مهارت‌های اجتماعی مهارت‌هایی هستند که ما هر روزه برای تعامل و برقراری ارتباط با دیگران از آن استفاده می‌کنیم. آن‌ها شامل ارتباط کلامی و غیرکلامی مانند گفتار، حالت چهره و زبان بدن هستند. اگر فرد از نحوه رفتار در موقعیت‌های اجتماعی آگاهی داشته باشد و هنگام برقراری ارتباط با دیگران، قوانین مکتوب و ضمنی را درک کند، از مهارت‌های اجتماعی قوی برخوردار است. کودکان مبتلا به تشخیص اختلال اوتیسم (ASD)، اختلال رشد فراگیر و سندروم آسپرگر اغلب در یادگیری مهارت‌های اجتماعی به مشکل بر می‌خورند.
مهارت‌های اجتماعی
مهارت‌های اجتماعی قوی به کودکان این امکان را می‌دهد که با همسالان خود روابط بهتری داشته باشند. اما باید در نظر داشت که مزایای مهارت‌های اجتماعی قوی بسیار فراتر از مقبولیت اجتماعی است. کودکانی که مهارت‌های اجتماعی قوی دارند بیش از سایر افراد در جامعه موفق خواهند بود. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داده است که مهارت‌های اجتماعی خوب می‌تواند به کاهش اضطراب و استرس در کودکانی که به مهد کودک می‌روند موثر باشد. مهارت‌های اجتماعی مجموعه مهارت‌هایی است که با بزرگتر شدن کودک شما نیاز به اصلاح مداوم دارند. این مهارت‌ها را می‌توان با تلاش و تمرین آموخت و یا تقویت کرد. برخی از مهارت‌های اجتماعی از سایر مهارت‌ها پیچیده‌تر است.
فواید مهارت‌های اجتماعی
مهارت‌های اجتماعی طیف گسترده‌ای از مزایا را به کودکان می‌دهد. این مهارت‌ها با موفقیت بیشتر کودک در مدرسه و روابط بهتر با همسالان رابطه مستقیم دارند. این فواید عبارت‌اند از:
نتایج بهتر آموزشی و شغلی
با مطالعه‌ای که انجام شد، محققان دریافتند که کودکانی که در سن پنج سالگی مهارت‌های اشتراک‌گذاری، گوش دادن، همکاری و پیروی از قوانین را یاد می‌گیرند، بیش از سایر افراد در عملکرد مدرسه و شغل بهتر موفق خواهند بود. همچنین بیشتر ممکن است که قبل از سن ۲۵ سالگی به سر کار بروند.
موفق بودن در زندگی
مهارت‌های اجتماعی خوب همچنین به کودکان کمک می‌کند که آینده روشن‌تری داشته باشند. طبق مطالعه‌ای که در مجله بهداشت عمومی آمریكا منتشر شده است، مهارت‌های اجتماعی و عاطفی که کودک در مهد کودک می‌آموزد می‌تواند بزرگترین کلید موفقیت در بزرگسالی باشد.
روابط دوستانه قوی
کودکانی که مهارت‌های اجتماعی قوی دارند و می‌توانند با همسالان خود به راحتی کنار بیایند، راحت‌تر از سایر افراد می‌توانند دوست پیدا کنند. در واقع، یک مطالعه منتشر شده در دانشنامه بین المللی علوم اجتماعی و رفتاری نشان می‌دهد که دوستی‌های دوران کودکی برای سلامت روان کودکان مفید است. دوستی همچنین به کودکان این فرصت را می‌دهد تا مهارت‌های اجتماعی پیشرفته‌تری مانند حل مسئله و حل تعارض را تمرین کنند.
همچنین بخوانید: بازی درمانی چیست؟ کاربرد بازی درمانی، تکنیک ها و انواع آن
پیامد نداشتن مهارت‌های اجتماعی
کودکانی که فاقد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی هستند، با مشکلات بسیاری در جامعه روبه‌رو می‌شوند. پیامدهای نداشتن مهارت‌های اجتماعی عبارت‌اند از:
- وابسته بودن به کمک‌های دیگران
- مشکلات حقوقی
- مسائل سوء مصرف مواد مخدر
- مشکلات متعدد در روابط عاطفی
نداشتن مهارت‌های اجتماعی برای تعامل با دیگران، باعث افزایش استرس می‌شود. خبر خوب این است که مهارت‌های اجتماعی قابل آموزش است. یادگیری این مهارت‌ها به کودک در هر زمانی می‌تواند شروع شود. هرگز برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی دیر نیست. برای آموزش، اول با ابتدایی‌ترین مهارت‌های اجتماعی شروع کنید و به مرور مهارت‌های پیشرفته‌تر را آموزش دهید. محققان دریافتند که هنگامی که کودکان مهارت اجتماعی جدیدی را می‌آموزند، سطح استرس در آن‌ها کاهش می‌یابد. افزایش استرس با افزایش کورتیزول همراه است.
مطلب بیشتر: اختلال نافرمانی و لجبازی در کودکان چیست؟ نکاتی که در این باره باید بدانید.
مهارت‌های اجتماعی شامل چه مهارت‌هایی است؟
اشتراک‌گذاری، همکاری، گوش دادن به دیگران، پیروی از قوانین، احترام به حریم شخصی، برقراری ارتباط چشمی و رفتارهای اجتماعی که در جامعه قابل قبول است، همگی مهارت‌های اجتماعی به شمار می‌روند. که در این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
از دست ندهید: چگونه کودک مستقل تربیت کنیم؟ ۱۵ تکنیک کاربردی برای تربیت کودک
اشتراک گذاری
تمایل به تقسیم کردن وعده غذایی و یا به اشتراگ‌گذاری یک اسباب بازی می‌تواند به کودکان در ایجاد و حفظ دوستی موثر باشد. طبق تحقیق انجام شده توسط Psychological Science، کودکان در سن دو سالگی ممکن است تمایل به اشتراک گذاری با دیگران را نشان دهند. با این حال، کودکان در سنین سه تا شش سالگی معمولا خودخواه هستند و از به اشتراک‌گذاری وسایلشان احساس خوبی پیدا نمی‌کنند. در سن هفت سالگی کودکان از به اشتراک‌گذاری وسایل لذت می‌برند. زیرا تمایل بیشتری برای پیدا کردن دوست خواهند داشت. اشتراک‌گذاری اغلب به کودکان کمک خواهد کرد که نسبت به خود احساس بهتری داشته باشند. همچنین اشتراک‌گذاری به افزایش اعتماد به نفس در کودک کمک می کند.
چگونه مهارت به اشتراک‌گذاری را به کودکم آموزش دهم؟
اگرچه مجبور کردن کودک خود برای به اشتراگ‌گذاری کار درستی نیست. اما شما می‌توانید هر وقت که کودکتان را در چنین موقعیتی دیدید این مسئله را به او یادآوری کنید. هر زمان که کودک شما چیزی را به اشتراک می‌گذارد، او را تحسین کنید و به او خاطر نشان کنید که کاری که انجام داده است چقدر باعث شده دیگران احساس بهتری داشته باشند. از جملاتی مانند ” آفرین که میان وعده ات را با خواهرت به اشتراک گذاشتی. مطمئنم او از این کار بسیار خوشحال شده است.” استفاده کنید.
همکاری کردن
همکاری به معنای انجام یک کار مشترک برای دستیابی به یک هدف مشترک است. کودکانی که این مهارت را دارند، هنگامی که دیگران از آن‌ها درخواستی دارند با آن‌ها محترمانه برخورد می‌کنند. آن‌ها همچنین مشارکت با دیگران و کمک کردن به آن‌ها را به خوبی یاد می‌گیرند. مهارت‌های خوب همکاری برای موفقیت در زندگی در یک جامعه ضروری است. کودک شما به همکاری و مشارکت در زمین بازی و همچنین سرکلاس با همکلاسی‌هایش نیاز دارد. همکاری در بزرگسالی نیز بسیار مهم است. بیشتر محیط‌های کاری از توانایی کارمندان برای انجام کار گروهی مشترک بهره می‌برند. همکاری در روابط عاشقانه نیز بسیار مهم است. همکاری و مشارکت می‌تواند از سن سه و نیم سالگی شروع شود. کودکان می‌توانند برای رسیدن به یک هدف مشترک با همسالان خود مشارکت داشته باشند. برای کودکان در این سن، همکاری ممکن است شامل ساخت یک برج با وسایل بازی با همکاری یکدیگر باشد. بعضی از کودکان ممکن است بخواهند رهبر گروه باشند و بعضی دیگر ممکن است بخواهند از دستورالعمل‌ها پیروی کنند. در هر صورت، مشارکت باعث می‌شود کودکان بیشتر راجع به خود بیاموزند.
چگونه مهارت همکاری را به کودکم آموزش دهم؟
با کودک خود درباره اهمیت کار گروهی و اینکه چقدر کارها می‌تواند بهتر باشد وقتی که همه با هم مشارکت داشته باشند صحبت کنید. فرصت‌هایی را برای مشارکت همه خانواده با یکدیگر ایجاد کنید. هنگام تهیه یک غذا به همه کاری را محول کنید و به اهمیت همکاری با یکدیگر تاکید کنید.
بیشتر بخوانید: مهارت های زندگی چیست؟ آشنایی با مهارت های ده گانه زندگی
گوش دادن
گوش دادن تنها به معنای ساکت ماندن نیست. بلکه به معنای با دقت گوش دادن به سخنان دیگران است. گوش دادن همچنین یکی از مولفه‌های ارتباط سالم است. از این گذشته، بسیاری از یادگیری‌ها در مدرسه به توانایی کودک در گوش دادن به سخنان معلم بستگی دارد. یادگیری مطالب، یادداشت برداری و فکر کردن در مورد آنچه گفته می‌شود با پیشرفت تحصیلی کودک از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. دادن فرصت‌های فراوان به کودک برای تمرین گوش دادن می‌تواند این مهارت را تقویت کند. بسیار ضروری است که کودک شما با دانستن اینکه چگونه به رئیس، یک شریک رمانتیک و دوستانش گوش فرا دهد، رشد کند. این مهارت ممکن است یک مهارت دشوار برای یادگیری در عصر دستگاه‌های دیجیتال باشد زیرا بسیاری از افراد زمانیکه با کسی مکالمه می‌کنند، تمایل دارند به تلفن‌های هوشمند خود خیره شوند.
چگونه مهارت گوش دادن را به کودکم بیاموزم؟
هنگام خواندن کتاب برای کودکتان، گاه گداری هنگام خواندن توقف کنید و از کودک خود بخواهید که آنچه را برای او خوانده‌اید برای شما به زبان ساده بازگو کند. اگر کودک شما قسمتی از داستانی که برایش خوانده‌اید را به یاد نیاورد، به او کمک کنید که آن را به یاد بیاورد. او را به گوش دادن به ادامه داستان تشویق کنید. و به آن‌ها اجازه ندهید وقتی دیگران در حال حرف زدن هستند صحبتشان را قطع کنند.
مطلب بیشتر: به سوالات جنسی کودکان چطور پاسخ بدهیم؟
پیروی از قوانین
کودکانی که از پیروی قوانین و دستورالعمل‌ها سر باز می‌زنند، پیامدهای ناگواری در انتظارشان خواهد بود. این پیامدها می‌تواند از ساده‌ترین مسائل مانند تنبیه و دوباره حل کردن تمارین تا ایجاد مشکل برای بروز رفتارهای نامناسب را شامل شود. چه به فرزندان خود دستور دهید اتاق خود را تمیز کنند و چه به آن‌ها بگویید که چگونه مهارت‌های فوتبال خود را ارتقا دهند، برای کودکان مهم است که بتوانند قوانین و دستورالعمل‌ها را دنبال کنند. قبل از اینکه انتظار داشته باشید فرزندتان در رعایت قوانین خوب عمل کند، ضروری است که در راهنمایی مهارت کافی داشته باشید. از بروز چنین اشتباهاتی جلوگیری کنید:
-
به کودک خردسال همزمان بیش از یک دستورالعمل را ندهید.
به جای اینکه بگویید: “کفش‌های خود را بردار، کتاب‌هایت را در قفسه بگذار و دست‌های خود را بشوی”، اول اجازه دهید که کار اول را انجام دهد و سپس از او انجام کارهای دیگر را بخواهید.
-
دستورالعمل‌ها را به عنوان یک سوال بیان نکنید.
با پرسیدن به عنوان مثال “می‌شود لباس‌های خود را برداری؟” به کودک خود امکان رد کردن درخواست را می‌دهید. هنگامی که به فرزندان خود کاری را محول می‌کنید، از آن‌ها بخواهید آنچه را که گفتید تکرار کنند. بپرسید، “حالا شما چه کاری باید انجام دهید؟” و منتظر بمانید تا آنچه را که شنیدند برای شما توضیح دهند.
-
فراموش نکنید که اشتباه کردن امری طبیعی است.
طبیعی است که کودک حواسش پرت شود، رفتارهای تکانشی داشته باشد یا کاری را که قرار است انجام دهند فراموش کند. به هر اشتباه به عنوان فرصتی نگاه کنید تا به کودک خود کمک کنید که مهارت‌های خود را تقویت کند.
چگونه مهارت پیروی از قوانین را به کودکم آموزش دهم؟
کودک خود را برای دنبال کردن کاری که به او محول کردید با گفتن جملاتی مانند: “متشکرم که اولین باری که به شما گفتم تلویزیون را خاموش کردید” تشویق کنید. اگر فرزندتان با پیروی کردن کارهایی که به او محول کرده‌اید مشکل دارد، به آن‌ها فرصت دهید تا پیروی از دستورات ساده را تمرین کنند. از جملاتی مانند: لطفا آن کتاب را به من بده استفاده کنید و بلافاصله او را برای انجام کاری که انجام داده‌اید تشویق کنید.
مطالعه بیشتر: با بچه لجباز چه کنیم؟ علت و ۲۰ روش برخورد با کودک لجباز
احترام به حریم شخصی
بعضی از کودکان بسیار زیاد صحبت می‌کنند بدون اینکه تصور کنند که اینکارشان ممکن است دیگران را آزرده خاطر کند. مهم است که به کودکان بیاموزد که احترام به حریم شخصی دیگران امری مهم است. قوانینی در منزل ایجاد کنید که کودکان را ترغیب به احترام به فضای شخصی دیگران کند. به عنوان مثال “قبل از ورود به اتاقی در بزنید.” اگر فرزند شما به دیگران احترام نمی‌گذارد و از دیگران وسایلشان را می‌گیرد برای آن‌ها عواقبی را تعیین کنید. اگر فرزند شما حین صحبت به میان سخن می‌پرد و یا بیش از حد به دیگران نزدیک می‌شود (فیزیکی) از آن لحظه به عنوان لحظه آموزش دادن این مسئله استفاده کنید. کودک خود را کنار بکشید و در مورد حفظ حریم شخصی با آن‌ها صحبت کنید.
چگونه مهارت احترام به حریم شخصی را به کودکم بیاموزم؟
به کودکان خود بیاموزید تا هنگام گفتگو به اندازه یک طول بازو با دیگران فاصله داشته باشند. هنگامی که آن‌ها در صف ایستاده‌اند، در مورد چگونگی فاصله مناسب با دیگران صحبت کنید. ممکن است سناریوهای مختلف را برای کمک به آن‌ها در توصیف فضای شخصی مناسب ارائه دهید.
مطالعه بیشتر: پرخاشگری کودکان؛ علائم، علت و درمان خشونت در کودکان
برقراری ارتباط چشمی
برقرار تماس چشمی با دیگران یکی ار مهمترین مهارت‌های برقراری ارتباط است. بعضی از کودکان هنگام حرف زدن با دیگران ارتباط چشمی برقرار نمی‌کنند. اگر کودک شما خجالتی است و ترجیح می‌دهد هنگام صحبت کردن به زمین خیره شود، بر اهمیت تماس چشمی تأکید کنید. اگر کودک شما با برقراری ارتباط چشمی مشکل دارد، در هنگام صحبت کردن این مسئله را به او یادآوری کنید. با صدای ملایم، بپرسید ، “وقتی کسی با شما صحبت می‌کند چشمان شما به کجا باید نگاه کند؟” شما نمی‌خواهید به یک کودک خجالتی اضطراب بیشتری را متحمل کنید. زمانیکه کودک به یاد می‌آورد هنگام صحبت کردن با دیگران ارتباط چشمی برقرار کند، او را تشویق کنید.
چگونه مهارت برقراری ارتباط چشمی را به کودکم آموزش دهم؟
به کودکان خود نشان دهید که داشتن مکالمه با شخصی که تماس چشمی برقرار نمی‌کند چه احساسی دارد:
- از او بخواهید که برای شما داستانی تعریف کند و در آن حین به زمین خیره شوید، چشمانتان را ببندید و یا هرکاری جز نگاه کردن به کودک انجام دهید.
- از آن‌ها بخواهید که بار دیگر داستانی را تعریف کنند و این بار ارتباط چشمی موثر را با آن‌ها برقرار کنید.
- پس از اینکه این دو کار را انجام دادید از او بخواهید که راجع به هر دو سناریو احساس خود را بگوید.
همچنین بخوانید: چرا کودکان دروغ می گویند؟ ۱۸ علت دروغگویی کودکان
رفتارهای قابل قبول در جامعه
استفاده از کلماتی مانند “لطفا” و “ممنونم” به کودک بسیار کمک می‌کند. معلمان، والدین دیگر و سایر بچه‌ها به یک کودک خوش اخلاق احترام می‌گذارند. مهم است که کودکان بدانند چگونه باید مودبانه رفتار کنند و به دیگران احترام بگذارند. به ویژه هنگامی که در خانه دیگران یا در مدرسه هستند.
چگونه مهارت رفتارهای درست را به کودک آموزش دهم؟
با رفتار درست برای خود الگویی مناسب باشید. دائما از کلمات “لطفا” ، “متشکرم” و … در گفتگوهای روزمره خود استفاده کنید. هنگام تعامل با افراد دیگر حتماً رفتار مودبانه داشته باشید. هنگامی که فرزندانتان از عبارت‌های مودبانه استفاده نمی‌کنند این امر را به آن‌ها یادآوری کنید و هنگامی که به درستی برخورد می‌کنند حتما آن‌ها را تحسین کنید.
سخن آخر روان‌درمان
اگر به نظر می‌رسد فرزند شما بیش از کودکان دیگر با یادگیری مهارت‌های اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کند، حتما با یک مشاور کودک صحبت کنید. نداشتن مهارت‌های اجتماعی می‌تواند نشانه مشکلات دیگری در کودک شما باشد. کودکانی که دارای مشکلات بهداشت روان هستند مانند اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) یا اوتیسم ممکن است از نظر اجتماعی مشکل داشته باشند. یک پزشک می‌تواند کودک شما را ارزیابی کند و تشخیص دهد که آیا برای بهبود مهارت‌های اجتماعی به درمان نیاز است یا خیر.
منابع: very well family
عالی بود کامل و مفید
مرسی از اطلاعات کامل و جامعتون