تست هوش ارزیابی است که طیفی از توانایی های شناختی را اندازه گیری می کند و نمره ای را ارائه می دهد که به عنوان معیاری برای سنجش توانایی های فکری و پتانسیل یک فرد در نظر گرفته شده است. تست های هوش از پرکاربرد ترین تستهای روانشناسی هستند. در این مطلب به معرفی معتبرترین تست هوش و بهترین تست هوش می پردازیم. البته توجه به این نکته مهم است که بنا به شرایط ممکن است بهترین تست هوش برای هر فرد متفاوت باشد.
برای درک معنای واقعی نمرات تست هوش، ضروری است که نحوه محاسبه نمرات تست های هوش را بررسی کنیم. امروزه، بسیاری از تستهای هوش استاندارد شدهاند و نمرات با مقایسه عملکرد فردی در برابر هنجار افراد در آن گروه سنی به دست میآیند. در حالی که بسیاری از معتبرترین تست های هوش از روشهای مشابهی برای استخراج نمرات خود استفاده میکنند، توجه به این نکته نیز مهم است که هر آزمون هوشی متفاوت است.
هوش یا IQ چیست؟
IQ مخفف ضریب هوش است و نوعی نمره استاندارد است که نشان می دهد یک فرد از گروه همسالان خود چقدر بالاتر یا پایین تر از توانایی ذهنی خود قرار دارد. نمره میانگین ضریب هوشی ۱۰۰ است. نمره میانگین هوش از طریق آزمون یکسان برای تعداد زیادی از افراد از همه اقشار اجتماعی – اقتصادی جامعه و گرفتن میانگین بدست می آید.
اصطلاح IQ یا ضریب هوشی در سال ۱۹۱۲ توسط روانشناس ویلیام استرن در رابطه با اصطلاح آلمانی Intelligenzquotient ابداع شد. در آن زمان، ضریب هوشی به عنوان نسبت سن عقلی به سن تقویمی × ۱۰۰ نشان داده می شد. بنابراین، اگر یک فرد ۱۰ ساله دارای سن ذهنی ۱۰ بود، ضریب هوشی او ۱۰۰ بود. اما اگر سن ذهنی آنها بیشتر بود. نسبت به سن تقویمی آنها (مثلاً ۱۲ به جای ۱۰)، ضریب هوشی آنها ۱۲۰ خواهد بود. به همین ترتیب، اگر سن ذهنی آنها کمتر از سن تقویمی آنها بود، ضریب هوشی آنها کمتر از ۱۰۰ بود.
نمره هوش نرمال چند است؟
هنگامی که معتبرترین تست های هوش فعلی توسعه یافتند، نمره هوش نرمال به عنوان ۱۰۰ تعریف شد. و انحراف معیار (مفهومی آماری که پراکندگی متوسط را توصیف میکند) عدد ۱۵ تعریف شد. یعنی در نمودار توزیع نرمال حدود ۷۰ درصد افراد ۱۵ نمره کمتر یا بیشتر از ۱۰۰ را دریافت می کنند. تست هوش وکسلر و تست استنفورد بینه را می توان به عنوان معتبرترین تست هوش پذیرفت.
تاریخچه تست هوش
آلفرد بینه روانشناس فرانسوی اولین تست هوش را در اوایل دهه ۱۹۰۰ ایجاد کرد. با این حال، تست هوش به معنی مدرن آن در ایالات متحده از کار هنری هربرت گدارد سرچشمه می گیرد. گدارد روانشناسی بود که در سال ۱۸۹۹ دکترای خود را در رشته روانشناسی از دانشگاه کلارک گرفت. او آزمون بینه را از فرانسوی به انگلیسی ترجمه کرد. این آزمون برای آزمایش عملکردهای فکری اساسی در کودکان مدرسه ای ایالات متحده و حمایت از تشخیص های روانشناسی مورد استفاده قرار گرفت.
گودار در تاریخ روانشناسی به عنوان شخصیتی بحث برانگیز باقی مانده است. این به دلیل استدلال او است که بزرگسالان با IQ پایین نباید تولید مثل کنند. جامعه ها تا حد زیادی از چنین دیدگاه هایی کناره گرفته است. امروزه تستهای IQ متعددی وجود دارد که برای اهداف مختلف استفاده میشوند، اما بیشتر آنها برای کمک به تشخیص ناتوانیهای یادگیری استفاده میشوند.
انواع تست هوش
طبق گفته verywellmind چندین تست هوش معتبر وجود دارد و محتوای آنها می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برخی از انواع تست هوش، برای بزرگسالان استفاده می شوند، اما بسیاری از آنها به طور خاص برای اجرا در کودکان طراحی شده اند. اما معتبرترین تست هوش کدام است؟ تست های هوش که تایید رسمی گرفته اند و در حال حاضر استفاده می شوند همه تست های معتبری هستند اما برخی دارای اعتبار و پایایی بالاتری نسبت به بقیه هستند. تست های زیر نمونه هایی از چند تست هوش استاندارد بین المللی هستند:
- تست هوش ریون
- تست هوش کتل
- تست هوش گاردنر
- تست هوش کافمن
- تست هوش استانفورد-بینه
- تست هوش غیرکلامی جهانی
- تست هوش وکسلر بزرگسالان
- تست هوش وکسلر برای کودکان
- تست های وودکاک-جانسون از توانایی های شناختی
تست هوش ریون، یکی از بهترین تست های هوش
تست هوش ریون یا Raven Matrices برای اندازه گیری سطح توسعه فکری و تفکر منطقی طراحی شده است. یک مزیت تست هوش ریون غیر کلامی بودن آن است. شما می توانید ضریب هوشی بزرگسالان ۱۴ تا ۶۵ ساله را بدون توجه به ملیت، مذهب و سایر تفاوت ها با کمک آن تعیین کنید. این آزمایش به لطف جان ریون در سال ۱۹۳۶ ایجاد شد. جان کارپتر ریون روانشناس بریتانیایی بود که این تست را برای اندازهگیری هوش عمومی و تواناییهای شناختی در افراد طراحی کرد.
تست هوش ریون معمولاً شامل مجموعهای از الگوها و تصاویر مشابه است که با یک الگوی خالی کامل میشوند. افراد باید الگویی که قبل از الگوی خالی قرار دارد را تحلیل کرده و با توجه به الگوهای موجود، الگوی مناسب را انتخاب کنند. تست هوش ریون به عنوان یکی از ابزارهای مهم در اندازهگیری هوش استفاده میشود و قادر است به صورت مستقل از زبان و فرهنگ افراد، مهارتهای شناختی آنها را ارزیابی کند. این آزمون از ۶۰ جدول (۵ سری) تشکیل شده است. هر سری شامل وظایفی است که دشوارتر می شود.
تست هوش ریون به عنوان معروف ترین تست هوش برای ارزیابی مهارت های مشاهده ای، حل مسئله و توانایی یادگیری عمومی استفاده می شود. این تست هوش در سال ۱۹۴۲ برای سربازان انگلیسی معرفی شد و امروزه توسط ارتش بسیاری از کشورها استفاده می شود.
تست هوش کتل
یکی از اصلیترین مخالفتها در برابر معروفترین آزمونهای هوش مانند مقیاس هوش استانفورد بینه و وکسلر این است که آنها بر اساس تأثیرات تجربی و زبانی که در سؤالات گنجانده شده است، از نظر فرهنگی سوگیری دارد. دکتر ریموند کتل، تست هوش منصفانه فرهنگ کتل (CFIT) یا Cattell Culture Fair Intelligence Test را با هدف اصلی از بین بردن تأثیرات فرهنگی، زبانی و آموزشی بر نتایج تست هوش ساخت. بنابراین، این تست بهطور ویژه طراحی شده است تا مسائلی را در قالب تصاویر و الگوهای بصری بیان کند و از نیاز به دانش زبانی یا فرهنگی خاصی برای حل آنها خودداری کند.
با توجه به اینکه تست هوش کتل به طور کلی از فرهنگ و زبان بیتأثیر است، میتواند برای ارزیابی هوش در افرادی با زبان و فرهنگ متفاوت مورد استفاده قرار گیرد. این تست به عنوان یک ابزار همگانی در تحقیقات روانشناسی و آزمونهای استخدامی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
او کار خود را بر روی اندازه گیری هوش در دهه ۱۹۲۰ آغاز کرد و در سال ۱۹۳۰ اولین تلاش خود را با نام “گروه و پرسشنامه کتل” منتشر کرد که برای کودکان طراحی شده بود. بازبینیهای بعدی در سالهای ۱۹۴۰، ۱۹۴۴ و ۱۹۶۱ انجام شد، زیرا این آزمون در ترتیب، سختی و قالب تغییراتی داشت. تست هوش کتل در حال حاضر در سومین ویرایش خود ارائه می شود که معمولاً به آن CFIT III می گویند.
تست هوش کتل را می توان به صورت انفرادی یا گروهی انجام داد. سه مقیاس هوش اندازه گیری می شود که مقیاس I شامل هشت خرده آزمون است در حالی که مقیاس های II و III هر کدام دارای چهار خرده آزمون هستند. همه افراد در هر مقیاس مورد آزمایش قرار نمی گیرند، زیرا این آزمون بر اساس سن و توانایی ها انجام می شود.
- مقیاس I: برای کودکان ۴ تا ۸ ساله و افراد دارای معلولیت ذهنی
- مقیاس II: برای کودکان ۸-۱۴ ساله و همچنین بزرگسالان متوسط
- مقیاس III: برای کودکان ۱۴ سال به بالا و همچنین بزرگسالان با هوش برتر
تست هوش گاردنر
تئوری پشت تست هوش چندگانه گاردنر که توسط روانشناس هاوارد گاردنر در سال ۱۹۸۳ ابداع شد، بیان می کند که هوش یک واحد اندازه گیری نیست، بلکه چندگانه است. برخی ممکن است درک قوی از ریاضیات داشته باشند، اما خود را مقاله نویس خوبی نمی دانند. اصل این مفهوم نشان می دهد که فقط به این دلیل که در یک موضوع خوب نیستید، به این معنی نیست که باهوش نیستید.
تست هوش چندگانه گاردنر (Gardner’s Multiple Intelligences Test) بر مبنای نظریه هوشهای چندگانه هوارد گاردنر، روانشناس و پژوهشگر آمریکایی، طراحی شده است، برای همین شاید جزو لیست معتبرترین تست هوش جای بگیرد. این تست بهمنظور شناسایی و اندازهگیری نوع هوشهای مختلف در افراد استفاده میشود. نظریه هوشهای چندگانه گاردنر، بر این ایده مبتنی است که هوش انسانی به صورت چندگانه و متنوع است و هر فرد میتواند در نوعی از هوشها بهترین عملکرد را داشته باشد.
تست هوش چندگانه گاردنر شامل سری از سوالات و وظایف است که برای سنجش هریک از هشت هوش معرفی شده توسط گاردنر طراحی شده است. این هشت هوش شامل هوش لغوی-کلامی، هوش منطقی-ریاضی، هوش تصویری-فضایی، هوش بدنی-جنبشی، هوش موسیقیایی، هوش درون فردی، هوش بین فردی، و هوش طبیعتگرا میشوند. با انجام این تست، افراد میتوانند شناخت بهتری از نوع هوشی که در آن برخیترین استعداد و توانایی را دارند، به دست آورند. تست هوش چندگانه گاردنر میتواند در تحقیقات روانشناسی، انتخاب رشته تحصیلی و همچنین تعیین مسیر حرفهای مفید باشد.