هوش هیجانی چیست؟ مولفه ها و تکنیک‌های افزایش هوش هیجانی

هوش هیجانی به زبان ساده EI (emotional intelligence) یا emotional quotient) EQ) توانایی درک، تفسیر، نشان دادن، مدیریت، ارزیابی و استفاده از احساسات و هیجانات برای برقراری ارتباط با دیگران است. هوش هیجانی بالا به برقراری روابط موثر و سازنده کمک شایانی می‌کند. ارتقای هوش هیجانی باعث تقویت فرآیند‌های یادگیری و سهولت در کسب دانش می‌شود. افزایش هوش هیجانی در بزرگسالی یا کودکی، با انجام برخی تکنیک‌ها قابل انجام است. دنیایی را تصور کنید که در آن نمی توانید بفهمید که دوستی غمگین است یا همکلاسی اش عصبانی است. این توانایی برای بیان و مدیریت احساسات  خود و پاسخ مناسب به عواطف دیگران ضروری است. برای آشنایی با مفهوم و روش‌های تقویت هوش هیجانی این مطلب را انتها بخوانید.

هوش هیجانی چیست و چه اهمیتی دارد؟

اصطلاح هوش هیجانی توسط دو محقق به نام‌های پیتر سالاووی و جان مایر در مقاله خود با عنوان هوش هیجانی در مجله Imagination, Cognition, and Personality در سال ۱۹۹۰ نام برده شد. سپس توسط روانشناس و نویسنده دانیل گولمن در کتاب خود با عنوان «هوش هیجانی چرا می تواند مهمتر از IQ باشد» رایج شد. این نوع هوش نقش مهمی در فراگیری مهارت های زندگی دارد و به یادگیری مفاهیم جدید و استفاده از دانش کسب شده در زندگی کمک می‌کند. طبق یک پژوهش بین هوش هیجانی بالا و احساس خشنودی در زندگی رابطه مثبت وجود دارد.

اهمیت این نوع از هوش در کیفیت روابط و احساس رضایت از زندگی مشخص می شود. افراد فاقد هوش هیجانی، نمی دانند که چگونه باید برای زندگی خود تصمیم گیری کنند، مهارت حل مسئله ضعیفی دارند و احساس ناامیدی می کنند. اما در عوض کسی که از مهارت هیجانی بالایی برخوردار است، به خوبی از پس دشواری های زندگی برمیاید. او می داند که در جمع های مختلف باید چگونه رفتار کند و چه اقدامی را در برابر چه کسی انجام دهد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد هوش هیجانی ممکن است به مدیریت استرس کمک کند.

مولفه های هوش هیجانی

هوش هیجانی مانند هر پدیده روانشناختی دیگر دارای مولفه هایی است که در کنار یکدیگر باعث شکل گیری این مفهوم می شوند. ۵ مولفه در شکل گیری هوش هیجانی موثر هستند که عبارتند از:

1. خودآگاهی
2. خودتنظیمی
3. انگیزه
4. همدلی
5. مهارت های اجتماعی

۱. خودآگاهی

برای رسیدن به خودآگاهی، فرد باید قادر باشد عواطف خود را تحت نظر داشته باشد و در عین حال واکنش‌های هیجانی مختلف را تشخیص داده و هر احساس متمایز را به درستی شناسایی کند. افراد خودآگاه می توانند محرک های خود را بشناسند، نقاط قوت خود را شناسایی کنید و محدودیت های خود را ببینید.

طبق تحقیقات تاشا اوریش، روانشناس سازمانی، ۹۵ درصد افراد معتقدند که خودآگاه هستند. با این حال، تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد واقعاً هستند. بودن با افرادی که خودآگاه نیستند می تواند ناامید کننده باشد و منجر به افزایش استرس و تشویق شود. در اینجا چند نکته برای بهبود خودآگاهی وجود دارد:

• از دیگران بازخورد سازنده بخواهید
• با دقت به افکار و احساسات خود توجه کنید
• به دنبال علایق خود باشید و کاری را انجام دهید که باعث خوشحالی شما می شود
• مهارت های جدید بیاموزید و برای خود اهداف تعیین کنید
• روی ایجاد ذهنیتِ رشد کار کنید

برای مطالعه بیشتر: مهارت های نرم چیست؟معرفی ۱۵ مهارت نرم و روش های تقویت آن

۲. خود تنظیمی

هوش هیجانی علاوه بر آگاهی از احساسات خود و تأثیری که بر دیگران می گذارد، مستلزم خود تنظیمی و مدیریت هیجان است. این به معنای دور کردن احساسات و در اصل سرکوب آنها نیست. این فقط به معنای انتظار برای زمان و مکان مناسب برای بیان آنهاست. هر چه فرد با هوش هیجانی خود هماهنگ تر باشد، راحت تر می تواند یک پاسخ سنجیده دهد تا یک واکنش فوری.

آنهایی که در خودتنظیمی مهارت دارند، منعطف هستند و به خوبی با تغییر سازگار هستند. آنها همچنین برای مدیریت درگیری و پخش موقعیت های ناراحت کننده یا دشوار مناسب هستند. افرادی که مهارت های خودتنظیمی سالمی دارند وجدان کاری بالایی دارند. آنها در مورد اینکه چگونه بر دیگران تأثیر می گذارند فکر می کنند و مسئولیت اعمال خود را می پذیرند. در اینجا چند نکته برای بهبود خودتنظیمی وجود دارد:

• به چالش ها به عنوان فرصت نگاه کنید
• مهارت های تحمل اضطراب و تاب آوری خود را بهبود ببخشید
• روی پذیرش بازتاب ها و احساسات کار کنید
• راه هایی برای کنترل عصبانیت پیدا کنید
• مهارت های ارتباطی و اجتماعی را تمرین کنید
• تشخیص دهید که فرد در نحوه پاسخ دادن حق انتخاب دارد

۳. خود انگیختگی و انگیزه

انگیزه درونی یکی دیگر از مهارت های مهم هوش هیجانی است. افرادی که از نظر عاطفی باهوش هستند، چیزهایی فراتر از پاداش های بیرونی مانند شهرت، پول، شناخت و تحسین برانگیخته می شوند. در عوض، آنها اشتیاق به برآوردن نیازها و اهداف درونی خود دارند. آن‌ها به دنبال پاداش‌های درونی هستند، از هماهنگی کامل با یک فعالیت، جریان می‌یابند.

خودانگیختگی شامل انگیزه شخصی ما برای بهبود و رشد، تعهد به اهداف، ابتکار، یا آمادگی برای اقدام بر اساس فرصت ها، و خوش بینی و انعطاف پذیری است. کسانی که در این زمینه صلاحیت دارند، تمایل به عمل دارند. آنها اهدافی را تعیین می کنند، نیاز زیادی به موفقیت دارند و همیشه به دنبال راه هایی برای بهتر شدن هستند. آنها همچنین تمایل زیادی به متعهد بودن دارند و در ابتکار عمل خوب هستند. در اینجا چند نکته برای بهبود خودانگیختگی وجود دارد:

• از استفاده بیش از حد از پاداش های بیرونی خودداری کنید
• نتایج خود را جشن بگیرید
• روی تعیین اهداف کوچک و قابل اندازه گیری تمرکز کنید
• چالش هایی را برای جالب نگه داشتن چیزها معرفی کنید
• اهدافی را برای کمک به ایجاد انگیزه درونی تعیین کنید

همچنین بخوانید: مهارت نه گفتن | چگونه قاطعانه درخواستی را رد کنیم؟

۴. همدلی

همدلی یا توانایی درک احساسات دیگران برای تکمیل هوش هیجانی بسیار مهم است. با این حال، رفتار همدلانه چیزی فراتر از توانایی تشخیص حالات عاطفی دیگران را شامل می شود. همچنین بر پاسخ های فرد تأثیر می گذارد. همدلی به فرد اجازه می دهد تا اقتدار را که اغلب بر روابط اجتماعی، به ویژه در محل کار، تأثیر می گذارد، درک کند. این برای هدایت تعاملات روزانه فرد با افراد مختلف ضروری است.

کسانی که در این عنصر صلاحیت دارند می توانند تشخیص دهند که چه کسی قدرت را در روابط مختلف حفظ می کند. آنها همچنین درک می کنند که چگونه این نیروها بر احساسات و رفتارها تأثیر می گذارند. به همین دلیل، آنها می توانند موقعیت های مختلفی را که به دینامیک قدرت وابسته است، به دقت تجزیه و تحلیل کنند. در اینجا چند نکته برای بهبود همدلی وجود دارد:

• مایل به اشتراک گذاری احساسات باشید
• به دیگران گوش دهید
• درگیر هدفی مانند یک پروژه اجتماعی باشید
• با افراد جدید ملاقات کنید و صحبت کنید
• سعی کنید خود را به جای شخص دیگری تصور کنید

۵. مهارتهای اجتماعی

توانایی تعامل خوب با دیگران یکی دیگر از جنبه های حیاتی هوش هیجانی است. مهارت های اجتماعی به افراد اجازه می دهد تا روابط معناداری با دیگران ایجاد کنند و درک قوی تری از خود و دیگران ایجاد کنند. درک صحیح هیجانی فراتر از درک عواطف خود و دیگران است. فرد همچنین باید این اطلاعات را در تعاملات و ارتباطات روزانه خود استفاده کند.

اگر مهارت های اجتماعی خود را توسعه داده اید، در کار گروهی مهارت دارید. شما از دیگران و نیازهای آنها در گفتگو یا حل تعارض آگاه هستید. شما در مکالمه، از گوش دادن فعال، تماس چشمی، مهارت های ارتباط کلامی و زبان بدن باز استقبال می کنید. شما می دانید که چگونه می توانید با دیگران رابطه برقرار کنید یا رهبری خود را ابراز کنید. در اینجا چند نکته برای بهبود مهارت های اجتماعی آورده شده است:

• سوالات باز بپرسید
• موضوعاتی  را پیدا کنید که به شروع گفتگو کمک می کنند
• تماس چشمی خوب را تمرین کنید
• گوش دادن فعال را با تمام بدن تمرین کنید
• به مهارت های اجتماعی دیگران توجه کنید
• به دیگران علاقه نشان دهید و از آنها سؤال بپرسید
• مراقب زبان بدن خود و دیگران باشید

چگونه هوش هیجانی را افزایش دهیم؟

مهارت های دخیل در هوش هیجانی، در هر فرد قابل بهبود است و می تواند او را به بلوغ عاطفی و پختگی شخصیتی نزدیک تر کند. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید، بین یادگیری ساده در مورد EQ و استفاده از آن دانش در زندگی شما تفاوت وجود دارد. به این معنا که برای مشاهده کارکرد واقعی هوش هیجانی باید مهارت‌های مورد نظر را واقعا در زندگی اجرا کنید. ۸ تکنیک‌ افزایش هوش هیجانی عبارتند از:

۱. بهبود هوش هیجانی با افزایش خودآگاهی

برای آنکه به عنوان فردی با هوش هیجانی بالا شناخته شوید، باید توانایی زیادی در شناخت عواطف، هیجانات و احساسات خود داشته باشید. آگاهی از احساسات و پاسخ های عاطفی به دیگران نیز، می تواند هوش هیجانی فرد را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. دانستن زمانی که فرد احساس مضطرب یا عصبانیت می کند می تواند به پردازش و انتقال آن احساسات به گونه ای کمک کند که نتایج سالمی را به همراه داشته باشد.

۲. افزایش هوش هیجانی با خودتنظیمی

خودتنظیمی به معنای توانایی کنترل خود در شرایط بحرانی، استرس زا و چالشی است. فردی که هنگام درگیری می تواند خود را مدیریت کند، به احتمال کمتری دچار رفتار اشتباه می شود. همچنین می داند که چگونه به جای اجتناب و فرار در شرایط سخت و دشوار، آرامش خود را حفظ کرده و حتی به به دیگران کمک کند.

خودتنظیمی را می توان از طریق راهکارهایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و شناخت واکنش های اشتباه خود هنگام رو به رو شدن با مسائل مختلف و جایگزینی آنها با اقدامات مناسب، تقویت کرد.

مطلب کاربردی: اثر هاله ای چیست؟ اثرات خطای هاله ای در حوزه های مختلف

۳. تقویت هوش هیجانی با تشخیص احساس دیگران

یکی از راهکارهای موثر در افزایش هوش هیجانی، توجه به دیگران و احساساتشان است. افراد باید علاوه بر توجه به احساسات خود، به دیگران هم توجه می‌کند. این توجه می تواند با خودآگاهی شروع شود و به درک اینکه دیگران چگونه رفتار و ارتباطات خود را می بینند، منتهی شود.

تنظیم پیام خود بر اساس نحوه دریافت احساس دیگران، بخشی جدایی ناپذیر از هوش هیجانی است. اگر بتوانید به خوبی دیگران را بررسی کنید و متوجه احساساتی که تجربه می‎‌کنند شوید، احتمالا بهترین پاسخ را در قبال واکنش یا رفتار آنها خواهید داشت.

۴. برنامه ریزی و مدیریت زمان

یکی از نشانه های افزایش هوش هیجانی، توانایی مدیریت زمان و برنامه ریزی برای انجام کارهای روزمره است. فردی که زندگی با نظمی دارد، احتمالا کاملا از اهداف مورد نظر خود آگاه است و برای دستیابی به آنها برنامه دارد. این نظم و دیسیپلین در زندگی، انگیزه را افزایش می دهد و به تقویت هوش هیجانی در گذر زمان کمک بزرگی می کند.

مطالعه بیشتر: تکنیک پومودورو چیست و چه مراحلی دارد؟ کاربرد، فواید و معایب

۵. تمرین گوش دادن فعال

روش دیگر برای تقویت هوش هیجانی در بزرگسالان، تمرین گوش دادن فعال است. افراد به صورت کلامی و غیرکلامی ارتباط برقرار می کنند، بنابراین گوش دادن و نظارت بر واکنش های غیرکلامی مثبت و منفی ضروری است. وقت گذاشتن برای شنیدن دیگران همچنین نشان دهنده سطحی از احترام است که می تواند پایه ای برای روابط سالم باشد.

برای تقویت این مهارت، سعی کنید تا بجای تلاش برای پاسخ دادن به فرد، ابتدا حرف او را به خوبی شنیده و سپس بهترین پاسخ را ارائه دهید. گاهی اوقات افراد هیچ نیازی به شنیدن حرف، راهنمایی یا نصیحت ندارند، بلکه فقط کسی را می‌خواهند که آنها را بسیار خوب بشنود.

۶. نگرش مثبت، یکی از تکنیک‌های افزایش هوش هیجانی

افراد با هوش هیجانی بالا قدرت کلمات مثبت، پیام های تشویق کننده و حرکات دوستانه را درک می کنند. هنگامی که فرد می تواند در یک موقعیت استرس زا تفکر مثبت خود را حفظ کند. می تواند به دیگران کمک کند آرام بمانند. همچنین می تواند حل مشکل و همکاری بیشتر را تشویق کند.

افرادی که معمولا نقاط نگران کننده یا دردناک یک اتفاق توجه بیشتری می کنند، معمولا به عنوان افرادی ناتوان و دارای تفکر منفی شناخته می شوند. البته باید به این نکته توجه داشت که هر اتفاقی در عین داشتن نکات مثبت، بخش های منفی هم دارد و بی توجهی به آنها، اشتباه است.

خواندن این مطلب را از دست ندهید: خطای شناختی چیست؟ خطاهای شناختی ۱۷ گانه و درمان آنها

۷. افزایش هوش هیجانی با همدلی

کافی است که تمام توجه خود را درگیر چیزی که کند که فرد دیگر در حال تجربه یا صحبت در مورد آن است. این توجه کافی و تلاش برای برای درک آنچه برای دیگری اتفاق افتاده است، همدلی نام دارد. افراد دارای عملکرد اجتماعی قوی و هوش هیجانی بالا، رفتار همدلانه و ارتباط موثر با اعضای خانواده، دوستان، همکاران و به طور کل اطرافیانشان برقرار می‌کنند.

۸. تفکر انتقادی و تحمل انتقاد

اگر می‌خواهید که هوش هیجانی بالایی داشته باشید، بسیار مهم است که بازخوردها را بشنوید و به آنها فکر کنید، خواه این بازخورد مثبت یا منفی باشد. تفکر انتقادی یک مهارت مهم در افزایش هوش هیجانی و تلاش برای ساختن یک زندگی بهتر با رفع نقاط منفی است. پذیرا بودن از بازخورد و انتقادات موثر، به معنای پذیرفتن مسئولیت اعمال خود و تمایل به بهبود نحوه برقراری ارتباط با دیگران است.

انواع هوش هیجانی

در مورد انواع هوش هیجانی باید گفت که در واقع انواع مختلفی از این مهارت وجود ندارد اما سه رویکرد اصلی به هوش هیجانی وجود دارد که عبارتند از:

• مدل مهارت محور یا مبتنی بر توانایی
• مدل ویژگی محور
• مدل مختلط یا ترکیبی

مدل مهارت محور، هوش هیجانی اکتسابی

این مدل استدلال می کند که برای اینکه از نظر عاطفی باهوش باشید، باید شایستگی های خاصی را داشته باشید. به عنوان مثال، مدل چهار شاخه ای که در مقاله مایر، سالوی و کاروسو به تفصیل شرح داده شده است، استدلال می کند که شما باید بتوانید:

• احساسات خود را بشناسید
• بدانید با آنها چه کار کنید
• معنی آنها را بفهمید
• بدانید چگونه آنها را مدیریت کنند
• بخواهید از آنها مراقبت کنید

مطلب جالب برای خواندن: روانشناسی مثبت گرا چیست؟ چرا روانشناسی مثبت گرا مهم است؟

مدل ویژگی محور، هوش هیجانی انتسابی

این مدل، مانند مدلی که پتریدس توسعه داد، از این ایده که هوش هیجانی مبتنی بر توانایی ها است، جدا می شود. این استدلال می کند که افرادی دارای ادراک عاطفی و ویژگی هایی هستند که بخشی از شخصیت آنها را تشکیل می دهد. اینها به جای اندازه‌گیری علمی، توسط خود شخص شناسایی می‌شوند و برای مثال ممکن است شامل خودشناسی قاطعیت، عزت نفس و شادکامی باشند.

مدل مختلط

این مدل چندین نوع کیفیت هوش هیجانی را شامل مهارت ها (مثلاً همدل بودن) و ویژگی ها (مانند خوش بینی) ترکیب می کند. ویژگی های دیگر (مانند توانایی خواندن حالات چهره، توانایی الهام بخشیدن به دیگران) در مورد اینکه آیا هوش هیجانی مجموعه‌ای از مهارت‌هایی است که باید آموخته شوند و بهبود یابند یا اینکه مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی است که ذاتی هستند یا ترکیبی از هر دو، بحث‌هایی وجود دارد.

چرا هوش هیجانی اهمیت دارد؟ 

همانطور که می دانیم، باهوش ترین افراد، لزوما موفق ترین یا کامل ترین افراد نیستند. احتمالاً افرادی را می‌شناسید که عملکرد تحصیلی درخشانی دارند و در عین حال از نظر اجتماعی ناتوان و در کار یا روابط شخصی خود ناموفق هستند. توانایی فکری یا بهره هوشی شما (IQ) به تنهایی برای رسیدن به موفقیت در زندگی کافی نیست. بله، ضریب هوشی شما می تواند به شما کمک کند تا وارد دانشگاه شوید، اما این EQ شما است که به شما کمک می کند استرس و احساسات را هنگام مواجهه با مشکلات مدیریت کنید. IQ و EQ زمانی مؤثرتر هستند که مکمل یکدیگر باشند. برخی از مهمترین زمینه های زندگی که هوش هیجانی در آنها اهمیت دارد، عبارتند از:

اهمیت هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی

هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی تاثیر گذار است. دانش‌آموزانی که هوش هیجانی بالاتری دارند، تمایل به یادگیری بالاتری دارند و می‌توانند احساسات دیگران را درک کنند، که بر خودکارآمدی آنها تأثیر می‌گذارد و به طور غیرمستقیم بر پیشرفت تحصیلی آنها تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، مدیریت صحیح و توسعه EQ، برای آنها ضروری است.

همچنین بخوانید: بهترین تست هوش چیست؟ معرفی معتبرترین تست هوش

هوش هیجانی در محیط کار

هوش هیجانی بالا می‌تواند به شما کمک کند تا پیچیدگی‌های اجتماعی محل کار را مرور کنید، دیگران را رهبری کنید و به آنها انگیزه دهید و در حرفه‌تان برتری پیدا کنید. تحقیقات در سال ۲۰۱۳ نشان می دهد که هوش هیجانی بالا می تواند به دلیل روابط مثبتی که در محل کار ایجاد می شود، به شما در دستیابی به اهداف سازمان و افزایش رضایت شغلی شما کمک کند. هنگامی که یک مدیر احساسات کارکنان خود را در نظر می گیرد، یاد می گیرد که چگونه با آنها به بهترین شکل تعامل کند.

توانایی بیشتر در مدیریت احساسات می‌تواند از بسیاری جهات برای عملکرد کاری مفید باشد. استفاده از هوش هیجانی در محل کار می‌تواند مهارت تصمیم‌ گیری را بهبود بخشد، به تعاملات اجتماعی کمک کند تا به خوبی پیش برود و توانایی کارکنان را برای مقابله با مواقع استرس‌زا افزایش دهد. نمونه هایی از هوش هیجانی در محیط کار می تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. همدلی با یک کارمند یا همکار ناراحت

۲. گوش دادن به دیگران با احترام

۳. انعطاف پذیر بودن در مسائل کاری

هوش هیجانی و سلامت جسمی

اگر قادر به مدیریت احساسات خود نیستید، احتمالاً استرس خود را نیز مدیریت نمی کنید. این می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. استرس مدیریت نشده فشار خون را افزایش می دهد، سیستم ایمنی را سرکوب می کند، خطر حملات قلبی و سکته را افزایش می دهد، به ناباروری کمک می کند و روند پیری را تسریع می کند. اولین قدم برای افزایش هوش هیجانی، یادگیری نحوه مدیریت استرس است.

همچنین بخوانید: چگونه روابط خود را بهبود دهیم؟

تاثیر هوش هیجانی بر سلامت روان

احساسات مدیریت نشده و استرس نیز می تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد و شما را در برابر اضطراب و افسردگی آسیب پذیر کند. اگر نمی توانید احساسات خود را درک کنید، با آنها راحت باشید یا احساسات خود را مدیریت کنید، برای ایجاد روابط قوی نیز دچار مشکل خواهید شد. این به نوبه خود می تواند احساس تنهایی و انزوا و هر گونه مشکل سلامت روانی را تشدید کند.

یکی از فواید مراجعه به یک روانشناس خوب، این است که افراد می توانند به راحتی مشکلات خود را در محیطی امن و بدون استرس از واکنش های منفی ابراز کنند. رواندرمانی همچنین ظرفیت افراد برای تجربه احساسات تلخ و آزار دهنده یا گرفتن تصمیمات مهم را افزایش می دهد.

هوش هیجانی و روابط اجتماعی

با درک احساسات خود و نحوه مدیریت آنها، بهتر می توانید احساسات خود را بیان کنید و احساس دیگران را درک کنید. این به شما این امکان را می دهد که به طور مؤثرتر ارتباط برقرار کنید و روابط قوی تری هم در محل کار و هم در زندگی شخصی خود ایجاد کنید.

هوش هیجانی و هوش اجتماعی

هماهنگ بودن با احساسات یک هدف اجتماعی را دنبال می کند و شما را با افراد دیگر و دنیای اطرافتان مرتبط می کند. هوش اجتماعی شما را قادر می سازد دوست را از دشمن تشخیص دهید، علاقه فرد دیگری را نسبت به خود بسنجید، استرس را کاهش دهید، سیستم عصبی خود را از طریق ارتباطات اجتماعی متعادل کنید و احساس رضایت کنید.

مطلب مفید: هرم مازلو چیست؟ همه چیز در مورد سلسله مراتب نیازهای مازلو

چطور بفهمیم هوش هیجانی ما بالا یا پایین است؟ (نشانه‌ها و تفاوت‌ها)

هوش هیجانی پایین به ناتوانی در درک دقیق احساسات (هم در خود و هم در دیگران) و استفاده از آن اطلاعات برای هدایت افکار و اعمالتان اشاره دارد. این اشخاص، ممکن است در حفظ روابط ناموفق باشند. اما افراد با هوش هیجانی بالا می توانند احساسات مختلف را تشخیص دهند و بفهمند که این احساسات چگونه بر افکار، کلمات و نحوه عمل آنها تأثیر می گذارد. انواع نشانه‌های هوش هیجانی بالا و پایین را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

نشانه‌های هوش هیجانی بالا	نشانه‌های هوش هیجانی پایین
مهارت در شناسایی عواطف دیگران	ناتوانی در درک احساسات دیگران
مدیریت خشم و ابراز سالم هیجانات منفی	طغیان های عاطفی مکرر یا تغییرات خلقی
بیان خواسته‌ها و پذیرفتن مسئولیت نظرات شخصی	مشکل در اظهار نظر یا به عهده گرفتن مسئولیت در یک موقعیت
ایده پردازی‌های نوین و تلاش برای رفع خلاقانه چالش‌ها	علاقه اندک به یافتن راه های جدید برای حل مشکلات
تلاش برای شنیدن نظرات دیگران و تحمل مخالفت	مشکل در انتقاد پذیری
گفتن محترمانه و استوار ایده‌ها در موقعیت‌های مختلف	ناتوانی در بیان واضح ایده ها یا بیان نکات
توجه به نشانه‌های کلامی و غیر کلامی اطرافیان	بی‌توجهی به نشانه‌های احساسی دیگران

توانایی بالا در بخشندگی و عبور از اشتباهات	بدبینی و از دست دادن انگیزه پس از شکست
کنجکاو و مشتاق یادگیری	تمایل به تثبیت اشتباهات به جای درس گرفتن از آنها
تعیین مرزها و چهارچوب‌های خود با دیگران	مشکل در مرزبندی با دیگران و حافظت از خود در برابر آسیب عاطفی

 

مطلب مفید: خودباوری چیست؟ چگونه می‌توانم مهارت خودباوری را تقویت کنم؟

معرفی بهترین کتاب‌های هوش هیجانی برای موفقیت

در زمینه افزایش هوش هیجانی کتاب های متعددی وجود دارد. یکی از بهترین آنها کتابی نوشته دنیل گلمن است که در سال ۱۹۹۵ منتشر شد. در این کتاب، گولمن بیان می کند که هوش هیجانی به اندازه ضریب هوشی برای موفقیت، از جمله در جنبه های تحصیلی، حرفه ای، اجتماعی و بین فردی زندگی یک فرد مهم است. سایر کتاب های مفید در زمینه افزایش هوش هیجانی شامل موارد زیر می شوند:

• کتاب هوش هیجانی نشوته دکتر تراویس برادبری و جین گریوز
• کتاب هوش هیجانی نوشته براندن کوپر
• درباره هوش هیجانی نوشته هاروارد بیزینس ریویو
• کتاب هوش هیجانی نوشته جیسون ساترفیلد

سوالات متداول

در ابین بخش به سوالات رایج شما درباره هوش هیجانی پاسخ داده ایم.

IQ مهم تر است یا EQ؟

از لحاظ تاریخی، نمرات در تست های IQ با عملکرد تحصیلی بهتر، حقوق بالاتر و عملکرد شغلی بهتر مرتبط است. با این حال، مطالعات جدیدتر نشان داده هوش هیجانی با موفقیت شغلی و روابط رضایت بخش تر ارتباط دارد.

اولین قدم برای افزایش هوش هیجانی چیست؟

شاید بتوان گفت اولین قدم برای افزایش هوش هیجانی، یادگیری نحوه مدیریت استرس است. هیجانات کنترل نشده و استرس می تواند بر سلامت روان شما اثر بگذارد و شما را در برابر اضطراب و افسردگی آسیب پذیر کند.

افرادی که هوش هیجانی پایین دارند، چگونه رفتار می کنند؟

افرادی که هوش هیجانی پایینی دارند اغلب برای درک و کنترل احساسات خود دچار مشکل می شوند. آنها ممکن است بدون اینکه بفهمند واقعاً چه احساسی دارند یا چرا اینقدر ناراحت هستند، واکنش نشان دهند.

هوش هیجانی با کدام مهارت مدیریت ارتباط بیشتر دارد؟

هوش هیجانی با مهارت خود مدیریتی ارتباط بیشتر دارد. خود مدیریتی جزء حیاتی هوش هیجانی است که نقش مهمی در موقعیت های چالش برانگیز کسب و کار ایفا می کند. این به توانایی رهبران برای مدیریت احساسات خود در یک موقعیت دشوار اشاره دارد.

برای افزایش هوش هیجانی چه باید کرد؟

هوش هیجانی قابل بهبود است و می توان آن  ا افزایش داد. با استفاده از افزایش مهارت هایی مثل خودآگاهی، خود تنظیمی، خودانگیختکی، گوش دادن فعال و… می توان افزایش هوش هیجانی را افزایش داد.

---

منابع: verywellmind, healthline, simplepsychology