خیانت یکی از عمیق‌ترین و دردناک‌ترین تجربه‌هایی است که ممکن است در یک رابطه عاطفی رخ دهد. این اتفاق نه تنها اعتماد بین دو نفر را از بین می‌برد، بلکه میتواند تاثیرات روانی شدیدی بر فرد خیانت‌دیده بگذارد. یکی از این تأثیرات، بروز افسردگی است. افسردگی پس از خیانت همسر، پدیده‌ای است که بسیاری از افراد پس از مواجهه با این تجربه تلخ، درگیرش می‌شوند. در این مقاله، به بررسی رابطه بین خیانت و افسردگی می‌پردازیم.
افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث احساس غم و اندوه مداوم و از دست دادن علاقه میشود. همچنین افسردگی اساسی یا افسردگی ماژور نیز نامیده میشود که بر احساس، تفکر و رفتار فرد تاثیر می‌گذارد و میتواند منجر به انواع مشکلات عاطفی و جسمی شود. خیانت در رابطه یکی از محرک‌های تشدید افسردگی یا آغاز دوره‌ای از آن است.
افسردگی پس از خیانت میتواند با علائمی مانند اضطراب شدید، وسواس فکری (مانند مرور مداوم خاطرات یا جستجوی نشانه‌های خیانت)، تصویر بدنی منفی، احساس بی‌ارزشی و کاهش اعتمادبه‌نفس همراه باشد. هر فرد تجربه‌ای منحصربه‌فرد از این بحران دارد که به عواملی مانند شدت و عمق رابطه، نوع خیانت (عاطفی، جسمی یا مالی)، مدت زمان رابطه و سابقه آسیب‌های روانی پیشین بستگی دارد.
اطلاعات بیشتر: اختلال افسردگی اساسی چیست؟ علائم و بهترین روش‌های درمان آن
علائم افسردگی بعد از خیانت
نکته مهم در رابطه با افسردگی این است که اکثر افراد فکر میکنند اگر کسی ناراحت باشد به افسردگی مبتلا است. اما همیشه اینگونه نیست. افسردگی میتواند علاوه بر روان، بر شناخت، باور و جسم افراد تاثیر بگذارد. از علائم افسردگی پس از خیانت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علائم رفتاری
- تغییر در الگوهای خواب مانند بی‌خوابی، خواب زیاد، خواب ناآرام، خواب آلودگی در طی روز و نخوابیدن در طول شب
- احساس خستگی، بی رمقی و کمبود انرژی مداوم، بنابراین حتی کارهای کوچک تلاش بیشتری را می طلبد و غیرممکن به‌نظر می‌رسند.
- کاهش اشتها و کاهش وزن یا افزایش اشتها و افزایش وزن
- کند شدن تفکر، صحبت کردن یا حرکات بدن
- اضطراب، بی‌قراری یا سراسیمگی
- مشکلات فیزیکی‌ای مثل کمردرد، سردرد و مشکلات گوارشی
- نوشیدن بیش از حد الکل و مصرف مواد مخدر
علائم شناختی
- احساس غم، پوچی، ناامیدی و خلق پایین
- خلق و خوی تحریک پذیر، پرخاشگری، احساس خشم، اضطراب و بی‌قراری
- از دست دادن علاقه یا لذت در اکثر یا تمام فعالیت های عادی، مانند رابطه جنسی، سرگرمی ها یا ورزش و فعالیت‌هایی که زمانی برای فرد لذت بخش بوده‌اند.
- احساس بی ارزشی یا گناه و خود سرزنش‌گری
- مشکل در فکر کردن، تمرکز کردن، تصمیم گیری و به خاطر سپردن چیزها
- افکار مکرر درباره مرگ، افکار خودکشی، اقدام به خودکشی
البته که علائم افسردگی لزوماً محدود به مواردی که ذکر شد نیست و میتواند طیف گسترده‌ای از نشانه‌ها را در بر بگیرد. برای مثال، ممکن است فردی از بیرون کاملاً بی‌نقص، موفق و شاد به نظر برسد، در حالی که این ظاهر آراسته و بی‌عیب، تنها نقابی است که برای پنهان کردن دردها و رنج‌های درونی خود بر چهره زده است. این حالت، که گاهی به آن “افسردگی خندان” یا “افسردگی پنهان” گفته میشود، میتواند خطرناک‌تر باشد، زیرا فرد به دلیل ترس از قضاوت یا ناتوانی در بیان احساساتش، از دریافت کمک خودداری می‌کند.
مطلب بیشتر: چرا خیانت میکنیم؟ دلایل خیانت همسر در رابطه چیست؟
آیا خیانت میتواند باعث افسردگی شود؟
فردی که متوجه خیانت شریک عاطفی‌اش میشود، ممکن است درگیر مشکلات شناختی، جسمانی و روانی متعددی شود. احساساتی مانند بیاعتمادی، اضطراب، خشم و غم شدید از جمله واکنش‌های رایج در این شرایط هستند. مبتلا شدن به افسردگی پس از خیانت میتواند شباهت‌هایی با اختلال استرس پس از تروما (PTSD) داشته باشد و علائمی همچون افکار ناخواسته، کابوس‌های مکرر، بی‌قراری و کاهش تمرکز را ایجاد کند. این افکار باعث احساس گناه و سرزنش فرد می‌شوند و او را در چرخه‌ای از نشخوار فکری و درماندگی گرفتار میکنند.
برای مطالعه بیشتر: چرا در رابطه سمی می مانیم؟ ۱۷ دلیل ترک نکردن رابطه سمی
دلایل افسردگی پس از خیانت
دلایل مختلفی برای خیانت در ازدواج وجود دارد. با این حال، در پس بسیاری از این دلایل، الگوهای مشترکی دیده میشود. یکی از این عوامل، نیازهای برآورده‌نشده است. ممکن است یکی از طرفین قادر به تامین نیازهای شریک عاطفی خود نباشد و در بسیاری از موارد، این نیازها به‌وضوح بیان نشده‌اند و شریک زندگی نمی‌تواند ذهن‌خوانی کند. فرار از مشکلات (جلوگیری از تعارض) به جای ماندن و رسیدگی به آنها، یکی دیگر از عناصر حیاتی در ارتباطات و تعهد در روابط بلندمدت است.
دلایل اصلی افرادی که خیانت میکنند میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نارضایتی زناشویی
- احساس نادیده گرفته شدن
- مشکلات تعهد
- احساس ملالت و کسالت
- تصویر بدنی نامطلوب
- انتقام‌جویی
نارضایتی زناشویی
نارضایتی از رابطه زناشویی، چه از نظر عاطفی و چه از نظر جنسی، امری رایج است. روابط طولانی‌مدت نیاز به تلاش دارند و بدون مراقبت متقابل، ممکن است زوجین از یکدیگر فاصله بگیرند. رابطه‌ای بدون صمیمیت جنسی اغلب به عنوان یکی از دلایل خیانت هم از سوی مردان و هم زنان مطرح میشود.
احساس نادیده گرفته شدن
احساس کم‌ارزش بودن یا مورد بی‌توجهی قرار گرفتن میتواند منجر به خیانت شود. در بسیاری از روابطی که هر دو شریک شاغل هستند، زنان معمولاً بار بیشتری از کارهای خانه و مراقبت از فرزندان را بر عهده دارند. در چنین شرایطی، خیانت میتواند تأییدی بر ارزش شخصی فرد باشد. از سوی دیگر، احساس نادیده گرفته شدن ممکن است به انتظارات غیرواقع‌بینانه از شریک عاطفی مربوط باشد، نه بی‌توجهی واقعی.
مشکلات تعهد
یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد که افرادی که تعهد کمتری به رابطه خود دارند، بیشتر در معرض خیانت هستند. این افراد ممکن است در موقعیت‌های مختلف، با قرار گرفتن در شرایطی خاص، وفاداری کمی به شریک عاطفی خود نشان دهند. در نتیجه نرخ خیانت زناشویی در کسانی که مشکلات تعهد در رابطه دارند، معمولا بیشتر از سایرین است.
احساس ملالت و کسالت
زن و مردی که به دنبال تجربه هیجان شروع یک رابطه عاطفی هستند، ممکن است بیشتر به خیانت روی بیاورند. برخی به جای یافتن جایگزین برای شریک زندگی خود، ادعا میکنند که روابط خارج از تعهد راهی برای تنوع بخشیدن به ازدواجشان است. از بین رفتن عشق نیز اغلب به عنوان دلیلی برای خیانت ذکر میشود که میتواند ناشی از درک نادرست از چگونگی تحول عشق در روابط بلندمدت یا ازدواج باشد.
تصویر بدنی نامطلوب
این مسئله اغلب در داستان‌هایی دیده میشود که در آن مردان میانسال با زنانی هم‌سن دخترانشان رابطه برقرار میکنند. خیانت ممکن است راهی برای اثبات این باشد که فرد همچنان جذابیت و توانایی جذب دیگران را دارد. فرد خیانت‌کار ممکن است شریک زندگی خود را مقصر بدرفتاری‌هایش بداند و ادعا کند که “او از خود مراقبت نکرده” و “خود را رها کرده است”.
انتقام‌جویی
اگر یکی از طرفین خیانت کرده باشد یا به نحوی به شریک خود آسیب رسانده باشد، ممکن است فرد آسیب‌دیده برای انتقام، وارد یک رابطه خارج از تعهد شود. علاوه بر دلایل اصلی خیانت که پیش‌تر ذکر شد، دلایل ثانویه‌ای نیز وجود دارند که ممکن است منجر به خیانت شوند. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
- اینترنت: داشتن یک رابطه نامشروع، به‌ویژه یک خیانت عاطفی، امروزه بسیار آسان‌تر از گذشته است. شبکه‌های اجتماعی در بسیاری از خیانت‌ها و طلاق‌ها نقش داشته‌اند. خیانت اینترنتی یا “خیانت آنلاین” همچنان خیانت محسوب میشود، حتی اگر دو طرف هرگز به‌صورت حضوری یکدیگر را ملاقات نکرده باشند.
- فرصت: دوره‌های دوری، مانند سفرهای کاری یا خدمت در ارتش، فرصت‌های بیشتری برای خیانت ایجاد میکنند. این غیبت‌ها می‌توانند به فرد امکان برقراری رابطه‌ای مخفیانه را بدهند یا احساس تنهایی و نارضایتی را تشدید کنند. اگرچه یک رابطه از راه دور (long-distance) ایده‌آل نیست، اما راه‌هایی برای حفظ ارتباط عاطفی در چنین شرایطی وجود دارد.
- مرزهای شخصی ضعیف: نداشتن مرزهای مشخص در روابط و محدود نکردن تعاملات با دیگران، میتواند احتمال خیانت را افزایش دهد. افرادی که در گفتن “نه” مشکل دارند (افراد بیش‌ازحد سازگار یا کسانی که سعی دارند همه را راضی نگه دارند)، ممکن است ناخواسته درگیر رابطه‌ای خارج از تعهد شوند، حتی اگر در ابتدا چنین قصدی نداشته باشند.
برای مطالعه بیشتر: بررسی ریشه های خیانت و تاثیرات آن، معرفی بهترین مشاوران درمان خیانت
درمان افسردگی پس از خیانت
افسردگی پس از خیانت پیچیده است، اما رواندرمانی میتواند تاثیر مثبتی بر روند درمان داشته باشد. سریعترین درمان افسردگی پس از خیانت شامل ترکیبی از رواندرمانی و مصرف بهترین قرص ضد افسردگی است که باید تحت نظر پزشک انجام شود. شدت و علائم این نوع از افسردگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مراجعه به یک روانشناس خوب و دریافت حمایت حرفهای میتواند به فرد کمک کند تا احساسات خود را پردازش کرده و با آسیب روحی ناشی از خیانت کنار بیاید.
رواندرمانی
رواندرمانی یکی از موثرترین روش‌های درمان افسردگی ناشی از خیانت است. صحبت کردن با یک درمانگر میتواند به شما در یادگیری مهارت‌های مقابله با احساسات منفی خیانت کمک کند. با توجه به شدت علائم و نیازهای فرد، روش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شوند:
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از سریعترین و موثرترین درمان‌های افسردگی پس از خیانت است. مطالعات نشان داده‌اند که CBT در کاهش علائم افسردگی و اضطراب مرتبط با خیانت، تا ۵۰-۶۰٪ بهبودی بالینی در مراجعان ایجاد می‌کند. در این رویکرد، درمانگر به افراد کمک می‌کند تا افکار منفی و نشخوارهای ذهنی ناشی از خیانت را شناسایی کرده و الگوهای رفتاری ناسالم را تغییر دهند. همچنین تکنیک‌هایی برای مدیریت احساسات دردناک، مانند اضطراب و احساس بی‌ارزشی، ارائه می‌دهد.
رفتار درمانی دیالکتیکی
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) مشابه درمان شناختی رفتاری است، اما این رویکرد علاوه بر اصلاح الگوهای فکری، بر تنظیم هیجانات و پذیرش احساسات دشوار تمرکز دارد. مهارت‌های ذهن‌آگاهی، مدیریت بحران و تاب‌آوری از بخش‌های کلیدی این درمان هستند.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) این مدل به فرد کمک می‌کند که احساسات منفی خود را بپذیرد، بدون اینکه آنها را سرکوب یا انکار کند. در ACT، تمرکز بر یافتن ارزش‌های شخصی و حرکت به سمت اهداف زندگی، با وجود درد عاطفی، تقویت میشود.
روان درمانی پویشی فشرده و کوتاه مدت
یکی دیگر از روش‌های درمان افسردگی پس از خیانت، رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه‌مدت (ISTDP) است. این رویکرد درمانی بر مفاهیمی همچون دلبستگی، ضربه‌های روانی، اضطراب، احساس گناه و مکانیسم‌های دفاعی تمرکز دارد. این روش میتواند به افراد کمک کند که دلایل عمیق‌تر احساساتشان را درک کرده و راه‌های بهتری برای سازگاری پیدا کنند.
جهت دریافت مشاوره روانشناسی، روانپزشکی و روانکاوی با مجرب‌ترین درمانگران اقدام کنید:
برای ارتباط و دریافت مشاوره با بهترین روانشناسان در تمام نقاط ایران کلیک کنید.
دارو درمانی
در برخی موارد که علائم افسردگی شدید است، دارودرمانی میتواند در کنار رواندرمانی مفید باشد. داروهای رایج عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی (مانند SSRIها: فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام): این داروها می‌توانند به تنظیم خلق و کاهش نشخوارهای فکری کمک کنند.
- داروهای ضد اضطراب ( مانند کپسول آدموز و هیدروکسی تریپتوفان): این داروها می‌توانند در مدیریت استرس و اضطراب مفید باشند.
- مکمل و ویتامین (مانند اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین‌هایی مانند ویتامین D و ویتامین‌های گروه B): مصرف این دسته از مکمل‌‌ها ممکن است در حمایت از سلامت روان و بهبود خلق نقش داشته باشد.
نکته: مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد و به‌عنوان راه‌حل مکمل در کنار رواندرمانی استفاده شود.
راهکارهای مراقبت از خود بعد از خیانت برای کاهش علائم افسردگی
علاوه بر رواندرمانی و دارودرمانی، مراقبت از خود نقش مهمی در بهبود فردی دارد. مراقبت از خود در مواجهه با افسردگی پس از خیانت، یک گام اساسی برای بهبود و بازسازی روحیه است. در این شرایط، احساسات شدیدی مانند غم، خشم، بیاعتمادی و سردرگمی طبیعی هستند، اما مراقبت از خود میتواند به فرد کمک کند تا آرام‌آرام به تعادل بازگردد. برخی از اقدامات مفید در جهت بهبود افسردگی پس از خیانت شامل موارد زیر است:
- انجام فعالیت‌هایی که پیش‌تر لذت‌بخش بوده‌اند، حتی اگر در ابتدا سخت به نظر برسد.
- حفظ ارتباط با افراد قابل اعتماد مانند دوستان و خانواده برای دریافت حمایت عاطفی.
- انجام ورزش منظم، حتی در حد یک پیاده‌روی کوتاه، برای بهبود خلق و کاهش استرس.
- تنظیم الگوی خواب و تغذیه و پایبندی به یک روتین مشخص.
- اجتناب از مصرف الکل یا کاهش میزان آن، زیرا میتواند علائم افسردگی را تشدید کند.
- پرهیز از مصرف داروهای غیرقانونی یا داروهای بدون تجویز پزشک، چرا که ممکن است وضعیت روحی را بدتر کند.
- خودداری از تصمیم‌گیری‌های عجولانه که می‌توانند پیامدهای بلندمدت داشته باشند.
- دریافت کمک از متخصصان سلامت روان در صورت ادامه یافتن علائم افسردگی.
مطلب بیشتر: چگونه با افسردگی بعد از طلاق کنار بیاییم؟
نقش زوج‌درمانی در بازسازی رابطه پس از خیانت و درمان افسردگی
برای برخی افراد، خیانت به معنای پایان رابطه نیست و آنها تصمیم می‌گیرند که رابطه را ترمیم کنند. زوج‌درمانی میتواند در این مسیر کمک کند. این فرآیند شامل:
- بررسی دلایل خیانت و حل تعارضات گذشته
- یادگیری مهارت‌های ارتباطی سالم و مدیریت احساسات
- بازسازی اعتماد از طریق شفافیت و تعهد جدید
- تعیین انتظارات و مرزهای جدید در رابطه
البته، در مواردی که خیانت مکرر بوده یا فرد خیانت‌کار مسئولیت‌پذیری لازم را ندارد، ادامه رابطه ممکن است آسیب‌زا باشد.
گروه درمانی و حمایت اجتماعی
گروه‌درمانی یکی از روش‌های مفید برای افرادی است که پس از خیانت دچار افسردگی شده‌اند. شرکت در گروه‌های حمایتی میتواند به افراد کمک کند تا:
- احساس نکنند که تنها هستند
- از تجربیات دیگران درس بگیرند
- راهکارهای عملی برای مدیریت احساسات پیدا کنند
- شبکه‌ای از افرادی که شرایط مشابهی دارند، ایجاد کنند.
برخی گروه‌ها به‌صورت آنلاین هم در دسترس هستند و می‌توانند حمایت خوبی ارائه دهند.
سندرم قلب شکسته و ارتباط آن با خیانت
سندرم قلب شکسته (Takotsubo Cardiomyopathy) نوعی اختلال قلبی موقتی است که در اثر استرس شدید عاطفی، مانند خیانت، جدایی یا فقدان یک عزیز، ایجاد میشود. این وضعیت که به کاردیومیوپاتی ناشی از استرس نیز شناخته میشود، علائمی مشابه حمله قلبی دارد، از جمله درد قفسه سینه، تنگی نفس و ضعف عمومی. خیانت میتواند به‌عنوان یک محرک قوی، سطح بالایی از استرس و احساس شکست عاطفی ایجاد کند که در برخی موارد ممکن است به بروز این سندرم منجر شود. خوشبختانه، سندرم قلب شکسته معمولاً موقتی است و با درمان‌های حمایتی، از جمله مدیریت استرس، مشاوره روان‌شناختی و مراقبت‌های پزشکی، بهبود می‌یابد.
برای مطالعه بیشتر: طلاق عاطفی چیست و چه نشانه هایی دارد؟ علل و درمان
سخن آخر روان‌درمان
افسردگی پس از خیانت میتواند احساسات پیچیده و دردناکی مانند خیانت، خشم، سرخوردگی، تنهایی، ناامنی و ترس از آینده را ایجاد کند. این تجربه ممکن است اعتماد به نفس را کاهش داده و فرد را درگیر نشخوارهای فکری کند. بااین‌حال، هرچند این مسیر دشوار است، اما روش‌های درمانی مؤثری برای کنار آمدن با این بحران وجود دارد.
در این دوران، مهم است که با خود مهربان باشید، از خود مراقبت کنید و به احساساتتان اجازه پردازش دهید. روند بهبودی برای هر فرد متفاوت است، پس با سرعت و توانایی خودتان پیش بروید. شما گذشته را نمی‌توانید تغییر دهید، اما می‌توانید انتخاب کنید که چگونه از نظر ذهنی و عاطفی به جلو حرکت کنید و زندگی خود را بازسازی کنید.
منابع: MayoClinic, WHO, VeryWellMind, Healthline
- Gordon, K. C., Baucom, D. H., & Snyder, D. K. (2004). An Integrative Intervention for Promoting Recovery From Extramarital Affairs. Journal of Marital and Family Therapy, 30(2), 213–۲۳۱. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.2004.tb01235.x
- Khalili M, Wong RJ. Underserved Does Not Mean Undeserved: Unfurling the HCV Care in the Safety Net. Dig Dis Sci. 2018;63(12):3250-3252. DOI: 10.1007/s12144-018-0079-1
سوالات متداول
در این بخش به سوالات متداول شما در مورد افسردگی پس از خیانت توضیح پاسخ می‌دهیم:
آیا خیانت میتواند باعث افسردگی اساسی شود؟
بله. خیانت میتواند منجر به افسردگی اساسی شود. این تجربه اغلب با احساس بیاعتمادی، اضطراب و کاهش عزتنفس همراه است که در موارد شدید به افسردگی تبدیل میشود. مراجعه به روانشناس و دریافت حمایت تخصصی در این شرایط ضروری است.
سریعترین روش برای درمان افسردگی پس از خیانت چیست؟
هیچ درمان فوری وجود ندارد، اما ترکیبی از روشها مؤثر است. رواندرمانی مثل درمان شناختی-رفتاری (CBT) و در برخی موارد دارودرمانی، بهبود را تسریع میکنند. تغییر سبک زندگی، ورزش و حمایت اطرافیان نیز نقش کلیدی دارند.
بهترین قرص ضد افسردگی برای افرادی که خیانت دیده‌اند کدام است؟
داروهایی مانند فلوکستین، سرترالین و سیتالوپرام معمولاً تجویز می‌شوند. مصرف این داروها باید حتماً زیر نظر پزشک و متناسب با شرایط فرد باشد.
آیا امکان بازیابی اعتماد بعد از خیانت وجود دارد؟
بله، اما نیازمند زمان و تلاش دوطرفه است. بازسازی اعتماد معمولاً با تعهد، شفافیت و مشاوره زوج‌درمانی ممکن میشود. تمایل طرفین به اصلاح رابطه، شرط اصلی موفقیت است.
چه زمانی باید برای افسردگی پس از خیانت به روانشناس مراجعه کرد؟
در صورت تداوم علائم بیش از دو هفته، مراجعه ضروری است. نشانههایی مانند غم پایدار، اختلالات خواب، کاهش انرژی، بیمیلی به فعالیتها و افکار منفی نیاز به مداخله حرفهای دارند.
ساله پیش همسرم دچار افسردگی شدید شد بعد از چند وقت گفت که بهت خیانت کردم بعد از گفتن این حرف حال خودش روز به روز بهتر شد ولی روز به روز حال من بدوبدتر شد هر روز به خود کشی فکر میکنم ولی وجود دو تا فرزند مانع میشود دارم دیوانه میشوم چکار کنم
سپاس از مطالب کارامد