استرس مزمن (chronic stress)، یک اختلال مرتبط با سلامت روان است که اغلب طولانی مدت است. استرس مزمن بر اکثر زمینه های زندگی فرد اثر گذار خواهد بود. افرادی که دچار استرس مزمن یا طولانی مدت می شوند، احساس می کنند که که در استرس غرق شده و توان خارج شدن از زندگی با اضطراب مزمن را ندارند. استرس مزمن و طولانی مدت، به دلایل مختلفی از جمله فشار کاری، مشکلات خانوادگی و جدایی عاطفی در افراد رخ داده و در صورت درمان نشدن، اثرات و عوارض منفی بسیاری بر فرد به جا خواهد گذاشت. برای آشنایی بیشتر با استرس مزمن، علائم و روش های درمان و مقابله با اضطراب مزمن، خواندن این مطلب برای شما مناسب خواهد بود.
استرس مزمن چیست؟
استرس مزمن به استرس طولانی مدتی می گویند، که در آن افراد از نظر روانی و جسمی، احساس اضطراب و ناتوانی می کنند. افرادی که درگیر اضطراب مزمن می شوند، در طول روز احساس خستگی شدید و بی حالی دارند و از نظر روانی نیز، احساس غم، عصبانیت و دلهره را تجربه می کنند. بدن در طول اضطراب مزمن، در حالت هشدار قرار گرفته و شروع به ترشح هورمون های مربوط به استرس و اضطراب مانند کورتیزول و نور آدرنالین کرده، که در طولانی مدت سیستم ایمنی را تضعیف و بدن را فرسوده می کند.
علل استرس مزمن از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده، اما به طور کلی برخی عوامل مانند بیماری های جسمی، رویداد های آسیب زا یا تروماتیک، روابط چالش برانگیز، کمالگرایی، اختلالات روانی و فشار شغلی، از عوامل ریشه ای ایجاد کننده اضطراب مزمن هستند.
چنانچه شما هم درگیر استرس هستید، برای رفع آن می توانید از یک روانشناس خوب کمک بگیرید
تفاوت استرس حاد و مزمن
تفاوت استرس حاد و مزمن در این است که، استرس حاد در نتیجه یک رویداد مشخص و در یک زمان خاص رخ داده و معمولا پس از رفع علت ایجاد کننده آن، از بین رفته یا کاهش خواهد یافت، مانند استرس ناشی از تصادف رانندگی؛ اما استرس مزمن ممکن است بدون دلیلی خاص و به مدت طولانی تری رخ دهد، مانند استرسی که فرد در دعواهای خانوادگی تجربه می کند. به طور کلی استرس حاد، احساس اضطرابی کوتاه مدت و استرس مزمن در بلند مدت تجربه می شود.
از دست ندهید: فشار روانی؛ علائم، علت و راه های مقابله با فشار عصبی
انواع استرس مزمن
اضطراب مزمن یا طولانی مدت ممکن است در نتیجه عوامل مختلفی ایجاد شده و هر شخص، بنا به دلیل متفاوتی در زندگی درگیر استرس طولانی شود. انواع اضطراب مزمن به چهار نوع تقسیم می شوند، که عبارتند از:
| انواع استرس مزمن | توضیح |
| استرس مزمن کاری | مسئولیت ها، چالش ها و فشار های مرتبط با شغل
مانند عقب افتادن کارها از برنامه ریزی، مشکل با مدیران بالا دستی و پروژه های سنگین |
| استرس مزمن عاطفی | تجربه طولانی مدت احساساتی مانند خشم، غم و ترس
مثل سوگواری طولانی مدت یا احساس غم ناشی از مشکلات خانوادگی |
| استرس مزمن محیطی | دشواری و نابسامانی های مربوط به محل زندگی
مانند زندگی در مناطق فقیر و جرم خیز یا نداشتن دسترسی به امکانات بهداشتی و رفاهی لازم |
| استرس مزمن رابطه | مسائل مربط با رابطه فرد با همسر، پارتنر، خانواده و دوستان
مثل روابط متعارض و آشفته با پدر و مادر یا جدایی از شریک عاطفی |
علائم استرس مزمن
افرادی که دچار استرس مزمن می شوند، در سه حوزه شناختی (ذهنی)، هیجانی و فیزیکی، اضطراب را تجربه می کنند. اینکه هر فرد کدام نوع از علائم مربوط به اضطراب را تجربه می کند، بستگی به میزان تاب آوری، سازگاری و سطح تحمل آن ها در برابر فشار های زندگی را دارد. علامت اصلی اضطراب مزمن، درگیر بودن طولانی مدت با استرس و فشار روانی ناشی از آن است. مهمترین علائم استرس مزمن عبارتند از:
علائم شناختی (ذهنی) استرس مزمن
- ناتوانی در تمرکز و دقت
- افکار آشفته و بی نظم
- ناتوانی در توجه به موضوعات
- ناتوانی در برنامه ریزی
علائم هیجانی استرس مزمن
- افزایش تحریک پذیری و حساسیت هیجانی
- احساس غم و ناراحتی
- ناتوانی در مدیریت هیجان
- احساس نا امیدی
- نوسانات خلقی
علائم فیزیکی استرس مزمن
- احساس گرفتگی عضلانی
- کاهش میل جنسی
- ابتلا به بیماری های متعدد جنسی
- احساس کرختی و درد بدن
- سردرد و سرگیجه
- افزایش میزان پرخاشگری و عصبانیت
- اختلالات خواب
- مشکلات تغذیه ای
- خشکی دهان
مناسب برای خواندن: چگونه استرس را از بین ببریم؟ راهکارهای کنترل استرس
علت استرس مزمن
عوامل استرس مزمن متعدد بوده و شامل شرایط و موقعیت های فراوانی می شوند که هر کدام از آن ها ممکن است باعث درگیر شدن افراد با اضطراب طولانی مدت شود. علل استرس مزمن عبارتند از:
- بیماری های جسمی
- اختلالات روانی
- روابط چالش برانگیز
- مشکلات مالی
- فشار شغلی
- حوادث تروماتیک یا آسیب زا
- ناتوانی در برنامه ریزی
- کمالگرایی
- از دست دادن پدر و مادر
- سبک زندگی ناسالم
۱. بیماری های جسمی و استرس مزمن
زمانی که افراد به یک مشکل مربوط به سلامتی، مانند بیماری قلبی یا هر نوع بیماری جسمی مبتلا شده یا باید از یک فرد بیمار نگهداری کنند، مضطرب شده و استرس مزمن را تجربه می کنند. از دست دادن سلامتی ذهن افراد را درگیر نگرانی و آشفتگی کرده و موجب می شود تا فرد نتواند زندگی روزمره خود را بدون استرس بگذراند.
بیشتر بخوانید: استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ عوارض استرس و فکر زیاد
۲. اختلالات روانی، از عوامل ایجاد کننده استرس مزمن
ابتلا به برخی اختلالات روانی، مانند اختلالات اضطرابی، اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، فوبیا، استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال پانیک یا وحشت زدگی، می تواند باعث شکل گیری استرس مزمن شده و حتی زمینه را برای ابتلای افراد به مشکلاتی مانند اختلال افسردگی و آگورافوبیا، فراهم کند.
برای مطالعه بیشتر: علت استرس بی دلیل چیست؟