تنگی نفس یکی از علل شایع مراجعهٔ بیماران به متخصصان قلب و عروق است. مشکلات قلبی می‌توانند در عملکرد درست ریه‌ها اختلال ایجاد کنند و باعث سخت شدن تنفس و اختلال در فعالیت‌های روزمره شوند. از آنجا که تشخیص علت تنگی نفس در مراحل اولیه می‌تواند از بروز عوارض خطرناک در آینده پیشگیری کند، در این مقاله به بررسی آن پرداخته‌ایم.
در این مقاله می‌خوانید:
- تنگی نفس چیست؟
- تنفس عادی چگونه است؟
- علائم نفس تنگی کدامند؟
- علت اختلال در تنفس چیست؟
- ارتباط اختلال تنفس با بیماری‌های قلبی چیست؟
- آیا نفس تنگی از علائم کرونا است؟
تنگی نفس چیست؟
تنگی نفس یک وضعیت ناراحت کننده است که ورود هوا به ریه‌ها را دشوار می‌کند. مشکلات قلب و ریه می‌تواند به تنفس شما آسیب برساند. برخی از افراد ممکن است به طور ناگهانی و برای دوره‌های کوتاهی دچار تنگی نفس شوند. دیگران ممکن است آن را در دراز مدت، چند هفته یا بیشتر تجربه کنند. ممکن است دچار تنگی نفس شوید اگر عارضه‌ها و نشانه‌های زیر را دارید:
- یک بیماری ریوی مانند ذات الریه، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، سرطان ریه یا COVID-19
- ورزش شدید انجام می‌دهید
- تغییر دما را تجربه کنید، به عنوان مثال، از یک اتاق گرم به فضای سرد در فضای باز بروید
- اضطراب، وحشت یا استرس شدید را تجربه کنید
- در منطقه‌ای هستند که آلودگی هوا زیاد است
- در ارتفاع بالا هستند
- چاقی داشته باشند
- سرطانی دارید که ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا تحت درمان سرطان مانند شیمی درمانی هستید
گاهی اوقات تنگی نفس به طور ناگهانی شروع میشود. در این مورد باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. علل احتمالی این نوع تنگی نفس عبارتنداز:
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- حمله قلبی
- فشار خون پایین
- حمله آسم
- یک واکنش آلرژیک
- یک لخته خون در ریه‌ها که به عنوان آمبولی ریه شناخته میشود
اگر کسی در مورد توانایی تنفس خود نگرانی دارد، خود یا شخص دیگری باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشد. اگر مشکلات تنفسی ادامه پیدا کند، می‌تواند منجر به کاهش سطح اکسیژن در خون شود و این می‌تواند به زودی به یک وضعیت اورژانسی تهدید کننده زندگی تبدیل شود. با توجه به همه‌گیری COVID-19 2020، تنگی نفس به طور گسترده با این بیماری مرتبط شده است. سایر علائم رایج COVID-19 شامل سرفه خشک و تب است.
اکثر افرادی که به COVID-19 مبتلا میشوند فقط علائم خفیفی را تجربه می‌کنند. اما اگر تجربه کردید باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید.
اگر این موضوع برایتان آزار دهنده نباشد، می‌توانید انواع مختلفی از درمان‌های خانگی را امتحان کنید که در کاهش این وضعیت موثر هستند. بسیاری از آنها می‌تواند به آرامش بدن و مجاری تنفسی شما کمک کند.
تنفس عادی چگونه است؟
تعداد تنفس نرمال در بزرگسالان و کودکان طبق جدول زیر است. یک فرد جوان به طور متوسط ۲۰ بار در دقیقه تنفس می‌کند.
| سن | تعداد تنفس عادی در دقیقه |
| نوزاد تا ۶ هفته | ۳۰ الی ۴۰ |
| نوزاد ۶ ماهه | ۲۵ الی ۴۰ |
| کودک ۳ ساله | ۲۰ الی ۳۰ |
| کودک ۶ ساله | ۱۸ الی ۲۶ |
| کودک ۱۰ ساله | ۱۷ الی ۲۳ |
| جوانان | ۱۲ الی ۱۸ |
| سالمندان بالای ۶۵ سال | ۱۲ الی ۲۸ |
| سالمندان بالای ۸۰ سال | ۱۰ الی ۳۰ |
تنگی نفس در حین دویدن و ورزش می‌تواند امری عادی باشد، اما اگر بدون دلیل و ناگهانی دچار آن شده‌اید، بهتر است برای برای بررسی بیشتر به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
علائم تنگی نفس چیست؟
وقتی دچار نفس تنگی می‌شوید اکسیژن کافی به ریه‌ها نمی‌رسد، در نتیجه دم و بازدم به راحتی انجام نمی‌شود و اصطلاحاً نفس نفس می‌زنید. علائم این بیماری عبارتند از:
- احساس ناراحتی در قفسهٔ سینه
- بالا رفتن سرعت و تعداد تنفس
- احساس ناتوانی در نفس کشیدن
- ناتوانی در تنفس عمیق
نشانه‌ها ممکن است ناگهانی ظاهر شوند یا به مدت طولانی و مداوم وجود داشته باشند. این نشانه‌ها حتی در حین استراحت یا نشستن طولانی مدت هم می‌توانند ظاهر شوند.
علت تنگی نفس چیست؟
یکی از دلایل نفس نفس زدن اضطراب است. اغلب مواقع اختلالات اضطرابی و حملات پنیک به دلیل تشابه علائم با سکتهٔ قلبی اشتباه گرفته میشوند. سایر علت‌های بروز این بیماری عبارتند از:
- ارتفاع زیاد
- اکسیژن ناکافی (مثلاً در روزهایی که هوا آلوده است برخی افراد دچار تنگی نفس میشوند.)
- دمای هوای خیلی بالا یا خیلی پایین
- تمرین ورزشی سنگین
این عوامل بیشتر به محیط اطراف مربوط هستند. اما گاهی دلیل تنفس دشوار، وجود یک بیماری در بدن خود فرد است. بیماریهایی که در بروز نفس تنگی نقش دارند عبارتند از:
بیماری‌های قلبی
- نارسایی احتقانی قلب
- جمع شدن مایع دور قلب
- آریتمی قلبی
- حملهٔ قلبی
بیماری‌های ریوی
- سینه پهلو (پنومونی)
- عفونت ریه
- آب آوردن ریه
- انسداد ریه
- فشار خون ریوی
- بیماری سارکوئیدوز
- سل
- آسم
- آلرژی
سایر بیماری ها
- کرونا
- بارداری
- فلج اعصاب صورت
- بیماری ضعف عضلانی (Myasthenia Gravis)
- چاقی
- اختلالات اضطرابی
- کم خونی
- سندرم گیلن باره (Guillain–Barré syndrome)
دلایل تنگی نفس همراه با تپش قلب چیست؟
بسیاری از افراد ممکن است در شرایط مختلفی تپش قلب را تجربه کرده باشند. تپش قلب در بسیاری از مواقع نمی‌تواند به یک مشکل بزرگ تبدیل شود، اما اگر با علائم دیگری همراه باشد، باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. زمانی که تنگی نفس با تپش قلب همراه شود حاکی از وجود یک بیماری در بدن است.
ازجمله دلایلی که موجب تپش قلب همراه با تنگی نفس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بارداری و دوران یائسگی در زنان: تپش قلب همراه با تنگی نفس در دوران بارداری و یائسگی خانم‌ها بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی بوده، از این رو با زایمان و مصرف دارو می‌توان سطح هورمون‌ها را متعادل کرد.
- مشکل دریچه قلب: وظیفه اصلی و مهم دریچه قلب هدایت جریان خون بدن و کمک به پمپاژ آن است. اگر این درچیه نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد به مشکلات قلبی دچار میشود. تنگی نفس، سرگیجه، افزایش وزن و… از دیگر علائم این بیماری هستند.
- بیماری عروق کرونری: اگر در رگ‌های قلب انسان پلاک ایجاد شود، این پلاک‌ها می‌توانند مانع حرکت جریان خود شوند. به همین دلیل قلب در رابطه با پمپاژ خون با مشکل مواجه میشود. اکسیژن و مواد مغذی کمتری وارد قلب میشود. همین موضوع می‌تواند باعث بروز نشانه‌های بیماری عروق کرونری در قلب شود.
- نارسایی قلبی: گاهی اوقات بنا بر دلایل مختلفی، قلب به درستی کار نمی‌کند و نمی‌تواند خون را به تمام اعضای بدن پمپاژ کند. از این رو می‌تواند تپش قلب شدیدی را برای فرد به همراه داشته باشد. از علائم نارسایی قلبی می‌توان به درد قفسه سینه، حالت تهوع، خستگی، تولید خلط، افزایش وزن و… اشاره کرد.
- بیماری دهلیز قلب: این نوع بیماری یک آریتمی قلب به شمار می‌رود که ریسک بروز سکته قلبی و مغزی را در فرد افزایش خواهد داد. درد در قفسه سینه، تنگی نفس، سبکی سر و… از دیگر علائم این بیماری هستند.
- مصرف دارو: مصرف دارو می‌تواند با عوارض بسیاری همراه باشد، مصرف برخی از داروها که مربوط به تیروئید و آسم است هم می‌تواند موجب تنگی نفس و تپش قلب شما شود.
- زندگی ناسالم: سبک زندگی ناسالم می‌تواند در بروز بیماری‌های قلبی بسیار تاثیرگذار باشد. زمانی که تغذیه درست و مناسبی نداشه باشید، به شدت سیستم ایمنی بدن و اندام‌های مختلف تحت تاثیر قرار می‌گیرند. برای داشتن یک برنامه غذایی و سبک زندگی سالم بهتر است مصرف کافئین، مشروبات الکلی، دخانیات، استرس و اضطراب را کاهش دهید. به جای آن مصرف مواد مقوی، سبزیجات، غلات را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
- از دیگر بیماریهایی که می‌تواند موجب تنگی نفس و تپش قلب شود می‌تواند به فشار خون بالا و پایین، کم خونی، پرکاری تیروئید و… اشاره کرد.
تنگی نفس قلبی چگونه است؟
قلب وظیفهٔ خون‌رسانی به سایر اعضای بدن را دارد. بدون خون‌رسانی صحیح، اکسیژن کافی به اعضای بدن نمی‌رسد و نمی‌توانند به درستی فعالیت کنند. تنگی نفس قلبی یکی از نشانه‌های وجود بیماری قلبی است. اگر به تازگی دچار سختی در تنفس شده‌اید بهتر است سریع‌تر به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
در ادامه بیماری‌های قلبی را که باعث تنفس دشوار میشوند معرفی می‌کنیم.
۱- نارسایی قلبی
خستگی و نفس نفس زدن می‌توانند علائم بیماری «نارسایی قلبی» (نارسایی قلبی احتقانی) باشند. وقتی قلب دچار نارسایی میشود نمی‌تواند به خوبی خون را پمپاژ کرده و نیازهای بدن به اکسیژن را رفع کند. ورم قوزک پا، ساق پا و آب آوردن شکم سایر علائم این بیماری قلبی هستند.
در مراحل اولیهٔ نارسایی قلبی فرد در حین ورزش کردن، راه رفتن یا لباس پوشیدن دچار نفس تنگی میشود. با ضعیف‌تر شدن قلب فرد حتی در حین دراز کشیدن و استراحت هم نفس کم می‌آورد.
(در مطلب «نارسایی قلبی چیست؟» دربارهٔ این بیماری بیشتر نوشته ایم.)
۲- تاکی کاردی
در تاکی کاردی یا ضربان قلب بالا (بیش از ۱۰۰ بار در دقیقه برای یک فرد بزرگسال) قلب سریع‌تر از حالت نرمال می‌زند. این بیماری می‌تواند باعث نفس کم آوردن فرد بیمار شود.
۳- آب آوردن ریه (ادم ریه)
وقتی مایع اضافی در بافت‌های ریه جمع میشود، تنفس دشوار میشود. یکی از علت‌های آب آوردن ریه و سخت شدن تنفس بیماری‌های قلبی است. وقتی قلب نمی‌تواند تمام خونی را که از ریه پس گرفته است به بیرون پمپاژ کند، فشار داخلی قلب زیاد شده و مایع را به درون بافت ریه‌ها پس می‌زند.
اگر تنفستان با خوابیدن دشوارتر شد، احساس خفگی کردید، رنگ پوستتان به آبی یا طوسی تغییر کرد یا ضربان قلبتان تند و غیرطبیعی شد سریع با اورژانس تماس بگیرید.
۴- کاردیومیوپاتی (بیماری التهاب عضلهٔ قلب)
کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy) باعث میشود عضلهٔ قلب نتواند به راحتی خون را پمپاژ کرده و به سایر اعضای بدن برساند. حملهٔ قلبی، دیابت، فشار خون بالا، اضافه وزن و زیاده‌روی در مصرف الکل از عوامل بروز این بیماری هستند.
تنفس دشوار در حین فعالیت و استراحت در مراحل پیشرفتهٔ این بیماری ظاهر میشوند. سرفه در وضعیت خوابیده، سرگیجه، ورم پا، تپش قلب و درد قفسهٔ سینه سایر نشانه‌های این بیماری هستند.
| بیشتر بخوانید: بیماری‌های قلبی و انواع آنها (علائم، درمان و پیشگیری) |
عوامل خطر تنگی نفس کدامند؟
احتمال بروز نفس تنگی در برخی افراد بیش از سایرین است. اگر جزو یکی از دسته‌های زیر هستید باید علائم این بیماری را بیشتر جدی بگیرید:
- دچار ضعف عضلات (به خصوص عضلات درگیر در تنفس مثل دیافراگم) هستید.
- دچار بیماری قلبی ریوی هستید.
- هموگلبین خونتان پایین است.
- سیگاری هستید.
- در محیطی با هوای آلوده زندگی می‌کنید.
چه زمانی برای تنگی نفس به پزشک مراجعه کنیم؟
نفس نفس زدن می‌تواند علامت وجود یک بیماری قلبی یا ریوی جدی باشد. بنابراین از کنار آن نباید به سادگی گذشت. اگر یک یا چند تا از نشانه‌های خطر زیر را همراه با اختلال در تنفس در خود مشاهده می‌کنید، برای بررسی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- احساس نفس تنگی که بعد از استراحت هم از بین نمی‌رود.
- ورم پا
- سرفه، تب بالا و لرز
- خس خس سینه
- کبودی نوک انگشتان و لب‌ها
- بدتر شدن تنگی نفس بعد از استفاده از اسپری اکسیژن
- تنگی نفس هنگام دراز کشیدن
- احساس درد یا فشار در قفسهٔ سینه (درد یا فشاری را که ناشی از بیماری قلبی است «آنژین» می‌نامند و نیاز به پیگیری سریع دارد.)
- حالت تهوع
- از حال رفتن
چه کسانی دچار تنگی نفس میشوند؟
تنگی نفس علل زیادی دارد و یک عارضه بسیار شایع است. هر کسی می‌تواند آن را تجربه کند، اما بیشتر در افراد مبتلا به بیماری‌های زیر خود را نمایان می‌کند:
- کم خونی (سطح پایین گلبول‌های قرمز)
- آسم
- اضطراب
- مشکلات قلبی یا ریوی
- اعتیاد
- عفونت‌ها
- تناسب اندام ضعیف
- چاقی شدید
چه عواملی باعث تنگی نفس مداوم میشود؟
شرایطی که ممکن است باعث تنگی نفس مزمن شود عبارتند از:
آسم: باریک شدن مجاری تنفسی ناشی از آسم می‌تواند باعث ایجاد مشکل در تنفس شود.
نارسایی قلبی: در هنگام نارسایی قلبی، خون نمی‌تواند قلب را به درستی پر و خالی کند. این وضعیت ممکن است باعث تجمع مایع در ریه‌های شما شود و تنفس را دشوار کند.
بیماری ریه: آسیب به بافت ریه ناشی از بیماریهایی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) مرتبط با استعمال دخانیات می‌تواند باعث تنگی نفس شود. تومورهایی مانند سرطان ریه نیز می‌توانند باعث تنگی نفس شوند.
چاقی: اضافه وزن بسیار زیاد می‌تواند ریه‌های شما را تحت فشار قرار دهد و تنفس را دشوار کند.
تناسب اندام ضعیف: عدم تناسب اندام به دلیل عدم تحرک یا بیماری می‌تواند باعث تنگی نفس شود.
تشخیص تنگی نفس
پزشک برای تشخیص نفس تنگی و علت آن تعدادی آزمایش انجام می‌دهد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- عکسبرداری از قفسهٔ سینه
تصویر رادیولوژی از قفسهٔ سینه می‌تواند وجود عفونت در ریه‌ها یا بعضی بیماری‌های قلب و ریه را نشان دهد.
- تست اکسیژن (پالس اکسی متری)
پزشک برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون از دستگاه کوچکی که روی انگشتان دست قرار می‌گیرد استفاده می‌کند.
- نوار قلب یا EKG
تست نوار قلب برای بررسی قلب و گردش خون به پزشک کمک می‌کند.
- آزمایش خون
آزمایش خون می‌تواند پزشک را در تشخیص علت تنگی نفس یاری کند. کم‌خونی و نارسایی قلبی بیماریهایی هستند که با آزمایش خون می‌توان تشخیص اولیهٔ آنها را انجام داد.
- تست ریه (اسپیرومتری)
تست ریه یا اسپیرومتری برای تعیین میزان عملکرد ریه و تشخیص بیماری‌های ریوی مثل آسم انجام میشود.
ایا تنگی نفس قابل درمان است؟
برای درمان این بیماری ابتدا باید علت آن مشخص شود. پزشک متخصص با بررسی دقیق قلب و ریه، انجام آزمایش‌های اختصاصی و بررسی پروندهٔ پزشکی شما می‌تواند دربارهٔ شیوهٔ درمان اظهار نظر کند. برای مثال اگر علت آن کم‌خونی باشد، پزشک برای شما قرص آهن تجویز می‌کند تا سطح آهن خون بالا بیاید.
تغییر سبک زندگی، اصلاح رژیم غذایی، کاهش وزن و ورزش کردن (با اجازهٔ پزشک معالج) می‌تواند علائم تنگی نفس را کاهش دهد.
همچنین تنگی نفس در افراد سیگاری بیش از سایرین دیده میشود و خطرناک‌تر است؛ بنابراین ترک سیگار، دوری از افراد سیگاری و محیط‌هایی که هوای آلوده دارند می‌تواند در درمان سریع‌تر نفس تنگی موثر باشد.
درمان تنگی نفس و تپش قلب در منزل
درمان تنگی نفس در خانه زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که این مشکل به یک بیمار حاد و شدید تبدیل نشود. در صورت شدید شدن بیماری، بهتر است برای درمان جدی‌تر به پزشک مراجعه کنید.
اما ازجمله راه‌های درمان تنگی نفس در خانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از پنکه: پنکه می‌تواند به جریان دم و بازدم و عبور هوا کمک بسیاری کند. در زمان دم، پنکه کمک می‌کند تا جریان هوای بیشتری وارد بدن شما شود.
- استنشاق بخار: استفاده از دستگاه بخور به همراه عصاره‌های مختلف، می‌تواند درمان کننده بیماری تنگی نفس در افراد باشد. تنها استفاده از چند قطره عصاره نعناع و اکالیپتوس می‌تواند به بهبود تنگی نفس و آسم کمک بسیاری کند.
- تغییر سبک زندگی: تغییر در سبک و شیوه زندگی می‌تواند کمک بسیاری در بهبود بیماری‌های جسمی و روانی داشته باشد. ورزش روزانه و روتین، داشتن تناسب اندام، داشتن روحیه شاد و قوی، مصرف غذاهای مقوی و تقویت کننده و… همگی بر سیستم ایمنی بدن و بهبود بیماریها تاثیرگذار هستند.
- نوشیدن قهوه: کافئین موجود در قهوه می‌تواند علاوه بر اینکه خستگی عضلات را از بین ببرد، به درمان آسم و تنگی نفس کمک بسیاری کند. البته باید مصرف این نوشیدنی را کنترل کنید، مصرف بیش از حد آن می‌تواند موجب آسیب بیشتری به قلب و عروق شود.
- خوردن زنجبیل: دمنوش زنجبیل همراه با عسل می‌تواند یکی از بهترین دمنوش‌های طبیعی برای درمان تنگی نفس و آسم باشد. این دمنوش می‌تواند عفونت موجود در دستگاه تنفس را درمان کند.
- نفس عمیق: نفس عمیق و دم و بازدم می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک بسیاری کند. سعی کنید برای سلامتی و بهبود عملکرد قلب و عروق خود این تمرین را روزانه ۵ تا ۱۰ دقیقه تکرار کنید.
نشانه‌ها و علائمی چون احساس درد شدید در قفسه سینه، سردرد و سرگیجه، سبکی سر، گیجی و منگی و… حاکی از وجود یک بیماری در بدن شماست. این علائم نشان دهنده عملکرد نامنظم سیستم قلبی و عروقی بدن است، این نشانه‌ها می‌تواند دلیل ضربان قلب نامنظم فرد در نوار قلب باشد. آریتمی قلبی به خودی خود نمی‌تواند یک عامل خطرساز برای فرد باشد اما باید برای درمان آن و بهبود عملکرد سیستم قلبی و عروقی اقدام کنید. مراجعه به پزشک متخصص در این زمینه می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد.
اما در رابطه با بیماری تنگی نفس، وجود تنگی نفس هم در فرد می‌تواند یک عامل هشدار دهنده باشد. بسیاری از بیماریها چون آسم، کرونا، بیماری‌های ریه، نارسایی قلبی و… با تنگی نفس خود را نمایان می‌کنند. اگر تنگی نفس تا جایی ادامه پیدا کند که در حالت عادی تنفس عمیق و تنفس معمولی را برای شما سخت کند باید به پزشک مراجعه کنید.
در مورد چگونگی تاثیر کافئین بر بدن بیشتر بدانید
تغییر سبک زندگی برای درمان تنگی نفس: دلایل زیادی برای تنگی نفس وجود دارد که برخی از آنها جدی هستند و نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارند. اگر می‌دانید چرا مشکل تنفس دارید و علائم خفیف هستند، می‌توانید برای تسکین آن در خانه اقداماتی انجام دهید. تغییراتی در سبک زندگی که می‌توانید برای کمک به جلوگیری از تنگی نفس انجام دهید عبارتند از:
- ترک سیگار و پرهیز از دود تنباکو
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها، آلرژن‌ها و سموم محیطی
- مدیریت وزن بدن
- اجتناب از فعالیت در ارتفاعات بالا
- سالم ماندن از طریق انتخاب‌های غذایی، ورزش و خواب کافی
- مراجعه به پزشک برای هر گونه مشکل پزشکی زمینه‌ای
- دریافت واکسن برای جلوگیری از آنفولانزا، COVID-19 و سایر بیماریها
- پیروی از برنامه درمانی توصیه شده برای هر بیماری زمینه‌ای مانند آسم، COPD یا برونشیت
تا جایی که می‌توانید در مورد تنگی نفس، چرایی تاثیر آن بر شما و گزینه‌های شما یاد بگیرید. به یاد داشته باشید، فقط یک پزشک می‌تواند به درستی علت تنگی نفس شما را تشخیص دهد. در مورد نحوه آماده شدن برای ارتفاعات بالا در صورت ابتلا به COPD بیاموزید.
درمان تپش قلب و تنگی نفس
تپش قلب و تنگی نفس می‌تواند کل سیستم بدن را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو بهتر است در صورت بروز هرکدام از این علائم برای درمان به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا سعی می‌کند تا با بررسی جسمی و انجام آزمایشات مختلف ریشه اصلی آن را پیدا کند، پزشک ابتدا درمان دارویی را آغاز می‌کند. در صورتی که نتواند با دارو مشکل را حل کند، باید از عمل‌های جراحی استفاده کند.
درمان‌های خانگی برای تنگی نفس
در اینجا ۹ درمان خانگی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش تنگی نفس از آنها استفاده کنید:
- تنفس با لب جمع شده
این یک راه ساده برای کنترل تنگی نفس ناشی از هراس، COPD یا هیپرونتیلاسیون است. این روش درمانی می‌تواند به کاهش سرعت تنفس شما کمک کند، هر نفس را عمیق‌تر و موثرتر می‌کند. اگر بعد از ورزش تنگی نفس اذیتتان می‌کند، باید به دنبال راه درمان آن باشید.
تنفس کیسه‌ای به تخلیه ریه و هوای فضای مرده که در COPD رخ می‌دهد، کمک بزرگی می‌کند. همچنین به خروج هوای محبوس شده از ریه‌ها کمک خواهد کرد. می‌توانید هر زمان که دچار تنگی نفس شدید، از آن استفاده کنید به‌ویژه در بخش سخت یک فعالیت، مانند خم شدن، بلند کردن اجسام یا بالا رفتن از پله‌ها.
برای انجام تنفس لب فشرده کافیست به مراحل زیر توجه کنید. عضلات گردن و شانه خود را شل کنید. به آرامی از طریق بینی نفس بکشید تا دو نوبت، دهان خود را بسته نگه دارید. لب‌هایتان را طوری جمع کنید که انگار می‌خواهید سوت بزنید. به آرامی از طریق لب‌های جمع شده خود تا تعداد چهار نفس بیرون دهید. - جلو نشستن
استراحت در حالت نشسته می‌تواند به آرامش بدن شما و تسهیل تنفس کمک کند. روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را صاف روی زمین بگذارید و سینه خود را کمی به جلو متمایل کنید. آرنج خود را به آرامی روی زانوهای خود قرار دهید یا چانه خود را با دستان خود نگه دارید. به یاد داشته باشید که عضلات گردن و شانه خود را آرام نگه دارید.
این وضعیت نوعی “ایستاده سه پایه” است که هدف آن ایجاد فضای بیشتری در حفره قفسه سینه برای ریه ها است. اگر COPD دارید مفید است و ممکن است بدون فکر کردن به آن این کار را انجام دهید. این برای افرادی که دارای سطوح بالای چاقی هستند مناسب نیست. - نشستن رو به جلو با حمایت یک میز
اگر هم صندلی و هم میز برای استفاده دارید، ممکن است این حالت نشستن کمی راحت‌تر باشد که در آن نفس خود را حبس کنید. روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را صاف روی زمین و رو به میز قرار دهید. سینه خود را کمی به سمت جلو خم کنید و دستان خود را روی میز قرار دهید. سر خود را روی ساعد یا روی بالش قرار دهید. این حالت شکل دیگری از تنفس سه پایه است که فضای بیشتری را برای ریه‌ها در قفسه سینه ایجاد می‌کند. - ایستاده با پشتی حمایت شده
ایستادن همچنین می‌تواند به آرامش بدن و مجاری تنفسی شما کمک کند. نزدیک دیوار بایستید، رو به رو، و باسن خود را روی دیوار قرار دهید. پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و دست‌ها را روی ران‌های خود قرار دهید. در حالی که شانه های خود را شل کرده‌اید، کمی به جلو خم شوید و بازوهای خود را در مقابل خود آویزان کنید. مانند سایر اشکال تنفس سه پایه ای که در بالا ذکر شد، این وضعیت فضای بیشتری را در قفسه سینه برای ریه‌های شما ایجاد می‌کند. - ایستاده با بازوهای حمایت شده
نزدیک یک میز یا سایر مبلمان صاف و محکم که درست زیر شانه شماست بایستید. آرنج‌ها یا دست‌های خود را روی اثاثیه تکیه دهید و گردن خود را آرام نگه دارید. سر خود را روی ساعد خود قرار دهید و شانه‌های خود را شل کنید. در حالت کلاسیک سه پایه، می‌توانید این کار را با قرار دادن یک عصا روی زمین در مقابل خود و تکیه دادن به آن با دو دست انجام دهید. - خوابیدن در وضعیتی آرام
افراد مبتلا به آپنه خواب هنگام خواب دچار تنگی نفس میشوند. این می‌تواند منجر به بیدار شدن مکرر شود و کیفیت و مدت خواب شما را کاهش دهد.
سعی کنید به پهلو دراز بکشید و یک بالش بین پاهای خود قرار دهید و سر خود را با بالش بالا ببرید و پشت خود را صاف نگه دارید. یا به پشت دراز بکشید و سرتان را بالا بیاورید و زانوهایتان را خم کنید و یک بالش زیر زانو بگذارید.
هر دوی این موقعیت‌ها به آرامش بدن و مجاری تنفسی کمک می‌کند و تنفس را آسان‌تر می‌کند. از پزشک خود بخواهید شما را از نظر آپنه خواب ارزیابی کند و در صورت توصیه از دستگاه CPAP استفاده کند. - تنفس دیافراگمی
تنفس دیافراگمی نیز می‌تواند به مدیریت تنگی نفس کمک کند. برای امتحان این سبک تنفس، روی یک صندلی با زانوهای خم شده و شانه‌ها، سر و گردن آرام بنشینید. دست خود را روی شکم خود بگذارید. به آرامی از طریق بینی نفس بکشید. شما باید حرکت شکم خود را زیر دست خود احساس کنید. در حین بازدم، عضلات خود را سفت کنید. باید احساس کنید که شکم خود به سمت داخل افتاده است. با لب‌های جمع شده از طریق دهان نفس بکشید. بر بازدم بیشتر از دم تاکید کنید. بازدم را برای مدت طولانی‌تر از حد معمول قبل از اینکه دوباره به آرامی دم کنید ادامه دهید، حدود ۵ دقیقه تکرار کنید.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که ترکیب این استراتژی‌های تنفسی به افزایش حجم قفسه سینه در گروهی از افراد مبتلا به COPD کمک کرده و تعداد تنفس‌هایی را که باید انجام دهند کاهش می‌دهد. - با استفاده از فن
متخصصان مختلف استفاده از پنکه را برای دمیدن هوای خنک و کمک به رفع تنگی نفس توصیه می‌کنند و برخی تحقیقات قدیمی نیز از این موضوع حمایت می‌کنند. اشاره کردن یک پنکه کوچک دستی به سمت صورت ممکن است به علائم شما کمک کند.
یافته‌های منتشر شده در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که استفاده از پنکه به افرادی که به دلیل سرطان در مراحل آخر تنفس مشکل داشتند، کمک می‌کند. - نوشیدن قهوه
یک مطالعه اولیه نشان داد که کافئین باعث شل شدن ماهیچه‌های مجاری هوایی افراد مبتلا به آسم میشود که می‌تواند به بهبود عملکرد ریه تا ۴ ساعت کمک کند. این کار را با مسدود کردن گیرنده‌های برخی از مواد شیمیایی که به تنگی نفس کمک می‌کنند، مسدود می‌کند.
اما قبل از افزایش مصرف کافئین از پزشک خود سوال کنید. به دلیل اثرات محرک آن، مصرف بیش از حد کافئین ممکن است تأثیر منفی بر سلامتی شما داشته باشد، به خصوص اگر بیماری قلبی دارید.
داروهای تنگی نفس
داروهای تنگی نفس عبارتند از:
- داروهای استنشاقی که به باز شدن راه‌های هوایی کمک می‌کنند
- داروهایی برای درمان شرایط خاص
- قرص یا مایعات برای کمک به کاهش خلط و پاکسازی ریه‌ها
- داروهایی برای مدیریت آلرژی
- درمان بیماری قلبی
- توانبخشی ریوی
برخی از افرادی که به بیماری ریوی مبتلا هستند از نوعی درمان به نام توانبخشی ریوی بهره می‌برند. یک درمانگر به شما راه‌هایی را برای مدیریت تنگی نفس آموزش می‌دهد. آنها همچنین می‌توانند در مورد انتخاب‌های سبک زندگی مانند افزایش سطح تناسب اندام و ترک سیگار در صورت لزوم توصیه‌هایی داشته باشند. توانبخشی ریوی می‌تواند به شما در مدیریت تنفس کمک کند و ممکن است رفاه کلی و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.
مشاوره
مشاوره مانند درمان شناختی، رفتاری (CBT) ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به تنگی نفس مناسب باشد. شما ممکن است از این رویکرد سود ببرید اگر:
- یک بیماری مزمن ریوی دارید که باعث استرس یا اضطراب شما میشود
- در کنار یا به دلیل بیماری دیگری افسردگی داشته باشید
- اختلال هراس یا اضطراب داشته باشید
- مایل به ترک دخانیات هستند اما برایشان سخت است
- CBT می تواند به شما کمک کند راه‌های جدیدی برای رویارویی با موقعیت‌های استرس زا پیدا کنید. این نوع درمان می‌تواند به رفع برخی از عواملی که باعث تنگی نفس میشود یا آن را بدتر می‌کند کمک کند. پزشک شما ممکن است آن را در کنار توانبخشی ریوی توصیه کند.
اکسیژن
افرادی که مشکلات تنفسی شدید دارند ممکن است به اکسیژن نیاز داشته باشند. پزشکان می‌توانند اکسیژن را در بیمارستان فراهم کنند، اما برخی افراد از آن در خانه استفاده می‌کنند. هرگز از اکسیژن در خانه استفاده نکنید مگر اینکه پزشک توصیه کند و همیشه هنگام انجام این کار دستورالعمل ها را دنبال کنید.
ایا تنگی نفس از علائم کرونا است؟
یکی از علائم شایع بیماری کووید – ۱۹، تنفس دشوار است. تب بالا، خستگی و سرفه سایر علائم شایع این بیماری هستند. زمانی که ویروس کرونا وارد بدن میشود، سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با آن وارد میشود. در نهایت سلول‌های مرده باقی‌مانده در ریه‌ها جمع شده و در فرایند اکسیژن‌رسانی ریه‌ها اختلال ایجاد میشود.
اما به خاطر داشته باشید که عوامل زیادی می‌توانند باعث نفس تنگی شوند. بروز این علامت را تا زمانی که همراه با تب، سرفه و بدن درد نباشد نمی‌توان به طور قطع به کرونا نسبت داد. بنابراین اگر تنگی نفس دارید بهتر است آن را جدی بگیرید و برای بررسی دقیق‌تر علت آن به پزشک مراجعه کنید.
منابع:
سلام دستتون درد نکنه خیلی ممنون خیلی عالی بود
سلام خیلی مفید بود ممنون