوط به استرس و اضطراب مانند کورتیزول و نور آدرنالین کرده، که در طولانی مدت سیستم ایمنی را تضعیف و بدن را فرسوده می کند.
علل استرس مزمن از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده، اما به طور کلی برخی عوامل مانند بیماری های جسمی، رویداد های آسیب زا یا تروماتیک، روابط چالش برانگیز، کمالگرایی، اختلالات روانی و فشار شغلی، از عوامل ریشه ای ایجاد کننده اضطراب مزمن هستند.
چنانچه شما هم درگیر استرس هستید، برای رفع آن می توانید از یک روانشناس خوب کمک بگیرید
تفاوت استرس حاد و مزمن
تفاوت استرس حاد و مزمن در این است که، استرس حاد در نتیجه یک رویداد مشخص و در یک زمان خاص رخ داده و معمولا پس از رفع علت ایجاد کننده آن، از بین رفته یا کاهش خواهد یافت، مانند استرس ناشی از تصادف رانندگی؛ اما استرس مزمن ممکن است بدون دلیلی خاص و به مدت طولانی تری رخ دهد، مانند استرسی که فرد در دعواهای خانوادگی تجربه می کند. به طور کلی استرس حاد، احساس اضطرابی کوتاه مدت و استرس مزمن در بلند مدت تجربه می شود.
از دست ندهید: فشار روانی؛ علائم، علت و راه های مقابله با فشار عصبی
انواع استرس مزمن
اضطراب مزمن یا طولانی مدت ممکن است در نتیجه عوامل مختلفی ایجاد شده و هر شخص، بنا به دلیل متفاوتی در زندگی درگیر استرس طولانی شود. انواع اضطراب مزمن به چهار نوع تقسیم می شوند، که عبارتند از:
| انواع استرس مزمن | توضیح |
| استرس مزمن کاری | مسئولیت ها، چالش ها و فشار های مرتبط با شغل
مانند عقب افتادن کارها از برنامه ریزی، مشکل با مدیران بالا دستی و پروژه های سنگین |
| استرس مزمن عاطفی | تجربه طولانی مدت احساساتی مانند خشم، غم و ترس
مثل سوگواری طولانی مدت یا احساس غم ناشی از مشکلات خانوادگی |
| استرس مزمن محیطی | دشواری و نابسامانی های مربوط به محل زندگی
مانند زندگی در مناطق فقیر و جرم خیز یا نداشتن دسترسی به امکانات بهداشتی و رفاهی لازم |
| استرس مزمن رابطه | مسائل مربط با رابطه فرد با همسر، پارتنر، خانواده و دوستان
مثل روابط متعارض و آشفته با پدر و مادر یا جدایی از شریک عاطفی |
علائم استرس مزمن
افرادی که دچار استرس مزمن می شوند، در سه حوزه شناختی (ذهنی)، هیجانی و فیزیکی، اضطراب را تجربه می کنند. اینکه هر فرد کدام نوع از علائم مربوط به اضطراب را تجربه می کند، بستگی به میزان تاب آوری، سازگاری و سطح تحمل آن ها در برابر فشار های زندگی را دارد. علامت اصلی اضطراب مزمن، درگیر بودن طولانی مدت با استرس و فشار روانی ناشی از آن است. مهمترین علائم استرس مزمن عبارتند از:
علائم شناختی (ذهنی) استرس مزمن
- ناتوانی در تمرکز و دقت
- افکار آشفته و بی نظم
- ناتوانی در توجه به موضوعات
- ناتوانی در برنامه ریزی
علائم هیجانی استرس مزمن
- افزایش تحریک پذیری و حساسیت هیجانی
- احساس غم و ناراحتی
- ناتوانی در مدیریت هیجان
- احساس نا امیدی
- نوسانات خلقی
علائم فیزیکی استرس مزمن
- احساس گرفتگی عضلانی
- کاهش میل جنسی
- ابتلا به بیماری های متعدد جنسی
- احساس کرختی و درد بدن
- سردرد و سرگیجه
- افزایش میزان پرخاشگری و عصبانیت
- اختلالات خواب
- مشکلات تغذیه ای
- خشکی دهان
مناسب برای خواندن: چگونه استرس را از بین ببریم؟ راهکارهای کنترل استرس
علت استرس مزمن
عوامل استرس مزمن متعدد بوده و شامل شرایط و موقعیت های فراوانی می شوند که هر کدام از آن ها ممکن است باعث درگیر شدن افراد با اضطراب طولانی مدت شود. علل استرس مزمن عبارتند از:
- بیماری های جسمی
- اختلالات روانی
- روابط چالش برانگیز
- مشکلات مالی
- فشار شغلی
- حوادث تروماتیک یا آسیب زا
- ناتوانی در برنامه ریزی
- کمالگرایی
- از دست دادن پدر و مادر
- سبک زندگی ناسالم
۱. بیماری های جسمی و استرس مزمن
زمانی که افراد به یک مشکل مربوط به سلامتی، مانند بیماری قلبی یا هر نوع بیماری جسمی مبتلا شده یا باید از یک فرد بیمار نگهداری کنند، مضطرب شده و استرس مزمن را تجربه می کنند. از دست دادن سلامتی ذهن افراد را درگیر نگرانی و آشفتگی کرده و موجب می شود تا فرد نتواند زندگی روزمره خود را بدون استرس بگذراند.
بیشتر بخوانید: استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ عوارض استرس و فکر زیاد
۲. اختلالات روانی، از عوامل ایجاد کننده استرس مزمن
ابتلا به برخی اختلالات روانی، مانند اختلالات اضطرابی، اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، فوبیا، استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال پانیک یا وحشت زدگی، می تواند باعث شکل گیری استرس مزمن شده و حتی زمینه را برای ابتلای افراد به مشکلاتی مانند اختلال افسردگی و آگورافوبیا، فراهم کند.
برای مطالعه بیشتر: علت استرس بی دلیل چیست؟ ۱۵ دلیل مهم و درمان آن
۳. روابط چالش برانگیز، از علت های استرس مزمن
روابط چالش برانگیز و پر تنش یکی از علت های استرس مزمن است. افرادی که در روابط خانوادگی، دوستانه، عاطفی و شغلی خود احساس آرامش کمی را تجربه کرده و دائما تحت فشار باشند، آمادگی زیادی برای ابتلا به اضطراب مزمن را دارند. به طور مثال زمانی که فرد هنگام ورود به خانه، با دعوا و مشاجره مواجهه شود، در طول روز، احساس اضطراب خواهد کرد.
۴. اضطراب مزمن و مشکلات مالی
از دیگر عوامل اضطراب مزمن، می توان به مشکلات مالی و اقتصادی اشاره کرد. بدهی، هزینه های ناگهانی یا تغییرات در وضعیت مالی یک فرد می تواند مقدار قابل توجهی در سطح استرس ادراک شده او ایجاد کند. مشکلات مالی می توانند برنامه ریزی فرد در مورد آینده را مختل کرده و میزان دستیابی به اهداف را تحت تاثیر قرار دهند. هر چه مشکلات مالی شدیدتر باشند، اضطراب مزمن پایدار تر خواهد بود.
۵. اضطراب مزمن و فشار شغلی
یکی از علت های شایع اضطراب مزمن، فشار شغلی است. مشاغل پر فشار مانند کار در اورژانس یا سکوی نفتی، محیط کاری دشوار مانند معدن یا عدم اطمینان نسبت به ماندن در یک شغل، می تواند از منابع ایجاد کننده اضطراب مزمن باشد. چنانچه فرد نتواند شرایط شغلی خود را مطلوب کرده و برای کاهش استرس آن اقدامات لازم را انجام دهد، نشانه های استرس مزمن در او افزایش یافته و عملکرد شغلی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
مطلب مفید: استرس شغلی؛ نشانه ها، عوارض، انواع و مدیریت استرس کاری
۶. تاثیر حوادث تروماتیک یا آسیب زا بر اضطراب مزمن
حوادث تروماتیک یا آسیب زا مانند قرار گرفتن در معرض سو استفاده جنسی، جسمی یا عاطفی، خشونت بین فردی، فقر، جنگ و مرگ یک عزیز، در ایجاد استرس مزمن اثر گذار است. افرادی که چنین شرایطی را تجربه می کنند، معمولا چه در همان زمان و چه بعد از آن، احساس اضطراب زیادی را تجربه کرده و ممکن است بدون کمک یک روانشناس، نتوانند زندگی بدون علائم اضطراب را پشت سر بگذارند.
۷. ناتوانی در برنامه ریزی و استرس مزمن
یکی دیگر از علت های استرس مزمن، ناتوانی در برنامه ریزی، سازماندهی کار های روزانه و مدیریت زمان است. افرادی که نتوانند در زندگی روزانه خود، برنامه ریزی خوب و موثری داشته باشند، در حل مسئله و تصمیم گیری های خود دچار اضطراب شده و نمی توانند آنطور که باید برنامه هایشان را پیش ببرند. این موضوع باعث افزایش عقب افتادن کار ها و درگیر شدن با اضطراب مزمن می شود.
۸. کمالگرایی، از عوامل اضطراب مزمن
کمالگرایی از عوامل اضطراب مزمن است و باعث می شود که افراد به طور افراطی نسبت به کامل تر بودن همه چیز حساسیت زیادی داشته و هیچ چیز آن ها را قانع نکند. در چنین حالتی هنگام انجام کارها، اضطراب بالایی را تجربه می کنند که در صورت عدم کنترل و درمان آن، می تواند منجر به اضطراب مزمن شود.
مطالعه بیشتر: عوارض استرس در زنان چیست؟ درمان استرس در زنان
۹. از دست دادن پدر و مادر، علت استرس مزمن
از علل استرس مزمن، می توان از دست دادن یا مرگ پدر و مادر را در نظر گرفت. مرگ عزیزان به خودی خود، اتفاقی چالش برانگیز است که در کوتاه مدت باعث بروز مشکلات مهمی در زندگی بازماندگان و در صورت عدم پذیرش و کنار آمدن با آن، باعث اضطراب مزمن در طولانی مدت می شود. فردی که یکی از والدین یا هر دو والد خود را از دست بدهد، مخصوصا در شرایطی که به آن ها وابستگی مالی یا عاطفی زیادی داشته باشد، استرس زیاد و طولانی مدتی را تجربه خواهد کرد.
همچنین بخوانید: افسردگی بعد از مرگ پدر و مادر؛ راه های مقابله با غم و اندوه
۱۰. سبک زندگی ناسالم، از عوامل اضطراب مزمن
تغذیه ناسالم، نداشتن برنامه برای ورزش هفتگی، مصرف الکل یا مواد مخدری مانند گل، می تواند از عوال اضطراب مزمن باشد. افرادی که زندگی ناسالمی دارند، معمولا با مشکلات اقتصادی، رفتاری و خانوادگی زیادی مواجه می شوند که باعث ایجاد استرس و متشنج بودن روابط آن ها می شود.
برای خواندن توصیه می شود: ۵ تاثیر استرس بر روان؛ استرس با مغز چه میکند؟
روش های مقابله با استرس مزمن
استرس مزمن همراه با عوارض آسیب زای فراوانی است که در صورت عدم کنترل، زندگی فرد را مختل کرده و مانع از زندگی در آرامش می شود. بناباین لازم است تا افراد در صورت تجربه نشانه های اضطراب مزمن و طولانی مدت، نسبت به کنترل آن اقدام کنند. روش های مقابله با استرس مزمن عبارتند از:
- توجه به نشانه های استرس
- تنظیم افکار
- توپ کاهش استرس
- افزایش روابط اجتماعی
- مدیریت زمان
- رفع علت اضطراب
- ورزش منظم
- مدیتیشن و ذهن آگاهی
- کیفیت خواب
- رژیم غذایی سالم و کاهش مصرف قند
- تعیین حد و مرز
۱. توجه به نشانه های استرس مزمن
از اصلی ترین راه های مقابله با استرس مزمن، توجه به نشانه های آن است. برخی افراد ممکن است مدت ها با استرس زندگی کرده و نسبت به علائم اضطراب مزمن یا طولانی مدت خود بی توجه باشند، که در طول زمان دچار فرسودگی و عوارض ناشی از استرس مزمن می شوند. توجه به علائم استرس می تواند موجب می شود که افراد برای کنترل و مدیریت بهتر نشانه های استرس طولانی مدت خود، به روانشناس مراجعه کنند.
۲. مدیریت اضطراب مزمن با تنظیم افکار
گاهی اوقات شیوه تفکر و باور هایی که افراد دارند، می تواند عامل ایجاد اضطراب مزمن و افزایش علائم استرس باشد. یکی از عوامل تاثیر گذار بر استرس، خطاهای شناختی مانند تفکر همه یا هیچ، تعمیم بیش از حد و بزرگنمایی است که باعث می شود افراد در برخورد با مسائل به شیوه منفی فکر کرده و استرس زیادی تجربه کنند.
همچنین بخوانید: اضطراب در خواب نشانه چیست؟ علائم، عوارض و درمان
۳. مقابله با اضطراب مزمن با توپ کاهش استرس
یکی از جالب ترین روش ها برای کاهش اضطراب مزمن، استفاده از توپ های کاهش استرس است. این توپ ها، حالتی نرم و انعطاف پذیر داشته و فشار دادن آن ها با دست، احساس بسیار خوبی را منتقل می کند. بنابراین افراد هنگام تجربه استرس و اضطراب طولانی مدت، می توانند یک توپ به همزاه داشته و با فشار دادن آن، فشار موجود روی خود را کاهش دهند.
۴. افزایش روابط اجتماعی و کاهش استرس مزمن
زمانی که میزان ارتباطات اجتماعی و گفتگو های روزانه با دوستان، اقوام و همکاران افزایش پیدا کند، میزان استرس مزمن کاهش می یابد، چرا که فرد می تواند مشکلات و صحبت های خود را در جایی ابراز کرده و احساس خالی شدن از عوامل آزارنده داشته باشد. اگر فرد کسی را نداشته باشد که با او حرف زده و احساس راحتی در کنار او داشته باشد، مجبور به تحمل فشار روانی ناشی از استرس است که توان مقابله با اضطراب مزمن را کاهش می دهد.
۵. مدیریت زمان و کنترل استرس مزمن
در صورتی که عامل ایجاد کننده استرس مزمن، ضعف در مهارت مدیریت زمان، برنامه ریزی و اهمال کاری باشد، می توان با استفاده از تکنیک های مدیریت زمان و برنامه ریزی، برنامه های روزانه، هفتگی و ماهانه را سر و سامان بخشیده و از عقب افتادن کار ها جلوگیری شود. با این کار، استرسی که در نتیجه بهم ریختگی کارها و کمبود زمان ایجاد شده، به میزان بسیار زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.
۶. رفع ریشه ای علت اضطراب مزمن
یکی از راه های کاهش اضطراب مزمن، جستجو و کشف علت ایجاد کننده آن است. با پیدا کردن دلیل اصلی که فرد را دچار استرس کرده و مانع داشتن احساس آرامش می شود، می توان نسبت به رفع آن اقدام کرده و استرس طولانی مدت را کاهش داد. در صورت عدم رفع ریشه ای آن، فرد می تواند با شناسایی عامل ایجاد کننده استرس، از آن اجتناب کند.
همچنین بخوانید: تفاوت استرس و اضطراب در روانشناسی چیست؟
۷. ورزش منظم و کاهش استرس مزمن
مطالعات نشان داده اند، که انجام ورزش منظم می تواند استرس را کاهش داده و اثرات منفی شناختی ناشی از استرس مزمن را کاهش دهد. فعالیت بدنی مفید مانند انجام ورزش های مختلفی همچون پیاده روی، دوچرخه سواری، کوه نوردی و شنا، موجب ترشح هورمون “اندورفین” می شود که موجب بهبود شرایط خلق و خو و کاهش استرس مزمن می شود. با افزایش کیفیت خلق و خو، افراد می توانند در برابر شرایط مضطرب کنده مقاومت بیشتری داشته و بتوانند از شرایط پر فشار زندگی عبور کنند.
۸. مقابله با اضطراب مزمن از راه مدیتیشن و ذهن آگاهی
از روش های مطلوب برای مقابله با اضطراب مزمن، انجام تمرینات مدیتیشین، یوگا و مایندفولنس یا ذهن آگاهی است. انجام این تمرینات باعث می شود که میزان تمرکز و توجه افراد نسبت به آنچه که در حال تجربه آن هستند افزایش یافته و بتوانند با تکنکی های تنفسی، استرس را از خود دور کرده و بدن را در حالت آرامش قرار دهند. هنگام انجام مدیتیشن و یوگا می توانید به موسقی گوش داده و قبل یا بعد از آن، حمام آب گم بگیرید.
برای خواندن: اضطراب شبانه چیست؟ روش های درمان و مقابله
۹. بهبود استرس مزمن با افزایش کیفیت خواب
بررسی ها نشان داده اند که استرس مزمن می تواند چرخه خواب و بیداری را مختل کرده و موجب اختلال در خواب عمیق که برای سلامت روانی و جسمی مفید است، شود. خواب ناکافی یا پر تنش باعث می شود که فرد نتواند مدتی را از عوامل استرس زا دور مانده و مغز توانایی بازیابی خود را نداشته باشد. برای افزایش کیفیت خواب، هنگام رفتن به محل خواب، تلفن همراه را کنار گذاشته و محیط را کاملا تاریک کنید، همچنین ساعتی مشخص را برای خوابیدن و بیدار شدن تعیین کنید که بدن به آن برنامه عادت کرده و بازدهی بالاتری داشته باشد.
۱۰. مقابله با اضطراب مزمن از راه کاهش مصرف قند
مطالعات انجام شده نشان داده است، که بین رژیم غذایی با قند بالا و مشکلات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی رابطه وجود داشته و استرس مزمن، میل به غذاهای پر قند را افزایش می دهد. بنابراین یکی از عواملی که می تواند باعث توانایی بهتر افراد برای مقابله با اضطراب مزمن شود، داشتن رژیم غذایی سالم، غنی و کاهش مصرف قند و شیرین کننده های مصنوعی است. رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات، فیبر و پروتئین های مفید، به عملکرد بهتر مغز و افزایش مهارت تصمیم گیری و حل مسئله می شود.
بیشتر بخوانید: برای کاهش استرس چه بخوریم؟ ۲۰ خوراکی ضد استرس
۱۱. تعیین حد و مرز برای مدیریت استرس مزمن
تعیین حد و مرز با دیگران، به معنای ایجاد محدودیت در رفتار هایی است که ممکن است ما را آزار داده و موجب از بین رفتن احساس آرامش شود. با تعیین حد و مرز در روابط با اطرافیان، به آن ها اجازه داده نمی شود که هر طور دلشان می خواهد رفتار کرده و موجب به وجود آمدن اضطراب شوند. به منظور تعیین حد و مرز، می توانید به شیوه زیر رفتار کنید:
- تمرین مهارت نه گفتن
- عدم پذیرش برخی مسئولیت ها
- ابراز نارضایتی نسبت به برخی رفتار ها توسط اطرافیان
- نپذیرفتن برخی تعهدات و کارهای مخالف با میل خود
عوارض استرس مزمن
استرس مزمن در صورت درمان نشدن، تاثیرات مضری بر سلامت روان و جسم افراد خواهد گذاشت. برخی از مهمترین عوارض استرس مزمن، عبارتند از:
- اگزما، آکنه و بثورات پوستی
- ابتلا به اختلال افسردگی
- کاهش سیستم ایمنی
- آمادگی بیشتر برای ابتلا به بیماری ها
- دیابت
- بیماری قلبی
- کاهش عزت نفس
- افزایش پرخاشگری
- افکار خودکشی
- ابتلا به اختلالات اضطرابی
- فشار خون بالا
- پرکاری تیروئید
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- کاهش میل جنسی
- تغییر وزن
- تغییر اشتها
مطلب خواندنی: تاثیرات عجیب استرس بر بدن؛ عوارض استرس
درمان استرس مزمن
در صورتی که فرد برای مدت زیادی درگیر علائم استرس مزمن باشد، لازم است تا برای جلوگیری از عوارض آسیب زا، نسبت به درمان اضطراب مزمن اقدام کند. گزینه های درمان استرس مزمن عبارتند از:
- تغییر سبک زندگی
- رواندرمانی
- دارو درمانی
۱. تغییر سبک زندگی
از بهترین راه های درمان استرس مزمن، تلاش برای تغییر سبک زندگی است. افراد به منظور کاهش علائم استرس یا شرایط ایجاد کننده اضطراب، می توانند اقداماتی مانند فعالیت بدنی مفید در طول هفته، عدم مصرف غذاهای فرآوری شده حاوی شکر، و بهبود کیفیت خواب خود انجام دهند. تغییر سبک زندگی، موجب افزایش تاب آوری برای مقابله با استرس و کاهش علائم و مشکلات مربوط به اضطراب مزمن می شود.
مطلب جالب برای خواندن: داروی ضد استرس گیاهی | چطور استرس را در خانه از بین ببریم؟
۲. رواندرمانی
از دیگر راه های درمان اضطراب مزمن، به خصوص در شرایطی که عامل ایجاد کننده استرس، شخصی، خانوادگی و درونی باشد، مراجعه به یک روانشناس خوب است. روانشناس می تواند اقدام به کاوش در شرایط زندگی فرد کرده و ضمن پیدا کردن مسائلی که باعث ایجاد استرس در فرد شده، آن ها را تا جای ممکن رفع کده و در جهت درمان استرس مزمن، به فرد کمک کند. از جمله رویکرد های رواندرمانی مناسب برای استرس مزمن می توان موارد زیر را نام برد:
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- روانکاوی یا رواندرمانی تحلیلی
- طرحواره درمانی
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
برای خواندن این مطلب کلیک کنید: برای درمان اضطراب به چه متخصصی مراجعه کنیم؟
۳. دارو درمانی
در صورتی که علائم استرس مزمن، از کنترل خارج شده و باعث اختلال در روند زندگی روزمره شود، بهتر است که فرد برای مصرف دارو های مناسب مدیریت استرس، به یک روانپزشک خوب مراجعه و از او مشورت بگیرد. روانپزشک با در نظر گرفتن شرایطی مانند سن، جنسیت، مدت، فراوانی و شدت علائم استرس، اقدام به تجویز قرص برای اضطراب مزمن می کند تا علائم استرس را کنترل و شرایط زندگی افراد را پایدار کند. دارو های تجویز شده برای کنترل علائم اضطراب مزمن، عبارتند از:
- داروهای ضد اضطراب: دارو هایی مانند بوسپیرون، آلپرازولام، دیازپام و اگزازپام، که موجب افزایش سطح آرامش شده و در درمان اضطراب مزمن با دارو، بکار گرفته می شوند.
- دارو های ضد افسردگی: داو هایی مانند سیتالوپرام، فلوکستین و پاروکستین، که با تنظیم سطح سروتونین، موجب بهبود خلق و خو می شوند و یکی از انواع قرص برای درمان اضطراب مزمن هستند.
- بتا بلاکر ها: دارو های موسوم به بتا بلاکر ها یا مسدود کننده های بتا، مانند پروپرانولول، آتنولول و بتاکسولول، که ضربان قلب و فشار خون را کاهش می دهند و می توانند به کاهش سطح اضطراب مزمن کمک کنند.
منایع: medicalnewstoday, verywellmind, forbes, ucfhealth, verywellhealth
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
ثبت ديدگاه