ارتباط موثر (Effective Communication)، به فرآیند انتقال اطلاعات و برقراری ارتباط اثر بخش، که در آن ایده ها و افکار، به بهترین شکل خود به فردی دیگر منتقل شود، گفته می شود. افرادی که مهارت ارتباط سازنده در آن ها به خوبی پرورش یافته باشد، می توانند افکار و ایده های خود در مورد مسائل مختلف را، به بهترین شکل ممکن بیان کرده و به دیگران منتقل کنند. برقراری ارتباط موثر با دیگران موجب کاهش سو تفاهم، کج فهمی و برداشت های اشتباه هنگام گفتگو در مورد یک موضوع می شود. اگر قصد تقویت مهارت ارتباط موثر خود را دارید، این مطلب برای شما نوشته شده است.
ارتباط موثر چیست؟
ارتباط موثر، یکی از انواع مهارت های زندگی است و به تلاش برای تبادل ایده ها، افکار، نظرات و خواسته ها با دیگران، به شکلی شفاف و واضح گفته می شود. مهارت ارتباط موثر در جریان گفگتو میان دو یا چند نفر، به افزایش درک احساسات، معنا و فهم محتوای کلام، کمک می کند. شکل گیری ارتباط اثر بخش، وابسته به مهارت و توانایی هر دو طرف گفتگو است، که یکی از آن ها فرستنده پیام و دیگری دریافت کننده آن بوده و در طول مکالمه این نقش میان آن ها جا به جا می شود. ارتباط موثر در اشکال مختلفی همچون ارتباط موثر کلامی، ارتباط موثر غیر کلامی، ارتباط موثر نوشتاری و ارتباط موثر تصویری، انجام می شود.
ارتباط موثر به عنوان یک مهارت نرم، در زمینه های مختلفی مانند محیط کار، سازمان ها، مدارس و خانواده کاربرد مهمی دارد و باعث بالا رفتن کیفیت زندگی افراد می شود. افرادی که در برقراری ارتباط موثر با دیگران دچار مشکل باشند، معمولا از درک نشدن توسط اطرافیان خود، شکایت داشته و نمی توانند منظور خود را به طور واضح، کامل و موثر به دیگر افراد بفهمانند. به عنوان مثال برای ارتباط موثر می توان به مدیر یک سازمان اشاره کرد که به دلیل مهارت ضعیف در برقراری ارتباط موثر، در تعامل با مدیران زیر دست خود دچار مشکل بوده و نمی تواند در جلسات کاری، آنچه که در ذهنش می گذرد را به شکل مطلوب برای دیگران توضیح دهد. در نتیجه در عملکرد خود دچار نقض و مشکلات زیادی می شود.
بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله چیست؟ مراحل و تکنیک های تقویت آن
مولفه های ارتباط موثر
ارتباط موثر، تشکیل شده از مولفه های مختلفی است که همه آن ها در کنار یکدیگر، در انتقال پیام ها از فردی به فرد یا افراد دیگر، نقشی اساسی دارند. وجود مشکل در هر بخش از مولفه های ارتباط اثر بخش، باعث بروز مشکلات در انتقال صحیح و کارآمد پیام می شود. مولفه های ارتباط موثر در جدول زیر آمده است:
| مولفه های ارتباط موثر | تعریف |
| فرستنده | فردی که قصد فهماندن فکر، ایده، دیدگاه یا هر چیزی، به فرد یا افراد دیگر دارد. |
| گیرنده | شخص یا اشخاصی که مخاطب فرد فرستنده قرار گرفته و آنچه او می گوید را باید شنیده و درک کنند. |
| پیام | آن چیزی که فرد فرستنده قصد فهماندش به شخص یا اشخاص گیرنده را دارد. |
| کانال ارتباطی | انواع مختلفی از شیوه های ارسال پیام با توجه به شرایط مختلف، ازجمله کانال کلامی یا گفتاری، غیر کلامی، نوشتاری یا تصویری |
ویژگی های ارتباط موثر
افراد می توانند برای پاسخ به این پرسش که آیا ارتباطات اجتماعی و روزمره آن ها در دسته بندی ارتباط موثر قرار می گیرد یا نه، به ویژگی های ارتباط موثر توجه کنند. چنانچه ویژگی های یک ارتباط اثر بخش را در روابط خود مشاهده کنند، می توانند تا حدی از اینکه در انتقال افکار، نظرات، ایده ها و منظور خود عملکرد خوبی دارند، اطمینان پیدا کنند. ویژگی های ارتباط موثر عبارتند از:
- دارای وضوح و شفافیت
- انسجام و پیوستگی بالا
- اعتماد به نفس و خود کارآمدی مطلوب
- اعتبار و اطمینان بالای گفته ها
- مختصر و مفید
- عدم وجود سو تفاهم
- گفتگو بدون سوگیری
- احترام و ارزش گذاری
- حسن نیت و صداقت
اصول برقراری ارتباط موثر
برای برقراری ارتباط موثر و مفید با دیگران، رعایت برخی اصول و قواعد در ارسال پیام لازم است، تا پیام منتقل شده بتواند اهداف فرستنده پیام را برآورده و موجب درک کامل توسط گیرنده پیام شود. اصول ارتباط موثر با دیگران، به افراد کمک می کند تا بتوانند در روابط اجتماعی خود، به شکلی کارآمد ارتباط برقرار کرده و آنچه قصد فهماندن به دیگران از طریق ارسال پیام دارند را، به مناسب ترین شکل ممکن انجام دهند. اصول برقراری ارتباط موثر عبارتند از:
- شفافیت
- عدم ابهام
- پیام کامل
- دقت
- اعتبار
- توجه به گیرنده پیام
- احترام
۱. شفافیت و ارتباط موثر
ارتباط موثر نیارمند شفافیت پیامی است که فرد، قصد منتقل کردن آن به دیگری را دارد. اطلاعات شفاف، باید ساده، بدون تکلف، روشن و قابل درک باشد. به عنوان مثال برای ارتباط موثر با بیان اطلاعات شفاف می توان به فردی اشاره کرد که برای انتقال پیام به همسر خود مبنی بر ناراحتی از او به شکلی شفاف می گوید”من از تو ناراحتم و الان نیاز به تنهایی دارم، لطفا من را تنها بگذار تا بتوانم فکر کنم”. ارسال چنین پیامی به طرف مقابل احساس ارزشمندی و احترام داده و مانع از بروز درگیری بیشتر می شود.
۲. برقراری ارتباط موثر و عدم ابهام
هرچه پیام هایی که در گفتگو و ارتباطات روزانه استفاده می شود، به دور از هرگونه ابهام، پیچیدگی، خطا و اشتباه باشد، ارتباط موثر و موفق بهتری با دیگران شکل گرفته و آن ها به شکل بهتری متوجه آنچه قصد بیان کردنش را داریم، می شوند. ابهام در ارتباط موثر، موجب کاهش دقت می شود. فردی را تصور کنید که در هنگام صحبت با مدیر خود، به شکلی مبهم از نارضایتی شغلی اش حرف می زند، اما مدیر به دلیل ابهامی که در کلام آن فرد هست، متوجه این موضوع نشده و بدون بررسی دلایل نارضایی، او را ترک می کند. در حالی که کارمند می توانست با احترام و اعتماد به نفسی بالا، به طور واضح بگوید که از شرایط کاری اش رضایت کافی ندارد تا مدیر هم برای بهتر شدن شرایط اقدامات لازم را انجام دهد.
مطلب مفید: مهارت نه گفتن | چگونه قاطعانه درخواستی را رد کنیم؟
۳. پیام کامل در ارتباط موثر و موفق
از دیگر اصول ارتباط موثر، ارسال پیام به کامل ترین شکل ممکن و تا حد ممکن بدون نقص و کمبود است. در این حالت فرد شنونده می تواند کاملا متوجه منظور فرد شود. ارسال پیام کامل در ارتباط موثر به خصوص در زمان هایی که افراد نیازمند بکارگیری مهارت تصمیم گیری در مورد یک موضوع هستند، لازم و مهم است. فردی که به جای گفتن کامل افکار خود، فقط بخشی از آن را می گوید، دیگران را در درک کامل آنچه به آن فکر می کند دچار گمراهی می کند.
۴. ارتباط موثر با دیگران از راه دقت پیام
پیام های ارسالی باید تا جای ممکن دقیق، کوتاه و مفید باشند تا ارتباط موثر به خوبی شکل بگیرد. پیام هایی که دقت کافی نداشته باشند، موجب سردرگمی فرد یا افراد شنونده شده و آن ها را در درک پیام ناتوان می کند. فردی که در گفتگوی خود با فرزندش می گوید”تو باید تمام تکالیفت را تا قبل از ساعت ۵ بعد از ظهر انجام دهی تا بتوانی یک ساعت تلویزیون تماشا کنی” پیام دقیق تری را به فرزندش منتقل می کند تا فردی که می گوید”هر وقت همه کارهایت تمام شد اجازه داری تلویزیون تماشا کنی”.
۵. ارتباط موثر و اعتبار پیام
هر چه اعتبار پیام فرستاده شده بالاتر و فرد ارسال کننده آن، اطیمنان بیشتری به خود داشته باشد، دیگران پیام او را بهتر پذیرفته و آن را درک می کنند. به عنوان مثال برای ارتیاط موثر و اعتبار یپام، می توان داستان همیشگی چوپان دروغگو را در نظر گرفت که به دلیل نداشتن اعتبار کافی و همچنین از دست دادن اطمینان اهالی روستا به گفته های چوپان، حتی حرف واقعی و راست او را باور نکردند.
همچنین بخوانید: بلوغ عاطفی یا پختگی چیست؟ چگونه می‌توان به بلوغ عاطفی رسید؟
۶. ارتباط موثر و توجه به گیرنده پیام
ارتباط موثر زمانی دارای بیشتری عملکرد خواهد بود که فرد ارسال کننده، پیامی که قصد انتقال آن به فرد دیگر دارد را با توجه به ویژگی های طرف مقابل مفهوم سازی کند. برای ارتباط موثر و موفق باید زبان، دانش و تحصیلات، موقعیت اجتماعی و فرهنگی، سن و به طور کلی موقعیت طرف مقابل سنجیده شود. مانند زمانی که می خواهیم در مورد موضوعی، با یک کودک ۱۲ ساله صحبت کنیم، که قاعدتا لحن و کلمات استفاده شده در این گفتگو متفاوت با شبوه بیان همان موضوع به یک مرد ۴۵ ساله است.
۷. ارتباط موثر و احترام
از مهمترین اصول ارتباط موثر با دیگران، می توان به احترام و ارزش گذاری به دیگران اشاره کرد. هر چه پیام ابراز شده، احترام، صداقت و حسن نیت بیشتری داشته باشد، میزان پذیرش آن توسط دیگران بهتر خواهد بود. چنانچه گفتگو به سمت بی احترامی و عدم رعایت ارزش های دو طرف پیش برود، از میزان ارزش کلام کاسته و ارتباط موثر در کمترین حالت خود پیش خواهد رفت. کسی که هنگام صحبت از خواسته هایش، احترم زیادی را در کلمات خود بکار می برد، ارتباط بهتر و مطلوب تری با دیگران برقرار خواهد کرد.
خواندن این مطلب توصیه می شود: خودآگاهی و خودشناسی چه فوایدی دارد؟ چگونه آن را کسب کنیم؟
مهارت های ارتباط موثر
ارتباط موثر یک مهارت است که افراد می توانند با تمرین برخی مهارت های کوچکتر، آن را در خود تقویت کنند. با بالا رفتن توانایی افراد در مهارت ارتباط موثر، کیفیت روابط آن ها افزایش پیدا کرده و میزان رضایت از زندگی شان نیز، بالا می رود. مهارت های لازم در ارتباط موثر عبارتند از:
- مشاهده گری
- خلاصه گویی
- گوش دادن فعال
- هوش هیجانی
- خود باوری
- ارتباط غیر کلامی
- ارائه بازخورد
۱. افزایش مهارت ارتباط موثر با مشاهده گری
برای برقراری ارتباط موثر باید مهارت مشاهده گری را تقویت کرد، چرا که باعث بینش بهتر و جمع آوری اطلاعات بیشتر شده که در جریان گفتگو به کار آمده و موجب افزایش نفوذ کلام در دیگران می شود. معمولا افراد به شخصی که در مورد یک موضوع اطلاعات بسیار کمی دارد، کمتر گوش می دهند، تا فردی که دانش بیشتر و عمیق تری در همان موضوع دارد.
۲. مهارت خلاصه گویی در ارتباط موثر
برای آنکه بتوان ارتباط موثر و موفق با اطرافیان برقرار کرد، لازم است تا افراد مهارت خلاصه گویی را در خود تقویت کنند. خلاصه گویی با کاهش میزان تکلف و زیاده گویی در ارتباط بوده و منجر به درک بهتر و سریعتر محتوای پیام می شود. باید توجه کرد که خلاصه گویی افراطی خطری است که ممکن است نتیجه عکس داده و مانع درک پیام توسط دیگران شود.
مطلب خواندنی: مدیریت زمان چیست؟ ۸ تکنیک کاربردی مدیریت زمان و برنامه ریزی
۳. ارتباط موثر و مهارت گوش دادن فعال
گوش دادن فعال یکی از مهمترین مهارت های لازم برای تقویت ارتباط موثر است که شامل صبر در شنیدن، توانایی درک بالا و تمرکز و دقت بالا می شود. گوش دادن فعال منجر به این می شود که افراد همان چیزی را بیان کنند که از آن ها خواسته شده یا افراد شنونده، محتوای عمیق پیام را درک کنند. گوش دادن فعال موجب دستیابی به درک کاملی از آنچه که فرد قصد فهماندنش را دارد شده و از عدم فهم پیام، جلوگیری می کند.
۴. هوش هیجانی و ارتباط موثر
هوش هیجانی بالا از عواملی است، که در برقراری یک رابطه موثر و گفتگویی اثر بخش تاثیری مهم دارد. هر چه مهارت مدیریت هیجان در افراد بالاتر باشد، درک بهتری از نیاز ها، خواسته ها و هیجانات خود و دیگران، خواهند داشت. توانایی بالا در درک نقطه نظرات و احساسات دیگران، منجر به شکل گیری روابط اجتماعی مثبت می شود. مانند فردی که هنگام صحبت در مورد یک موضوع به علائم غیر کلامی و بدنی طرف مقابل توجه کرده و احساساتی که ممکن است او را درگیر کرده باشد را در گفتگوی خود لحاظ می کند.
۵. مهارت خود باوری در ارتباط موثر
مهارت خود باوری در ارتباط موثر، به معنای باور به توانایی ها، خود کارآمدی و گفتگو با اعتماد به نفس است، که در تصمیم گیری نیز، نقش بسیار مهمی دارد. هرچه میزان خود کارآمدی بالاتر باشد، شخصی که در حال صحبت از یک موضوع است با اطمینان بیشتری حرف می زند و ارزش آنچه می گوید بالاتر می رود.
خواندن این مطلب مفید است: چگونه عدم اعتماد به نفس را درمان کنیم؟
۶. ارتباط سازنده و مهارت ارتباط غیرکلامی
هنگام گفتگو و تلاش برای برقراری ارتباط موثر، لازم است تا علاوه بر آنچه که به صورت کلامی بیان می شود، به نشانه های غیر کلامی نیز توجه شود. مهارت ارتباط غیر کلامی، کمک می کند تا در زمان صحبت از یک موضوع، با استفاده از حرکات دست، سر، صورت و حالت های بدنی، میزان ارزش و قدرت پیامی که در حال بیان شدن هست افزایش یافته و پیام با دقت بیشتری منتقل شود.
۷. مهارت ارائه بازخورد و ارتباط موثر
ارتباط موثر، یک فرآیند دو طرفه است که افراد در آن با استفاده از نشانه های کلامی و غیر کلامی، اقدام به ارائه بازخورد می کنند. بازخورد در درک بهتر پیام کمک کرده و منجر می شود تا ارتباط به جای خنثی بودن، به سمت فعالیت بیشتر رفته و هر دو طرف در آن سهم داشته باشند.
بیشتر بخوانید: چطور عصبانیت را کنترل کنیم؟ ۱۲ تکنیک موثر کنترل خشم
راه های تقویت ارتباط موثر
خوشبختانه ارتباط موثر را می توان تقویت کرده و آن را پرورش داد. راه های متفاوتی برای تقویت ارتباط موثر وجود دارد که با تمرین هر کدام از آن ها، افراد می توانند ارتباط سازنده تری را تجربه کنند. راه های تقویت ارتباط موثر عبارتند از:
۱. مخاطب را در نظر بگیرید
برای آنکه بتوانید ارتباطی موثر با دیگران برقرار کنید، لازم است تا علایق، دیدگاه ها و آنچه برای آن ها مهم است را مدنظر داشته باشید. اینکار باعث می شود تا طرف مقابل با علاقه به صحبت شما گوش داده و از ادامه ارتباط صرف نظر نکند. مثلا در حین برقراری ارتباط، برای درگیر کردن فرد به محتوای گفتگو، به او بگویید: “راستی نظر تو در مورد این موضوع چیست؟”
۲. زیاده گویی نکنید
اگر می خواهید ارتباط اثر بخش شما با دیگران به بهترین شکل خود اتفاق بیفتد، از زیاده گویی اجتناب کنید. حرف زدن به شکل خلاصه و مفید، حوصله طرف مقابل را سر نبرده و او را در جریان شنیدن آنچه می خواهید بگویید نگه می دارد. برای کاش زیاده گویی می توانید بخش های مهم و اصلی حرف خود را از بخش های حاشیه ای و بی اهمیت جدا کنید و هنگام گفتگو فقط بخش های مهم را بیان کنید.
۳. روش مناسب انتقال پیام را انتخاب کنید
روش های مختلفی برای انتقال پیام وجود دارد که هر کدام در شرایطی، می تواند بهترین انتخاب برای انتقال هدف باشد. گاهی اوقات که مطلب طولانی است، ارتباط موثر در قالب پیام های نوشتاری مانند کتاب، بهتر از ارائه گفتاری آن است. برای انتخاب یک روش انتقال پیام متناسب، فرد مقابل یا جامعه هدف که قصد ارسال پیام به آن ها را دارید در نظر گرفته و با توجه به ویژگی پیام و موقعیت، متناسب ترین روش را انتخاب کنید.
برای خواندن کلیک کنید: رویکرد TA چیست؟ نظریه تحلیل ارتباط محاوره‌ای اریک برن
۴. دیگران را درگیر گفتگو کنید
ارتباط اثر بخش بدون درگیر شدن هر دو طرف به عنوان فرستنده و گیرنده پیام، کارایی مناسبی نخواهد داشت. زمانی که فقط یکی از طرفین اقدام به ارائه مطالب و صحبت از افکارش کرده و طرف مقابل منفعل باشد، ارتباط موثر با دیگران شکل نخواهد گرفت. برای درگیر کردن طرف مقابل، می توانید از او بخواهید تا نظرش را بیان کرده، تجربه خود را بازگو کند یا دلیل مخالف و موافقتش را بیان کند.
۵. از ارتباط رو در رو استفاده کنید
ارتباط رو در رو، یک شیوه مناسب برای انتقال اطلاعات است، چرا که در آن ضمن مشاهده طرف مقابل، می توان واکنش های غیر کلامی آن ها بررسی کرده و متناسب با شرایط، گفتگو را ادامه داد. ارتباط چهره به چهره موجب می شود که کلام ارزش بیشتری پیدا کند. برای اینکار می توانید از افراد تقاضا کنید تا برای شنیدن صحبت های شما، به صورت حضوری در یک مکان حاضر شوند.
برای مطالعه این مطلب کلیک کنید: تاب آوری چیست؟ انواع، مولفه ها، فواید و تکنیک های افزایش آن
۶. تماس چشمی برقرار کنید
برقراری تماس چشمی از تکنیک های تقویت ارتباط موثر است و موجب ارتباط بهتر با مخاطب و نسان دادن توجه به آن ها می شود. افرادی که به اندازه کافی تماس چشمی برقرار نمی کنند این احساس را در طرف مقابل ایجاد می کنند که صحبت آن ها بی فایده و فاقد ارزشمندی است. افراد شنونده نیز با تماس چشمی خود را حفظ کنند تا نشان دهند که در حال تلاش برای درک پیام و محتوای آن هستند.
۷. از دیگران بازخورد بخواهید
از روش های خوب برای تقویت ارتباط موثر، می توان به دریافت و ارائه بازخورد اشاره کرد که موجب کاهش سو تفاهم و کج فهمی می شود. زمانی که در گفتگوی خود از دیگران درخواست ارائه بازخورد می کنید، در واقع به آن ها نشان می دهید که نظرشان برای شما دارای اهمیت و ارزش است.
۸. نشانه های غیرکلامی را بخوانید
انواع مختلفی از نشانه های غیرکلامی وجود دارد که توجه به آن ها، موجب برقراری هر چه بهتر ارتباط اثر بخش با دبگران می شود. خمیازه کشیدن، بی قراری و نگاه کردن به اطراف، نشانه های مشخصی هستند از اینکه مخاطب شما درگیر موضوعی غیر از آنچه در حال گفتنش هستید شده است. در نتیجه برای بازگشت توجه و تمرکز او می توانید به طور موقت صحبت را قطع کرده یا از او یک سوال یا نظر بپرسید.
۹. عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانید
چنانچه قصد دارید مطلب مهمی را بازگو کنید، بهتر است برای جلوگیری از حواس پرتی، وسایل و ابزار هایی مانند تلفن همراه که باعث از دست رفتن تمرکز و بروز حواس پرتی می شود را از محیط دور کرده و موقتا استفاده از آن را کنار بگذارید. این کار را می توان از اطرافیان نیز درخواست کرد تا آن ها هم تمرکز بهتری در هنگام برقراری ارتباط موثر داشته باشند.
مناسب برای مطالعه: تفکر خلاق چیست؟ ۷ تکنیک کاربردی خلاقانه فکر کردن
انواع ارتباط موثر
ارتباط موثر در شکل های متفاوتی می تواند باعث شکل گیری رابطه ای اثر بخش با افراد شده و روابط اجتماعی را بهبود بخشد. هر کدام از انواع شکل های ارتباط سازنده، می تواند در شرایط مخصوص به خود که بیشترین کارایی ممکن را دارد، مورد کاربرد قرار گیرد. انواع ارتباط موثر شامل موارد ذیل است:
- ارتباط موثر گفتاری: ارتباط شفاهی، کلامی یا گفتاری یکی از انواع ارتباط موثر است که شامل انتقال پیام با استفاده از کلمات و در قالب سخنرانی، کنفرانس، جلسه یا پادکست می شود.
- ارتباط موثر نوشتاری: در ارتباط موثر نوشتاری، افکار و ایده ها از طریق متن و به صورت نوشتاری با دیگران به اشتراک گذاشته می شوند. روزنامه ها، مجلات، تبلیغات متنی و ایمیل ها، از راه های برقراری ارتباط اثر بخش نوشتاری هستند.
- ارتباط موثر غیر کلامی: از دیگر انواع ارتباط اثر بخش، می توان ارتباط غیر کلامی را نام برد که شامل استفاده از حالات چهره، دست ها و زبان بدن می شود. ارتباط سازنده از نوع غیر کلامی در شرایطی که یکی از افراد یا هر دو دچار مشکلات شنوایی هستند، کاربرد دارد.
- ارتباط موثر تصویری: ارتباط اثر بخش از نوع تصویری، مانند تماشای تلویزیون است که در آن اشخاص از طریق پخش تصاویر، می توانند پیام های مورد نظر خود را به طیف وسیعی از افراد منتقل کنند.
موانع ارتباط موثر
در برقراری ارتباط سازنده، موانعی وجود دارند که از انتقال پیام به بهترین شکل ممکن جلوگیری کرده و مانع فهم دقیق کلام و پیام توسط دیگران می شوند. موانع ارتباط اثر بخش، در ۳حوزه شامل موانع کلامی، موانع فردی و موانع فیزیکی بررسی می شود کههر کدام تاثیری مهم در برقراری رابطه اثر بخش دارند. موانع ارتباط موثر عبارتند از:
موانع کلامی ارتباط موثر
- زبان دشوار: هرچه ادبیات و زبان استفاده شده در ارتباط سازنده، دارای دشواری بیشتری باشد، فهم پیام برایم خاطب سخت تر خواهد شد. بنابراین لازم است برای برقراری یک ارتباط موثر با دیگران، از کلمات ساده و بدون تکلف استفاده کرد.
- پیام مبهم: سعی در انتقال پیام به شکلی که طرف مقابل نتواند به صورت واضح و شفاف متوجه هدف آن شود، ناشی از ابهام در پیام ارسال شده است و باید از آن جلوگیری شود. برای جلوگیری از ابهام در ارسال پیام، می توانید حرفی که می خواهید بزنید را چند بار با خود مرور کرده و آن را به دقیق ترین شکل، بیان کنید.
- آشفتگی پیام: تا زمانی که مشخص نباشد دقیقا از چه چیز صحبت می شود، ارتباط موثر برقرار نخواهد شد. قدرتمندی یک پیام، در صراحت، دقت و مشخص بودن آن است، زمانی که فرد با آشفتگی از یک موضوع صحبت کند، دیگران نمی توانند متوجه آنچه قصد فهماندنش را دارد، بشوند.
اطلاعات زیاد و بیش از حد: زمانی که فرد برای مدت طولانی و ابراز اطلاعات بیش از حد به صحبت کردن ادامه می دهد، ارتباط اثر بخش کاهش می یابد. بنابراین، برای جلوگیری از کاهش ارتباط موثر و موفق، باید اطلاعاتی را ارائه داد که دقیقا مربوط به موضوعی می شود که قصد گفتنش را داریم.
برای مطالعه: مدیریت استرس چیست؟ ۱۵ روش کنترل استرس
موانع فردی ارتباط موثر
- تفاوت های نگرشی: مقاومت افراد در تغییر نقطه نظرات و دیدگاه هایشان می تواند مانع مهمی در شکل گیری ارتباط سارنده و اثر بخش باشد. هر چه پافشاری به روی دیدگاه ها و نگرش های شخصی بیشتر باشد، میزان درک پیام منتقل شده نیز کاهش خواهد یافت.
- تفاوت های جمعیتی: تفاوت در سن، نسل، جنسیت، موقعیت اجتماعی، قومیت و غیره، می تواند مانع برقراری رابطه خوب افراد با یکدیگر شده و ارتباط موثر را کاهش دهد.
- نداشتن تجربه یا دیدگاه مشترک: تجربیاتی که هر فرد در زندگی کسب می کند، منحصر به فرد است و دیگران حتی در صورت تجربه همان اتفاق، ممکن است نظرات متفاوتی داشته باشند. دیدگاه افراد نسبت به تجربیات زندگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، بنابراین برقراری ارتباط موثر در سایه این تجربیات متفاوت ممکن است به خطر بیافتد.
- نتیجه گیری سریع: از مهمترین موانع ارتباط موثر، می توان به گوش ندادن فعال و تلاش برای نتیجه گیری سریع اشاره کرد. در این حالت فرد شنونده، به جای گوش دادن با حوصله به فرد گوینده، دائما به دنبال راهی برای نتیجه گیری شتابزده است و در این راه، ارتباط سازنده از بین می رود.
موانع فیزیکی ارتباط موثر
- فاصله فیزیکی: زمانی که افراد در فواصل طولانی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند، نمی توانند به شکل صحیح، ارتباط برقرار کنند، چرا که توانایی کلامی آن ها به دلیل فاصله کاهش پیداکرده و حرکات دست و صورت توانایی خوبی در انتقال پیام ندارند.
- موانع فیزیولوژیکی: یکی از رایج ترین موانع ارتباط موثر، ناتوانی جسمی افراد است. افرادی که دچار اختلال شنوایی، مشکلات بینایی، لکنت زبان و مشکلات حرکتی هستند، توانایی محدودی در انتقال و درک پیام دارند.
همچنین بخوانید: چگونه شاد باشیم و راه شاد بودن چیست؟ ۱۵ روش کاربردی
فواید ارتباط موثر
افرادی که بتوانند از مهارت ارتباط موثر در زندگی خود استفاده کنند، زندگی مطلوب تری را تجربه خواهند کرد، چرا که روابط بین فردی آن ها با کیفیت و رضایت هر دو طرف بوده و مشکلی در رساندن منظور و هدف خود در موقعیت های مختلف زندگی نخواهند داشت. از دیگر فواید ارتباط موثر می توان موارد زیر را نام برد:
- حفظ و بهبود روابط اجتماعی
- بهبود و افزایش کیفیت سلامت روانی
- افزایش اعتماد سازی در روابط بین فردی
- تجربه احساس مطلوب شنیده و درک شدن افکار
- افزایش تمایل به مکالمه با دیگران
- توانایی بالا در حل مشکلات و تعارضات
- اجتناب از درگیر شدن با سو تفاهم و سوگیری های ذهنی
منابع: butterup, helpguid, coursera
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
ثبت ديدگاه