اختلال پوست کنی چیست؟ علائم، علت، انواع و درمان درماتیلومانیا

اختلال کندن پوست یا پوست کنی که با نام درماتیلومانیا (Dermatillomania) نیز شناخته می‌شود به این معناست که فرد به صورت غیرارادی پوست انگشتان، سر، لب و … را می‌خراشد یا می‌کند و نمی‌تواند جلوی خودش را بگیرد. اختلال پوست کنی یعنی شما به طور مکرر و غیرقابل کنترل پوست خود را می‌‌کنید که این حالت گاهی منجر به آسیب و زخم خواهد شد.

اختلال کندن پوست یا پوست کنی چیست؟

اختلال کندن پوست یا پوست کنی (Skin picking disorder) یک اختلال روانی است که در آن فرد به صورت غیرارادی و مکرر پوست خود را می‌کند یا می خراشد و باعث آسیب یا زخم می‌شود. این عارضه که با نام اختلال پوست کنی یا اختلال کندن پوست شناخته می‌شود، در دسته اختلالات وسواسی اجباری (OCDs) قرار می‌گیرد. هنگامی که اختلال پوست کنی منجر به زخم و جراحات قابل توجهی شود، این وضعیت می تواند به شدت بر سلامت روان، رفاه و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.

بیشتر بخوانید: ریلکسیشن برای کاهش استرس چیست؟ ۲۲ تکنیک ریلکسیشن و نحوه استفاده از آن ها

علائم درماتیلومانیا

از اصلی ترین علائم درماتیلومانیا یا اختلال کندن پوست، می‌توانبه این موضوع اشاره کرد که فرد میل شدیدی به کندن پوست یک ناحیه از بدن خود را دارد و نمی‌تواند در برابر این میل مقاومت کند. علائم دیگر اختلال پوست کنی می‌توانند از نظر شدت متفاوت باشند و عبارتند از:

• کندن مکرر پوست
• آسیب قابل مشاهده در ناحیه پوست
• ناتوانی در متوقف کردن کندن پوست
• پریشانی عاطفی
• تشدید علائم با استرس و تنش

علیرغم تلاش برای کاهش یا توقف پوست کنی، افراد با اختلال پوست کنی، کنترل میل به کندن پوست را دشوار می‌دانند. در موارد شدید اختلال درماتیلومانیا فرد احساس شرم، گناه، یا خجالت در مورد رفتارش و پیامدهای آن می‌کند که نهایتا منجر به پریشانی عاطفی و انزاوی اجتماعی می‌شود.

مطالعه در این مورد: علائم استرس چیست؟ ۱۸ نشانه فیزیکی و روانی استرس

از کجا بدانم اختلال کندن پوست دارم؟

گاهی پیش می‌آید که افراد در مواقع تنش و اضطراب، پوست خود را می‌کنند، اما چه نشانه هایی باعث می‌شود فرد اختلال کندن پوست را داشته باشد؟ طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) نشانه های تشخیصی اختلال کندن پوست عبارتند از:

1. نمی‌توانید از کندن پوست خود دست بردارید
2. با کندن پوست خود باعث بریدگی، خونریزی یا کبودی می‌شوید
3. به صورت آگاهانه متوجه نیستید که دارید پوست خود را می‌کنید
4. زمانی که احساس اضطراب یا استرس می‌کنید، این مسئله تشدید می‌شود

علت اختلال پوست کندن

هیچ دلیل مشخص و واحدی برای اختلال پوست کنی وجود ندارد و عوامل زیادی می‌توانند منجر به این اختلال شوند. اختلال کندن پوست به اختلال وسواس فکری اجباری مربوط می‌شود که در آن فرد نمی تواند از انجام یک عمل خاص خودداری کند. علت های اختلال پوست کنی عبارتند از:

• بی حوصلگی
• تنش و اضطراب
• هیجان های منفی مانند احساس گناه، شرم و …
• بیماری های پوستی مانند آکنه، اگزما و ..
• عوامل ژنتیکی (ارثی بودن)
• عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین
• افسردگی
• کمال گرایی
• مشاهده این رفتار در افراد نزدیک
• حوادث استرس زای زندگی

درک علل اختلال پوست کنی می‌تواند به یافتن استراتژی های درمانی مناسب مانند درمان شناختی رفتاری، دارو درمانی و تکنیک های مدیریت استرس کمک کند. شناخت و پرداختن به این عوامل زمینه ای برای مدیریت موثر و بهبود اختلال پوست کندن بسیار مهم است.

از دست ندهید: تکنیک های ذهن آگاهی، ۶ تمرین ساده مایندفولنس

انواع اختلال پوست کندن

ما در این مقاله اختلال پوست کنی را به چند نوع مختلف تقسیم می‌کنیم. این تقسیم بندی بر اساس ناحیه تحت تاثیر و آسیب پذیر در این اختلال، انجام می‌شود. انواع اختلال پوست کندن عبارتند از:

1. کندن پوست انگشتان دست
2. کندن مو و پوست سر
3. اختلال کندن پوست لب
4. اختلال کندن پوست صورت
5. کندن یا جویدن ناخن
6. اختلال کندن پوست پشت و پا

۱. کندن پوست انگشتان دست؛ از انواع اختلال پوست کنی

یکی از شایع ترین انواع اختلال درماتیلومانیا کندن پوست انگشتان دست است که اغلب منجر به آسیب قابل توجه و دردناک خواهد شد. افراد معمولا پوست اطراف ناخن یا هر گونه بی نظمی جزئی در قسمت انگشتان خود را هدف قرار می‌دهند. این رفتار می تواند منجر به خونریزی، عفونت و زخم قابل توجه شود. به عنوان مثال، ممکن است فردی به صورت غیرارادی ناخن یا برآمدگی کوچکی روی انگشت خود بکشد تا زمانی که به یک زخم باز تبدیل شود. علت کندن پوست انگشتان دست معمولا استرس یا اضطراب است و به دلیل درد و حساسیتی که ایجاد می کند، می تواند در کارهای روزانه مانند تایپ کردن یا نوشتن اختلال ایجاد کند.

۲. کندن مو و پوست سر

یکی از انواع اختلال پوست کنی، اختلال کندن مو و پوست سر یا اختلال موکنی محسوب می‌شود. اختلال مو کنی شامل هدف قرار دادن پوست روی سر و موها است که اغلب منجر به ریزش مو، شوره سر و عفونت می‌شود. فرد مبتلا به این نوع اختلال درماتیلومانیا با ناخن‌ها، موچین یا ابزارهای دیگر پوست سر را بکند و گاهی اوقات بر روی برآمدگی‌ها یا شوره های سر تمرکز کند. به عنوان مثال، ممکن است شخصی احساس کند که مجبور است یک بی نظمی جزئی پوست سر را تا زمانی که خونریزی کند، بکند، که منجر به ایجاد لکه‌های طاسی و زخم‌هایی می‌شود که پنهان کردن آنها دشوار است و باعث خجالت و ناراحتی می‌شود.

۳. اختلال کندن پوست لب؛ از انواع اختلالات کندن پوست

اختلال کندن پوست لب، که به آن لب چینی نیز می‌گویند، یکی دیگر از اختلالات کندن پوست است که می‌تواند منجر به آسیب‌های دردناک و قابل مشاهده شود. افراد با این اختلال به طور مکرر پوست لب های خود را گاز می‌گیرند، می‌جوند یا می‌چینند و معمولا روی نواحی خشک یا ترک خورده تمرکز می کنند. این رفتار می تواند منجر به خونریزی و زخم های مزمن شود. به عنوان مثال، یک فرد ممکن است به طور معمول یک نقطه خشک روی لب پایین خود را گاز بگیرد تا زمانی که به یک زخم باز تبدیل شود. علت اختلال کندن پوست لب عموما استرس، اضطراب یا بی حوصلگی است و می‌تواند باعث ناراحتی قابل توجهی شود و خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن را دردناک کند.

۴. اختلال کندن پوست صورت؛ از انواع اختلال پوست کنی

افراد با اختلال کندن پوست صورت معمولا روی نواحی مانند گونه‌ها، پیشانی، بینی یا چانه تمرکز می‌کنند و اغلب آکنه، جوش‌های سرسیاه یا برآمدگی ها را هدف قرار می‌دهند. به عنوان مثال، ممکن است یک فرد مکرراً یک لکه کوچک روی گونه خود را بتراشد و باعث شود که به زخمی باز تبدیل شود که خوب نمی شود. این نوع چیدن می تواند منجر به زخم های قابل مشاهده و در نتیجه کاهش عزت نفس فرد شود و نهایتا او را به انزوای اجتماعی بکشاند.

۵. کندن یا جویدن ناخن

جویدن ناخن یکی از زیرمجموعه های اختلال پوست کنی محسوب می‌شود و افرادی که این اختلال را دارند، ناخن های خود را می‌جوند تا حدی که خونریزی کند یا دردناک شود. این رفتار اغلب در دوره های استرس زا، اضطراب آور یا بی حوصلگی رخ می دهد. به عنوان مثال، فردی ممکن است هنگام مطالعه برای امتحان یا در حین یک جلسه پرتنش، ناخن‌های خود را بجود و در نتیجه ناخن‌هایش دندانه‌دار، آسیب دیده و نوک انگشتان دردناک شوند. جویدن مزمن ناخن می تواند منجر به آسیب طولانی مدت به بستر و کوتیکول ناخن شود و به طور بالقوه بر رشد و ظاهر ناخن تأثیر بگذارد. عوارض قابل مشاهده جویدن ناخن می‌تواند منجر به احساس خجالت و خودآگاهی شود و منجر به این شود که افراد دست های خود را پنهان کنند یا از فعالیت هایی که توجه را به ناخن هایشان جلب می کند اجتناب کنند.

مطالعه بیشتر: فشار روانی؛ علائم، علت و راه های مقابله با فشار عصبی

۶. اختلال کندن پوست پشت و پا

افراد همچنین ممکن است پوست پشت یا تنه خود را انتخاب کنند و اغلب آکنه یا سایر ناهنجاری های پوستی را بخارانند. برای مثال، یک فرد ممکن است از انگشتان یا ابزارهای مختلفی برای جدا کردن لکه‌های پشت خود استفاده کند که منجر به زخم و عفونت شود. درد جسمی و خودآگاهی مرتبط با این رفتار می‌تواند بر وضعیت بدن و انتخاب لباس تأثیر بگذارد و بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد.

درمان اختلال کندن پوست

اختلال پوست کنی یا کندن پوست راهکارها و درمان های متفاوتی دارد که هر فرد باید به دنبال مناسب ترین راهکار برای خود باشد. برخی از درمان های اختلال کندن پوست عبارتند از:

1. دارودرمانی
2. درمان شناختی رفتاری
3. رفتار درمانی

۱. داروی درماتیلومانیا یا اختلال پوست کندن

رایج ترین داروها برای درمان اختلال پوست کنی عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی از نوع SSRI جزو بهترین داروها برای درمان اختلال کندن پوست محسوب می‌شوند. بهترین داروهای ضد افسردگی شامل سیتالوپرام، داپوکستین، اس سیتالوپرام و … می‌شوند.
• دارو های ضد تشنج: دارو های ضد تشنج می‌توانند جزو بهترین دارو ها برای کنترل حرکات غیرقابل کنترل ماهیچه ها باشند و در برخی موارد به درمان اختلال کندن پوست کمک کنند. محبوب ترین داروهای ضد تشنج شامل کاربامازپین، دیازپام، لورازپام و … می‌شوند.
• داروهای ضد روانپریشی: این داروها با اصلاح و برقراری تعادل در مواد شیمیایی به مغز شما کمک می‌کنند. موثرترین داروهای ضد روان‌پریشی شامل کلرپرومازین، فلوفنازین و … می‌باشند که معمولاً بسیاری از بیماری ها مانند زوال عقل، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی را درمان می‌کنند.

۲. درمان شناختی رفتاری برای درمان وسواس پوست کنی

طبق پژوهش ها، یکی از موثرترین روش های درمان اختلال پوست کنی، درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌باشد. این رویکرد درمانی بر اصلاح افکار و رفتارهایی تمرکز دارد که به درمان درماتیلومانیا کمک می‌کند. درمان شناختی رفتاری معمولاً شامل چندین تکنیک کلیدی از جمله کنترل محرک است که در آن بیماران یاد می‌گیرند محرک‌های رفتار وسواس گونه خود را شناسایی کنند و استراتژی‌هایی را برای اجتناب از این محرک‌ها پیدا کنند. علاوه بر این، درمان معکوس عادت (HRT) اغلب مورد استفاده قرار می گیرد که به بیماران کمک می‌کند تا از تمایلات پوست کنی خود آگاه شوند و به آنها یاد می دهد که این رفتار را با اقدامات سازگارتر جایگزین کنند.

۳. رفتار درمانی؛ از روش های درمان اختلال کندن پوست

رفتار درمانی به شما کمک می‌کند تا از رفتارها و الگوهای فعالیت خود که مربوط به اختلال پوست کنی است، آگاه تر شوید. یک روانشناس خوب با کمک به آگاهی بیشتر به شما می‌آموزد که عادت هایی مانند کندن پوست را کنار بگذارید.

راهکارهای خانگی برای درمان اختلال کندن پوست

برخی از تکنیک های خانگی را می‌توانید خودتان برای درمان اختلال پوست کندن در خودتان یا عزیزانتان، به کار گیرید. برخی از راهکارهای خانگی درمان اختلال پوست کنی عبارتند از:

1. محرک ها را شناسایی کنید: شناخت محرک های احساسی و موقعیتی که منجر به اختلال کندن پوست می‌شود، بسیار مهم است. محرک های رایج عبارتند از استرس، اضطراب، بی حوصلگی یا شرایط پوستی خاص مانند آکنه. داشتن یک دفترچه برای ردیابی این موارد می تواند به شما در درک الگوها و پیدا کردن راهکار مناسب برای اجتناب از این موقعیت ها کمک کند.
2. ایجاد موانع فیزیکی برای پوست کنی: سخت‌تر کردن اختلال پوست کنی می‌تواند موثر باشد و به شما آگاهی بیشتری نسبت به این کار بدهد. مثلا اگر ناخن می‌جوید، می‌توانید دستکش بپوشید، چسب زخم بزنید یا اگر پوست سر خود را می‌کنید، می‌توانید برای مدتی از کلاه استفاده کنید.
3. دستان خود را درگیر فعالیت های دیگر کنید: هنگام تنش و استرس فعالیت هایی را انجام دهید که دستان شما را مشغول می‌کنند، مانند استفاده از اسباب بازی های فیجت یا اسلایم، فشردن توپ های استرس، یا صنایع دستی مانند بافندگی یا منجوق دوزی.
4. مایندفولنس انجام دهید: تکنیک های مایندفولنس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا تمرینات دیگر می‌توانند به مدیریت اضطرابی که اغلب باعث اختلال پوست کندن می‌شود، کمک کنند. ذهن آگاهی می تواند آگاهی از امیال را افزایش دهد و خودکنترلی را ارتقا دهد و به این صورت موجب درمان اختلال پوست کندن شود.
5. از پوست خود مراقبت کنید: با تمیز و مرطوب نگه داشتن پوستتان از خود مراقبت کنید تا از عفونت ها نیز پیشگیری کرده باشید.
6. مدت زمان مقاومت در برابر اختلال پوست کنی را به صورت تدریجی افزایش دهید: سعی کنید هر دفعه با استفاده از راهکارهای خانگی درمان کندن پوست، بازه های زمانی طولانی تری را تعیین کنید تا در برابر میل خود به کندن پوست، مقاومت کنید.
7. موچین یا ابزارهایی که با کمک آن پوست خود را می‌کنید را از دسترس خود دور نگه دارید.

زندگی کردن با اختلال کندن پوست

افراد مبتلا به درماتیلومانیا یا اختلال پوست کنی، اغلب احساس شرمندگی یا خجالت می کنند، بنابراین به دنبال درمان نمی‌روند. با این حال باید بدانید که اختلال کندن پوست فقط یک عادت بد نیست، بلکه یک اختلال است که برای درمان آن احتمالا نیاز به کمک داشته باشید. دریافت کمکی که لایق آن هستید، می‌تواند به شما کمک کند تا اضطراب، شرم و خجالتی را که وقتی پوست خود را می‌کنید، تجربه می‌کنید، کاهش دهید. همانطور که برای شکستگی استخوان یا سوختگی در کمک گرفتن درنگ نمی‌کنید، در صورت ایجاد ناراحتی و مختل شدن زندگی‌تان توسط اختلال پوست کنی نیز نباید آن را نادیده بگیرید.

شیوع اختلال پوست کنی

بررسی های دانشمندان نشان می‌دهند که شیوع اختلال پوست کنی حدود ۲ تا ۳ درصد جمعیت عادی است، پس می‌توان گفت نسبتا شایع است. این مطالعات نشان داده‌اند که این اختلال در زنان بیشتر از مردان است و شیوع آن در جمعیت زنان به صورت کلی بیشتر است. تقریبا بین ۵۲ تا ۹۲ درصد از بیماران مبتلا به اختلال کندن پوست، زن هستند. در حالی که دلایل دقیق تفاوت جنسیتی به طور کامل شناخته نشده است، اعتقاد بر این است که این تفاوت تحت تأثیر ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی-فرهنگی است.

منابع: NHS, Clevelandclinic, webmd,  psychologytoday, iocdf

سوالات متداول

در این بخش به رایج ترین سوالات شما در مورد اختلال کندن پوست یا پوست کنی، پاسخی خلاصه می‌دهیم.

چه چیزی موجب اختلال کندن پوست می‌شود؟

در اکثر مردم چندین محرک موجب اختلال پوست کنی می‌شوند. محرک های رایج عبارتند از استرس، اضطراب، انجام ندادن فعالیت های برنامه ریزی شده و احساس کسالت، خستگی یا عصبانیت.

اختلال پوست کنی مربوط به اختلالات اضطرابی است یا وسواس؟

خود اختلال پوست کنی معمولا جزو دسته اختلالات مربوط به وسواس یا OCD محسوب می‌شود، اما دلایل آن می‌توانند اختلالات اضطرابی باشند.

آیا اختلال پوست کندن، درمان دارد؟

هیچ درمان واحدی برای اختلال کندن پوست وجود ندارد، اما ترکیبی از درمان شناختی رفتاری (CBT) و  دارودرمانی می‌تواند به مدیریت علائم و بهبودی کمک کند. تکنیک‌های CBT، مانند آموزش تغییر عادت و کنترل محرک، در درمان اختلال پوست کنی مؤثر بوده اند.