اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چیست؟
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از انواع اختلالهای شخصیت است که در آن افراد مبتلا به اختلال روانی، اغلب به صورت عجیب و غریب یا غیرعادی توصیف میشوند و معمولا روابط نزدیک کمی برقرار میکنند.
آنها معمولا در درک چگونگی روابط اجتماعی یا تأثیر رفتارشان بر دیگران مشکل دارند. این افراد همچنین ممکن است انگیزه ها و رفتارهای دیگران را نادرست تفسیر کنند و باعث ایجاد بی اعتمادی قابل توجهی نسبت به دیگران شوند.
این مشکلات ممکن است منجر به اضطراب شدید و تمایل به خودداری از شرکت در موقعیتهای اجتماعی شود، زیرا فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی تمایل دارد عقاید عجیب و غریب خود را همیشه حفظ کند و ممکن است در پاسخگویی مناسب به نشانههای اجتماعی مشکل داشته باشد.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی به طور معمول در اوایل بزرگسالی تشخیص داده میشود و احتمالا در طول عمر فرد دوام مییابد. گرچه درمان، مانند دارودرمانی و رواندرمانی، میتواند شدت علائم را بهبود بخشد.
علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی معمولا شامل پنج مورد یا بیشتر از این علائم و نشانه ها است:
- تنها بودن و فاقد دوستان نزدیک در خارج از دایره خانواده
- احساسات خنثی یا پاسخ های عاطفی محدود یا نامتناسب
- اضطراب اجتماعی مداوم و بیش از حد
- تعبیر نادرست از وقایع، مانند احساس اینکه چیزی که در واقع بی ضرر است را دارای معنای شخصی میدانند
- طرز تفکر عجیب، غیرعادی یا غیرمعمول، داشتن اعتقادات یا شیوه های خاص رفتاری
- افکار مشکوک یا پارانوئید و تردیدهای مداوم در مورد وفاداری دیگران
- اعتقاد به قدرت های خاص مانند تله پاتی ذهنی یا خرافات
- برداشت غیرمعمول؛ مانند احساس حضور شخص غایب یا داشتن توهم
- لباس پوشیدن به روش های عجیب و غریب
- سبک گفتاری عجیب و غریب، مانند الگوهای مبهم یا غیرمعمول گفتار یا تندخوانی عجیب و غریب هنگام مکالمات
علائم و نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، از جمله افزایش علاقه به فعالیت های انفرادی یا سطح بالای اضطراب اجتماعی، ممکن است در سال های نوجوانی دیده شود. و در کودکی ممکن است در مدرسه تحت فشار یا زورگویی باشند.
خصوصیت افراد دارای اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
نشانههای اختلال اسکیزوتایپال به سه دسته کلی تقسیم میشود که هر دسته بسته به ویژگیهای فردی شخص مبتلا، دارای خصوصیات متفاوتی است. دسته اول کاهش توان برقراری ارتباط نزدیک با دیگران است؛ که باعث بروز ناراحتی زیادی در فرد میشود و دسته دوم تحریک افکار یا وقایع پیرامون است و دسته سوم بروز رفتارهای عجیب و غریب فردی است.
در افراد جوانتر این اختلال در قالب ایراد و اشکال در توجه، اضطراب اجتماعی و علاقه به کار یا بازی به صورت فردی و تنهایی نمایان میشود. کودکان مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال توسط همسن و سالان خود مورد تمسخر قرار میگیرند و قربانی قلدری سایر کودکان میشوند که همین امر علائم اضطراب اجتماعی آنها را به شدت بالا میبرد. هر فرد مبتلا به این اختلال در دوران نوجوانی خود حداقل پنج مورد از نشانهها و خصوصیات زیر را داشته است :
- نداشتن دوستان صمیمی؛ جز اعضای خانواده
- داشتن باورهای عجیب و غریب
- اعتقاد به تواناییهای فرازمینی و خاص مثل تله پاتی
- اضطراب اجتماعی شدید در ارتباط با ترسهای پارانوید
- افکار پارانوئید و داشتن شک و تردید نسبت به وفاداری دیگران
- تفسیر وقایع عادی به شکل حوادث شخصی، مضر و خطرناک
- عجیب لباس پوشیدن
- احساس وجود یک فرد غائب و نامرئی در کنار خود
- داشتن الگوی رفتاری و گفتاری عجیب و غریب
- پاسخهای عاطفی محدود یا نداشتن عاطفه و احساس
شدت هر یک از خصوصیات بالا بسته به سطح اختلال در فرد بیمار میتواند کم یا زیاد باشد. اگر شما دارای یک فرد بیمار در اطراف یا خانواده خود هستید؛ پس با شناسایی خصوصیات رفتاری او، برخورد با او را یاد بگیرید تا در کنترل و مدیریت رفتار او نقش موثری داشته باشید.
دلایل بروز اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
در دنیای روانپزشکی و روانشناسی امروز، تعداد زیادی اختلالات روان شناختی وجود دارد که علل بروز آنها در افراد ناشناخته و پنهان است. اختلال اسکیزوتایپال از جمله بیماریهای روان شناختی است که هنوز دلایل آن بطور مشخص و دقیق شناخته نشده است؛ اما اکثر دانشمندان عوامل زیست محیطی یا بیولوژیک را عامل بروز این اختلال در افراد میدانند. در واقع بروز این اختلال در افراد تنها به یک عامل بستگی ندارد؛ فاکتورهای ژنتیکی، زیستی، اجتماعی و حتی دلایل روانی در بروز چنین اختلالی تاثیرگذار هستند. این که فرد مبتلا در کودکی با چه افرادی و چگونه تعامل داشته و در طی شکلگیری شخصیت، فرد بیمار با استرس و اضطراب مواجه بوده از جمله مواردی است که در بروز اختلال اسکیزوتایپال نقش اساسی دارند.
اگر کسی به این اختلال مبتلا باشد؛ متاسفانه به احتمال زیاد فرزندان او نیز درگیر چنین اختلالی خواهند بود، همچنین افرادی که دارای بستگان درجه یک مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی هستند بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به اسکیزوتایپال قرار میگیرند. جالب است بدانید تجربه ترومای روانی و استرس مزمن ریسک ابتلا به اسکیزوتایپال را در افراد افزایش خواهد داد.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و اسکیزوفرنی
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی به راحتی میتواند با اسکیزوفرنی اشتباه گرفته شود. اسکیزوفرنی یک بیماری روانی شدید است که در آن افراد، تماس با واقعیت را از دست میدهند (روان پریشی). درحالیکه افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی ممکن است دوره های کمی توهم یا هذیان را تجربه کنند. این اپیزودها به اندازه اپیزودهای اسکیزوفرنی طولانی و شدید و مکرر نیست.
تمایز مهم دیگر این است که معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از تفاوت بین عقاید تحریف شده و واقعیت آگاه میشوند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به طور کلی نمی توانند فرق هذیان و واقعیت را تشخیص دهند.
با وجود این تفاوتها، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال میتوانند از روشهای درمانی مشابه با درمان های اسکیزوفرنی استفاده کنند. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال شدت کمتری نسبت به بیماری اسکیزوفرنی دارد و گاهی اوقات به عنوان یک بیماری در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی محسوب میشود.
تفاوت اسکیزوفرنی و اسکیزوتایپال
اسکیزوفرنی یک اختلال جدی در مغز افراد است که باعث آسیب و صدمه رساندن به تفکر، بیان احساسات و درک واقعی آنها از زندگی میشود. این اختلال جز حادترین و ناتوانکنندهترین بیماری