ریتالین چیست؟ عوارض، فواید، تداخلات، جیگزین ها و اعتیاد متیل فنیدات

ریتالین یا (Ritalin) در واقع نام تجاری متیل فنیدات یا استیمدیت است. این دارو باعث تحریک دوپامین و نوراپی ‌نفرین در مغز می‌شود. محققان بر این باور‌ند که این دو ماده شیمیایی تاثیر بسزایی در درمان علائم اختلال بیش فعالی با کمبود توجه دارند. در این مقاله به بررسی این دارو، موارد مصرف و عوارض جانبی آن و اعتیاد به ریتالین  می‌پردازیم.

ریتالین چیست؟

متیل فنیدات با نام تجاری ریتالین یک محرک سیستم عصبی است. اثرات دارویی آن مشابه آمفتامین است. پزشکان اغلب متیل فنیدات را برای درمان بیش فعالی (ADHD) و گاهی اوقات نارکولپسی (حمله خواب) تجویز می‌کنند. قرص ریتالین از موثرترین و رایج‌ترین داروها برای درمان اختلال بیش فعالی با کمبود توجه است.  بسیاری از دانشجویان و دانش‌آموزان برای موفق شدن در امتحانات از ریتالین استفاده می‌کنند. این دارو پتانسیل تمرکز بالایی دارد. استفاده از ریتالین با دوز بالا از طریق تزریق داخل وریدی و استنشاق می‌تواند عوارض شدیدی مشابه عوارض کوکائین و آمفتامین ایجاد کند.

اگرچه ریتالین می‌تواند علائم بیش فعالی و کمبود توجه را بهبود بخشد، اما عوارض جانبی متعددی نیز دارد. ریتالین می‌تواند اعتیاد آور باشد. به همین دلیل حتما باید تحت نظر پزشک تجویز شود. زمانیکه برای اولین بار از این دارو برای درمان علائم اختلال بیش فعالی استفاده می‌کنید عوارض آن معمولا موقتی است. در صورت وخیم شدن علائم و یا طولانی شدن اثر آن حتما به پزشک مراجعه کنید. ریتالین به صورت قرص موجود است و شربت ریتالین در حال حاضر در ایران موجود نیست.

جهت دریافت مشاوره روانشناسی، روانپزشکی و روانکاوی با مجرب‌ترین درمانگران اقدام کنید:

• روانشناس خوب در تهران
• بهترین روانشناس شیراز 
• روانشناس خوب در تبریز

برای ارتباط و دریافت مشاوره با بهترین روانشناسان در تمام نقاط ایران کلیک کنید.

چه کسانی ریتالین مصرف می کنند؟

سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) ریتالین را برای درمان ADHD در کودکان و بزرگسالان تایید کرده است. ADHD یک اختلال رفتاری است که بر توانایی فرد برای تمرکز و توجه تأثیر می گذارد. علائم دیگر می تواند شامل تکانشگری و بیش فعالی باشد.

پزشکان همچنین ریتالین را به عنوان گزینه درمانی خط دوم برای افراد مبتلا به نارکولپسی تجویز می کنند. نارکولپسی یک اختلال عصبی نادر است که بر الگوهای خواب و بیداری فرد تأثیر می گذارد. افراد ممکن است در طول روز احساس خستگی کنند و در میانه فعالیت های روزانه مستعد به خواب رفتن ناگهانی باشند.

پزشکان ممکن است گاهی اوقات ریتالین یا متیل فنیدات را خارج از برچسب؛ یعنی تجویز دارو بدون تایید رسمی، برای کمک به کاهش خستگی در افراد مبتلا به سرطان یا درمان علائم افسردگی در افراد مسن تجویز کنند. برخی افراد از ریتالین به دلیل اثرات محرک و حافظه آن سوء استفاده می کنند. در ایالات متحده، دولت ریتالین را به عنوان یک ماده دسته دوم طبقه بندی می کند، به این معنی که خطر سوء استفاده زیادی دارد و می تواند وابستگی شدید روانی و جسمی ایجاد کند.

مطلب کاربردی: برای تقویت حافظه چه بخوریم؟ ۲۳ خوراکی مفید برای حافظه

قرص ریتالین از چه موادی تشکیل شده؟

متیل فنیدات هیدروکلراید، ماده فعال در کپسول های ریتالین است که یک محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS) است. برخی فکر می کنند ریتالین به علت تجویز برای بیش فعالی، از مواد آرام بخش تشکیل شده اما اینطور نیست و ریتالین یک قرص محرک است.

اثر قرص ریتالین چند ساعت است؟

اوج اثر قرص ها ی محرک مث ریتالین معمولاً به سرعت احساس می شود و سپس به سرعت از بین می رود. فرم رهش فوری ریتالین حدود ۴ تا ۶ ساعت قبل از اینکه فرد به دوز دیگری نیاز داشته باشد ادامه می یابد، در حالی که فرم های طولانی رهش متیل فنیدیت ممکن است بین ۱۰ تا ۱۴ ساعت دوام داشته باشد.

مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان دارو های روانپزشکی

دریافت نوبت

فواید ریتالین برای بزرگسالان

متیل فنیدات می تواند به افزایش توانایی شما برای توجه، تمرکز روی یک فعالیت و کنترل مشکلات رفتاری کمک کند. همچنین ممکن است به شما در سازماندهی وظایف و بهبود مهارت های گوش دادن کمک کند. قرص ریتالین همچنین برای درمان یک اختلال خواب خاص (نارکولپسی) استفاده می شود.

آیا ریتالین عوارض مخرب دارد؟

خیر، از آنجایی که ریتالین فقط توسط پزشک تجویز می‌شود و تحت نظر پزشک مصرف می‌شود عوارض مخرب نخواهد داشت چرا که پزشکان در زمان مشخص و درست آن را تجویز می‌کنند.

همچنین بخوانید: مدافینیل چیست؟ موارد مصرف، عوارض، تداخلات قرص مودافینیل

عوارض ریتالین چیست؟

ریتالین (متیل فنیدات) یک محرک سیستم عصبی است که معمولاً برای درمان ADHD در بزرگسالان و کودکان استفاده می‌شود. رتالین فقط یکی از انواع درمان اختلال بیش فعالی است. به یاد داشته باشید که داروی ریتالین به این دلیل تجویز شده است که پزشک شما تشخیص داده است که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از داروی ریتالین استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند. همانند سایر داروها، ritalin می‌تواند در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند. در پایین به یکسری از عوارض ریتالین اشاره می‌کنیم.

اگر موارد زیر را دارید با پزشک خود تماس بگیرید:

• علائم مشکلات قلبی: درد قفسه سینه، مشکل در تنفس، احساس غش کردن
• علائم روان پریشی: توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)، مشکلات رفتاری جدید، پرخاشگری، خصومت، پارانویا
• علائم مشکلات گردش خون: بی حسی، درد، احساس سرما، زخم های غیرقابل توضیح، یا تغییر رنگ پوست (ظاهر رنگ پریده، قرمز یا آبی) در انگشتان دست یا پا
• نعوظ آلت تناسلی که دردناک است یا ۴ ساعت یا بیشتر طول می کشد
• علائم سندرم سروتونین مانند: بی قراری، توهم، تب، تعریق، لرز، ضربان قلب سریع، سفتی عضلانی، پرش، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ، یا اسهال

عوارض بسیار رایج ریتالین

عوارض بسیار شایع قرص ريتالين عبارتند از:

• عصبی بودن
• بی‌خوابی
• درد معده
• خشکی دهان
• عفونت‌های دستگاه فوقانی
• بی‌اشتهایی

عوارض رایج ریتالین

عوارض رایج قرص متیل فنیدات شامل موارد زیر است:

•  اضطراب
•  خلق تحریک پذیر
• بی‌قراری و احساس سرخوشی
• سردرد
• احساس خواب آلودگی
• حرکات غیرارادی
• سرفه
• درد شکم
• حالت تهوع
• سوزش سردل
• دندان درد
• تپش قلب
• افزایش فشار خون
• تب
• ریزش مو
• تعریق بیش از حد
• درد عضلانی
• راش پوستی
• سرگیجه

عوارض نادر ریتالین

عوارض نادر ریتالین به ندر در افراد رخ می دهد. این عوارض عبارتند از: 

•  تشنج
•  تیک عصبی
• سکته
• اختلالات بینایی
• تاری دید
• مشکلات کبد
• بیماری‌های پوستی ناشی از دارو
• گرفتگی عضلات
• واکنش‌های شدید آلرژیک
• اختلالات خونی

تاثیر ریتالین روی سیستم عصبی مرکزی

ritalin بر فعالیت دوپامین و نوراپی نفرین در مغز تاثیر می‌گذارد. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی است که بر حرکت‌، لذت و میزان ‌توجه تاثیر می‌گذارد. ریتالین با جلوگیری از جذب مجدد این دو هورمون در سلول‌های عصبی مغز، عملکرد این انتقال دهنده‌های عصبی را افزایش می‌دهد. سطح این مواد شیمیایی به آرامی افزایش می‌یابد، بنابراین پزشک شما ممکن است دوز پایین را برای شما تجویز کند و در صورت لزوم آن را به آرامی افزایش دهد. اگر علائم اضطراب یا تحریک‌پذیری را دارید و یا اختلال روانی دیگری را دارید، متیل فنیدات ممکن است علائم را وخیم‌تر کند.

قرص ریتالین برای درس خواندن

ریتالین به دلیل توانایی قدرتمند خود در کمک به تمرکز، به یک داروی محبوب در بین دانش آموزان و دانشجویان تبدیل شده است. با این حال، قرص ریتالین برای درس خواندن در صورت عدم تجویز پزشک، خطر بزرگی دارد. استفاده از ریتالین می تواند به راحتی از کنترل خارج شود و به یک اعتیاد شدید تبدیل شود. بنابراین، درک اینکه چگونه و چرا استفاده نادرست از متیل فنیدات برای مطالعه خطرناک است برای جلوگیری از اعتیاد مهم است.

قرص ریتالین برای کودکان

متیل فنیدیت برای درمان کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) استفاده می شود. به بیش فعالی و رفتارهای تکانشی کمک می کند و به آنها اجازه می دهد بهتر تمرکز کنند. مطالعات سودمندی ریتالین را در کودکان ۶ سال و بالاتر نشان داده است. ایمنی و اثربخشی در کودکان کمتر از ۶ سال ثابت نشده است.

تاثیر ریتالین روی کودکان

متیل فنیدات می‌تواند به طور موقت رشد کودک را به خصوص در دو سال اول مصرف کاهش دهد. پزشک کودک ممکن است برای درمان علائم بیش فعالی این دارو را برای کودکتان تجویز کند. مصرف اغلب در تابستان تجویز می‌شود زیرا در ماه‌های تابستان می‌تواند باعث تشویق رشد شود.

در صورت استفاده طولانی مدت، قرص ريتالين ممکن است بر میزان رشد، وزن و قد کودکان تأثیر بگذارد. برای کاهش خطر، پزشک ممکن است توصیه کند هر از چند گاهی دارو را قطع کنید. وزن و قد کودک را مرتباً بررسی کنید و برای جزئیات بیشتر حتما با روانپزشک یا داروساز مشورت کنید.

ترک ریتالین

ریتالین تاثیر زیادی در عملکرد مغز و فعالیت‌های هورمونی دارد و باعث ایجاد اختلال می‌شود. این اختلال نوعی وابستگی را ایجاد می‌کند به گونه‌ای که فرد به ريتالين عادت می‌کند. از این رو برای ترک ریتالین لازم است حتما با مشاوره و طبق یک برنامه‌ صحیح کاملا اصولی جلو رفت تا فرد دچار آسیب نشود.

از دست ندهید: اگر بیش فعالی درمان نشود؛ عواقب درمان نکردن بیش فعالی

عوارض ترک ریتالین

متیل فنیدات، مانند سایر محرک‌های سیستم عصبی مرکزی، ممکن است اعتیاد‌آور باشد. مصرف دوز بالا، باعث افزایش سریع دوپامین می‌شود و در نتیجه احساس سرخوشی موقت ایجاد می‌کند. در صورت قطع ناگهانی این دارو ممکن است عوارضی همچون عوارض ترک مواد را داشته باشد.

مطلب بیشتر: اعتیاد به مواد مخدر | اختلال مصرف یا (SUD) چیست؟

علائم ترک شامل اختلالات خواب، خستگی و افسردگی است. مصرف بهتر است تحت نظر پزشک و با دوز کم شروع شود. در صورت سوء ‌مصرف، این دارو می‌تواند عوارضی همچون روان‌پریشی و پارانویا ایجاد کند.

دوز بالای این دارو می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیر شود:

• لزرش و انقباض شدید عضلات
• نوسانات خلقی
• گیجی
• توهم و هذیان
• تشنج

قطع ناگهانی ریتالین چه مشکلاتی در بدن ایجاد می‌کند؟

• تغییر در نوسانات خلقی
• ایجاد پرخاشگری
• ایجاد گرسنگی
• عدم تمرکز
• ایجاد اضطراب و افسردگی
• ایجاد پارانویا یا روان گسیختگی
• ایجاد خواب‌آلودگی

ریتالین با چه داروهایی تداخل دارد؟

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این مطلب شامل تمام تداخلات دارویی ممکن نیست. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

مصرف مهارکننده های MAO با این دارو ممکن است باعث تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. در طول درمان با این دارو از مصرف مهارکننده های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متاکسالون، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) خودداری کنید. اکثر مهارکننده های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی مصرف این دارو را شروع یا متوقف کنید.

متیل فنیدات بسیار شبیه دکس متیل فنیدات است. هنگام استفاده از متیل فنیدات از داروهای حاوی دکس متیل فنیدات استفاده نکنید. این دارو ممکن است با برخی از آزمایشات پزشکی/آزمایشگاهی (از جمله اسکن مغز برای بیماری پارکینسون) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و همه پزشکان شما از مصرف این دارو مطلع هستند.

تداخل دارویی ریتالین با پروپرانول

متیل فنیدات ممکن است باعث افزایش فشار خون شود و ممکن است اثرات پروپرانولول بر فشار خون را کاهش دهد. در صورت تغییر وضعیت با پزشک خود تماس بگیرید.

ریتالین با الکل

مخلوط کردن ریتالین با الکل می تواند منجر به اثرات غیر قابل پیش بینی شود. ورود الکل به بدنی که ریتالین در آن وجود دارد می تواند اثرات جانبی منفی ریتالین را افزایش دهد. این می تواند باعث افزایش ضربان قلب به سطوح خطرناک شود و همچنین می تواند منجر به فشار خون بالا شود.

مطلب بیشتر: عوارض داروهای ضد افسردگی و راه ‌حل‌های آن

‌موارد احتیاط مصرف ریتالین چیست؟

اگر به ریتالین حساسیت دارید قبل از مصرف آن با روانپزشک مشورت کنید. قبل از استفاده این دارو، سابقه پزشکی و بیماری‌های خود را به روانپزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً فشارخون بالا، مشکلات گردش خون (مانند بیماری رینود)، بیماری گلوکوم، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلبی، سابقه حمله قلبی، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی (مانند ایست قلبی، آرتیمی قلبی)، مشکلات روانی (به ویژه اضطراب، تنش، خلق تحریک پذیر)، سابقه اختلالات روانی (مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، روانپریشی، افکار خودکشی)، سابقه شخصی/خانوادگی اختلالات حرکتی عضلانی (سندروم توره)، پرکاری تیروئید و تشنج.

متیل فنیدات ممکن است باعث سرگیجه شود پس در دوره مصرف دارو مصرف الکل و مواد مخدر را به حداقل برسانید. اگر از ماریجوانا استفاده می‌کنید حتما با پزشک خود مشورت کنید. افراد مسن ممکن است در مصرف این دارو عوارض بیشتری را بروز دهند. عوارضی همچون اختلالات خواب، کاهش وزن و درد قفسه سینه.

ویاس یا لیز دگزامفتامین چیست؟ داروی بیش فعالی و نقص توجه

ریتالین در بارداری

ریتالین توسط سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان داروی گروه C بارداری طبقه بندی شده است. این بدان معنی است که اگرچه هیچ مطالعه کنترل شده‌ای روی زنان باردار انجام نشده است، اما مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که مصرف ریتالین در دوران بارداری خطرناک است و می‌تواند اثرات جانبی بر جنین بگذارد. یک مطالعه نشان می‌دهد که مادرانی که در سه ماه اول بارداری از ریتالین استفاده کرده اند، نوزادانی با نقص مادرزادی قلبی به دنیا آورده اند. سایر گزارش های پزشکی حاکی از آن است که مصرف ریتالین در دوران بارداری می‌تواند باعث ناهنجاری‌هایی در انگشت و حتی ناهنجاری جسمانی شود.

ریتالین در شیردهی

متیل فنیدات می‌تواند وارد شیر مادر شود و به راحتی به بدن کودک منتقل شود. اما تا به امروز هیچ گزارشی در مورد عوارض جانبی ریتالین در شیر مادر یافت نشده است. مصرف ریتالین هم در دوران بارداری و هم در دوران شیردهی باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شود.

آیا استفاده طولانی مدت از ریتالین خطرناک است؟

روانپزشکان ریتالین را برای درمان افراد مبتلا به بیش فعالی یا نارکولپسی تجویز می‌کنند که هر دو بیماری مزمن هستند. با این وجود هیچ آزمایش بالینی برای ارزیابی اثر متیل فنیدات برای بیش از ۴ هفته درمان وجود ندارد. روانپزشکانی که بیش از ۴ هفته متیل فنیدات تجویز می‌کنند، اثربخشی و ایمنی طولانی مدت این دارو را برای هر فرد ارزیابی می‌کنند.

پزشکان مصرف ریتالین را برای کودکان و نوجوانان گاهی برای بیش از ۲ سال تجویز می‌کنند. مطالعات آینده برای ارزیابی ایمنی و اثر بخشی متیل فنیدات برای مدت زمان طولانی‌تر درمان ضروری است.‌

اوردوز با ریتالین

مصرف بیش از حد ریتالین یا متیل فنیدات می تواند کشنده باشد. علائم اوردوز با ریتالین ممکن است شامل تهوع، خشکی دهان، استفراغ، اسهال، اضطراب، بی قراری، لرزش، انقباضات عضلانی، تنفس سریع، گیجی، توهم، گشاد شدن مردمک چشم، درد یا ضعف عضلانی، تب، تعریق، سردرد، تپش در گردن یا گوش ها، ضربان قلب تند یا تند، احساس سبکی سر، غش، تشنج (تشنج)، یا کما باشد.

چگونه مسمومیت دارویی را از بین ببریم؟ علائم مسمومیت دارویی

جایگزین ریتالین

جایگزین های ریتالین عبارتند از ویاس، مداینیل، اتوموکستین و ادرال. با این حال، افراد می توانند از داروهای غیر محرک مانند اتوموکستین نیز استفاده کنند. داروها می توانند اثرات کوتاه، متوسط یا طولانی مدت داشته باشند. برای جایگزین کردن ریتالین با سایر داروها حتما می بایست با پزشک خود مشورت کنید، داروهای محرک مثل ریتالین یا ویاس؛ قابلیت ایجاد وابستگی بالایی دارند.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

مصرف متیل فنیدات برای هرکسی به این معناست که باید به صورت مرتب تحت نظر روانپزشک قرار گیرد. اگر دارو عوارض جانبی نامطلوبی داشت فرد باید به روانپزشک خود اطلاع دهد. روانپزشک ممکن است که مقدار داروی تجویزی را تغییر دهد. فردی که قرص ریتالین مصرف می‌کند نباید به صورت سرخود دوز مصرف را تغییر دهد. مگر اینکه دکتر دوز مصرف را تغییر دهد.