استرس یکی از بخش‌های آشنا در زندگی روزمره همه ما انسانها است که ممکن است هر روز به شکلهای مختلفی برای هر یک از ما اتفاق افتد. در واقع در هر شرایطی که روح و روان ما با تهدید مواجه شود، استرس بر روحیه ما تاثیر می‌گذارد و روان ما را به هم می‌ریزد. همه ما می‌دانیم که استرس چقدر برای ذهن و بدن ما مضر است و ممکن است باعث بروز علائم فیزیکی چون سردرد یا درد قفسه سینه و علائم روحی چون اضطراب یا غم و علائم رفتاری چون خشم یا پرخوری شود. در این مقاله قصد داریم به معرفی ۵ تاثیر استرس بر روان و مغز افراد بپردازیم؛ پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
تاثیر استرس بر مغز
موضوعی که ممکن است بسیاری از اشخاص از آن اطلاع نداشته باشند، آن است که استرس میتواند به صورت جدی بر مغز افراد تاثیر بگذارد. چرا که در مواجهه با استرس، مغز افراد یک سری واکنش‌ها را تجربه می‌کند که برخی خوب و برخی بد هستند که تمامی این واکنش‌ها برای محافظت مغز از تهدیدها و خطرهای احتمالی ایجاد میشود. همچنین جالب است بدانید بروز استرس در برخی افراد، باعث تیزتر شدن ذهن و بهبود حافظه میشود. اما باید بگوییم که براساس تحقیقات انجام شده، استرس مزمن باعث ایجاد تاثیرات منفی بر بدن و مغز ما میشود که عدم کنترل آن، به مرور نتایج ناراحت کننده‌ای را به همراه دارد. در ادامه به بیان ۵ مورد از شگفت‌انگیزترین تاثیرات استرس بر مغز، می‌پردازیم.
برای مطالعه بیشتر: اضطراب پنهان؛ علائم، علت و درمان استرس پنهان
۱. استرس باعث افزایش بیماری‌های روانی میشود
براساس تحقیقات انجام شده، استرس باعث ایجاد تغییراتی در مغز میشود که فرد مورد نظر را به شخصی مستعد در اختلالات خلقی و اضطرابی تبدیل می‌کند. همچنین ممکن است به مرور باعث بروز اختلالات روانی و عاطفی شود. طبق آزمایشات انجام شده توسط محققان؛ در طی بروز فرآیند استرس، تولید سلول‌های میلین و نورون‌های مغزی با یکدیگر مطابقتی ندارد و تعداد کم نورون‌ها باعث بروز بیماری‌های روانی در فرد میشود.
همچنین بخوانید: علت استرس بی دلیل چیست؟ ۱۵ دلیل مهم و درمان آن
۲. استرس باعث تغییر ساختار مغز میشود
بروز استرس در هر فردی، منجر به تغییرات طولانی مدت در ساختار و عملکرد مغز او شود. مغز همه ما از نورون‌ها و سلول‌های پشتیبانی تشکیل شده که به ماده خاکستری معروف هستند و وظیفه تفکر، تصمیم‌گیری و حل مسئله در مغز را بر عهده دارند. همچنین در مغز، بخش دیگری به نام ماده سفید وجود دارد که برای انتقال اطلاعات به سایر مناطق مغز ایجاد شده است. همانطور که در بخش بالا هم بیان کردیم بروز استرس باعث تولید بیش از حد میلین میشود که این اتفاق منجر به بروز تغییرات پایدار در ساختار مغز ما میشود. همچنین جالب است بدانید براساس معاینات پزشکان و محققان، افرادی که از اختلال استرس پس از سانحه، رنج می‌برند دارای ناهنجاری‌های مغزی از جمله عدم تعادل در ماده خاکستری و سفید هستند.
از دست ندهید: فشار روانی؛ علائم، علت و راه های مقابله با فشار عصبی
در واقع باید بگوییم همه استرسها به یک شکل بر مغز و شبکههای عصبی تأثیر نمیگذارند. برخی استرسها در دسته خوبی قرار دارند؛ چرا که به شما کمک میکنند تا در مواجهه با چالشها عملکرد خوبی داشته باشید و به خوبی ارتباط برقرار کنید. از سوی دیگر، برخی استرسها در دسته‌بندی قرار دارند؛ چرا که منجر به ایجاد مجموعهای از مشکلات میشوند.
مطالعه بیشتر: علائم استرس چیست؟ ۱۸ نشانه فیزیکی و روانی استرس
۳. استرس سلول‌های مغز را از بین می‌برد
براساس تحقیقات انجام شده، استرس میتواند نورون‌های جدید بخش هیپوکامپ مغز را از بین ببرد. هیپوکامپ یکی از مناطق مغز است که به شدت با حافظه، احساسات و یادگیری افراد مرتبط است و یکی از دو ناحیه‌ای است که در آن نوروژنز یا تشکیل سلول‌های جدید مغز در طول زندگی هر فرد، در آن اتفاق می‌افتد. پس باید بدانید که استرس سلول‌های مغز را به مرور زمان از بین خواهد برد.
مطلب کاربردی: برای تقویت حافظه چه بخوریم؟ ۲۳ خوراکی مفید برای حافظه
۴. استرس مغز را کوچک می‌کند
بروز استرس در هر فردی میتواند منجر به کوچک شدن مناطقی از مغز شود که با تنظیم احساسات، متابولیسم و حافظه مرتبط است. اغلب پیامدهای منفی و اتفاقات تغییر دهنده مانند بلایای طبیعی، تصادف رانندگی و مرگ یکی از عزیزان باعث بروز استرس شدید و ناگهانی در هر فردی میشود که این اتفاقات در دسته استرسهای روزمره قرار دارند. تمامی ما با این نوع از استرسها بصورت روزانه مواجه هستیم و گذشت زمان، میتواند باعث بروز طیف گستردهای از اختلالات روانی در وجود ما شود. در واقع قرار گرفتن در معرض استرس، منجر به کوچک شدن ماده خاکستری جلوی مغز میشود که این بخش مربوط به قسمت خودکنترلی و احساسات هر فرد است. پس با تغییر سایز ماده خاکستری مغز، عملا بروز دو ویژگی خودکنترلی و احساسات به خطر می‌افتد.
در واقع انواع مختلف استرس به شیوه‌های مختلف بر مغز افراد اثر می گذارد. برای مثال رویدادهای استرس زایی چون از دست دادن شغل و تصادف رانندگی بر آگاهی عاطفی و رویدادهای آسیب زا مانند مرگ یکی از عزیزان و بیماری جدی بر مراکز خلقی اثر می‌گذارد. پس نتیجه می‌گیریم انباشته شدن رویدادهای استرس‌زا در زندگی، ممکن است مقابله با استرس روزهای آینده را برای افراد چالش‌برانگیزتر کند، به ویژه اگر اتفاقات سخت بعدی نیاز به کنترل شدید و تنظیم احساسات داشته باشد.
مطلب مفید: تفاوت استرس و اضطراب در روانشناسی چیست؟ فرق نشانه ها، علل و درمان
۵. استرس به حافظه آسیب می‌رساند
اگر تا به حال سعی کرده باشید که جزئیات یک رویداد استرس زا را به خاطر بسپارید، احتمالاً می‌دانید که گاهی اوقات استرس باعث میشود که یادآوری رویدادها برایتان دشوار شود. حتی استرس نسبتا جزئی نیز میتواند بصورت فوری بر حافظه فرد تاثیر بگذارد.
براساس مطالعات صورت گرفته، استرس باعث ایجاد تأثیر منفی بر حافظه میشود و توانایی به خاطر آوردن اطلاعات را در فرد کاهش می‌دهد. تأثیر کلی استرس بر حافظه، به تعدادی متغیر بستگی دارد که یکی از آنها، زمان‌بندی است. تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که استرس بلافاصله پیش از یادگیری اتفاق می‌افتد، شاید عجیب باشد؛ اما می توان حافظه را با کمک این حس درونی به سرعت تقویت کرد.
مطلب مفید: استرس صبحگاهی نشانه چیست؟ علل، علائم و راه درمان اضطراب صبحگاهی
مصالحه با استرس
استرس همواره بخشی از زندگی است که در بسیاری از موارد نمی‌توان از آن دوری کرد، اما محققان معتقدند که با درک دقیق چگونگی و چرایی تاثیر استرس بر مغز، می‌توان بینشی در مورد پیشگیری یا حتی خنثی کردن برخی آسیب‌های ناشی از استرس به دست آورد.
برای کاهش استرس چه بخوریم؟ ۲۰ غذای مفید برای از بین بردن استرس
در صورتی که نیازمند مراجعه به روانشناس خوب در تهران در زمینه‌های مختلف از جمله استرس هستید، می‌توانید از سایت پزشک خوب اقدام به رزرو اینترنتی یا تلفنی کنید.
سوالات متداول
- استرس باعث بروز چه علائمی در افراد میشود؟
- استرس بخش آشنا و رایج زندگی روزمره همه ما انسانها است که ممکن است هر روز در شکلهای مختلفی برای هر یک از ما اتفاق افتد. این اختلال ممکن است باعث بروز علائم فیزیکی چون سردرد و درد قفسه سینه و علائم روحی چون اضطراب یا غم و علائم رفتاری چون خشم یا پرخوری شود.
- آیا استرس بر مغز تاثیر می‌گذارد؟
- بله، موضوعی که ممکن است بسیاری از افراد از آن اطلاع نداشته باشند آن است که استرس میتواند بصورت جدی بر مغز افراد تاثیر بگذارد. چرا که در مواجهه با استرس، مغز افراد یک سری واکنش‌ها را تجربه می‌کند که برخی خوب و برخی بد هستند و تمامی این واکنش‌ها برای محافظت مغز از تهدید و خطر احتمالی ایجاد میشود.
- آیا همه استرسها به یک شکل بر مغز اثر میگذارند؟
- براساس تحقیقات پزشکان، همه استرسها به یک شکل بر مغز و شبکههای عصبی تأثیر نمیگذارند. برخی استرسها در دسته خوبی قرار دارند؛ چرا که به شما کمک میکنند تا در مواجهه با چالشها عملکرد خوبی داشته باشید و به خوبی ارتباط برقرار کنید. از سوی دیگر، برخی استرسها در دسته بندی منفی قرار دارند؛ چرا که منجر به ایجاد مجموعهای از مشکلات میشوند.
- استرسهای روزانه چه نتیجهای به همراه دارند؟
- اغلب پیامدهای منفی و اتفاقات تغییر دهنده مانند بلایای طبیعی، تصادف رانندگی و مرگ یکی از عزیزان باعث بروز استرس شدید و ناگهانی میشود. این دسته اتفاقات، در گروه استرسهای روزمره قرار دارند که تمامی بصورت روزانه با انواع بسیاری از آنها مواجه هستیم. متاسفانه استرسهای روزانه با گذشت زمان، میتواند باعث بروز طیف گستردهای از اختلالات روانی در فرد شود.
منبع verywellmind
پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از روانشناسان و روانپزشکان و سایر متخصصان حوزه سلامت است که به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.
باسلام ،ایاسرگیجه دورانی وسبکی سرهم ازعلائم استرس شدیدبرمغزمیتونه باشه،،،بعداز اینکه دکترگوش گفت سرگیجه مربوط به گوش نیست
مقاله خیلی خوبی بود
ممنون