برای آنکه بتوانید با دیگران رابطه ای مناسب و باکیفیت برقرار کنید، باید مهارت ارتباطی خوبی داشته باشید. مهارت های ارتباطی به اشخاص کمک می کنند تا اطلاعات، مفاهیم، احساسات و ایده های مدنظر خود را به بهترین شکل به دیگران منتقل و متقابلا آن ها را درک کنند. از مهمترین مهارت های لازم برای برقراری ارتباط موثر با دیگران می توان به گوش دادن، همدلی، هماهنگی سبک ارتباطی، ارائه بازخورد و اعتماد به نفس است. این مقاله به شما کمک می کند تا مهارت های ارتباطی خود را تقویت کنید و روابط اجتماعی و شخصی ایده آلی شکل دهید.
مهارت ارتباطی چیست؟
مهارت ارتباطی (Communication Skill)، یکی از انواع مهارت های نرم است و شامل مجموعه‌ای از توانایی‌ها است، که فرد را قادر می‌سازد تا به طور موثر و کارآمد با دیگران ارتباط برقرار کند. این مهارت‌ها شامل توانایی انتقال مفهوم، افکار و احساسات مورد نظر به دیگران، گوش دادن و درک نشانه‌های غیرکلامی مانند زبان بدن و لحن صدا است. مهارت ارتباطی قوی، منجر به تقویت روابط شخصی و اجتماعی می شود و از تعارضات، سوء تفاهم‌ها و اختلافات جلوگیری کند.
به عنوان مثال، یک کارمند با مهارت ارتباطی ضعیف، نمی تواند رابطه خوبی با دیگر همکارانش برقرار کند و در شکل دادن دوستی ها و همکاری های تیمی، دچار مشکل می شود. هرچقدر که توانایی برقراری ارتباط فرد بالاتر باشد، اعتماد به نفس بیشتر و عواطف مثبت تری را تجربه خواهد کرد. توجه به نشانه های غیر کلامی، از مهمترین اصول برقراری رابطه کارآمد با اطرافیان است.
دلیل اهمیت مهارت های ارتباطی
مهارت برقراری ارتباط از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که این مهارت نقش مهمی در روابط انسانی و اجتماعی دارد. اگر مهارت ارتباطی نباشد، انتقال مفاهیم، اطلاعات، نقطه نظرات، نگرش ها، احساسات و به طور کلی هر آن چیزی که قصد فهماندنش به دیگران را داریم، با مشکل رو به رو می شود. مهارت های ارتباطی در محیط کار باعث افزایش همکاری، دسترسی به اهداف و احساس مطلوب می شود. هر چه مهارت های اجتماعی و ارتباطی ضعیف باشد، فرد گوشه گیر تر شده و احساس تنهایی بیشتری را تجربه خواهد کرد.
همچنین بخوانید: مهارت های زندگی چیست؟ آشنایی با مهارت های ده گانه زندگی
انواع شیوه های برقراری ارتباط
برقراری ارتباط با توجه به شرایط و موقعیت های متفاوتی که افراد در آن ها قرار می گیرند، متفاوت است. هر موقعیت، سبک خاص خود را برای ایجاد رابطه نیازمند است. شیوه ای که افراد با مدیر خود رابطه برقرار می کنند با رابطه عاطفی شان فرق زیادی می کند. ۴ نوع شیوه برقراری ارتباط عبارتند از:
- ارتباط کلامی: ارتباط کلامی به انتقال پیام‌ها و اطلاعات از طریق گفتار و نوشتار گفته می‌شود. در جریان برقراری ارتباط، انتخاب دقیق واژه‌ها، تنظیم لحن و کیفیت صدا و استفاده از بیان مطلوب برای رساندن مفهوم به مخاطب مهم است.
- ارتباط غیرکلامی: در بعضی موارد اهمیت برقراری ارتباط غیر کلامی بسیار مهمتر از ارتباط کلامی است و در انتقال پیام ها بسیار موثر است. مهارت ارتباط غیر کلامی، شامل استفاده از زبان بدن، نشانه ها و پیام های غیر کلامی گفته می شود. ارتباط غیر کلامی با حرکات دست و صورت، حالات چهره، تماس چشمی و فاصله فیزیکی بین افراد مشخص می شود.
- ارتباط نوشتاری: ارتباط نوشتاری به فرآیند انتقال اطلاعات و پیام‌ها از طریق نوشتار گفته می‌شود. برقراری ارتباط نوشتاری از طریق نامه‌ها، ایمیل‌ها، پیام‌های متنی و اسناد رسمی اتفاق می افتد. زمانی که ارتباط کلامی در دسترس نباشد، ارتباط نوشتاری بهترین راه برای برقراری ارتباط است.
- ارتباط تصویری: استفاده از جدول ها، تصاویر، نمودارها و سایر ابزارها بصری، از انواع شیوه های برقراری ارتباط است. گاهی اوقات یک عکس می تواند بهترین راه برقراری ارتباط باشد. همچنین زمانی که سایر روش ها در دسترس یا مناسب نباشد، ارتباط تصویری توصیه می شود.
انواع مهارت های ارتباطی
برای آنکه بتوانید رابطه خوبی در خانواده، محل کار و تحصیل خود برقرار کنید، لازم است مهارت های ارتباطی خود را تقویت کنید. تقویت مهارت های ارتباطی، توانایی شما در شکل دادن روابط موثر و مفید را افزایش خواهد داد. انواع مهارت های ارتباطی عبارتند از:
- مهارت همدلی
- مهارت گوش دادن
- مهارت حل تعارض
- مهارت غیر کلامی
- مهارت کلامی
- مهارت نوشتاری
- مهارت تنظیم سبک ارتباطی
- مهارت ارائه و دریافت بازخورد
- مهارت رعایت احترام
مهارت همدلی
همدلی یکی از مهمترین مهارت های ارتباطی است، که برای برقراری ارتباط با دیگران مهم است. زمانی که بخواهید با یک فرد دیگر رابطه ای مثبت برقرار کنید، لازم است تا او را درک کرده و رفتار ها و اعمالش را قضاوت نکنید. همدلی باعث راحتی مخاطب و اعتماد به شما می شود. همدلی هم در روابط فردی و هم روابط گروهی لازم و مهم است. فرد همدل سعی می کند تا مناسب ترین واکنش را در برابر گفته های افراد انتخاب کند.
مهارت گوش دادن
مهارت گوش دادن، به معنای توجه کامل و تمرکز بر سخنان گوینده است، به طوری که بتوانید نه تنها کلمات، بلکه معانی پنهان و احساسات پشت آنها را نیز درک کنید. شنونده بودن یکی از مهمترین مهارت های ارتباطی است. این نکته بسیار مهم است که هنگام شنیدن حرف های دیگران، به جای تلاش برای پاسخ دادن سریع، به دنبال درک چیزی باشیم که بیان می شود. عدم قطع کلام، عدم برقراری ارتباط چشمی و ارائه بازخورد و پرسیدن سوال، از مهمترین نشانه های گوش دادن فعال است. گوش دادن فعال به شما کمک می‌کند تا رابطه خوبی با دیگران برقرار کنید، سوءتفاهم‌ها را کاهش دهید و به طور مؤثرتری با مشکلات و چالش‌ها روبرو شوید.
برای مطالعه بیشتر: تاب آوری چیست؟ انواع، مولفه ها، فواید و تکنیک های افزایش آن
حل تعارض؛ از انواع مهارت های ارتباطی
مهارت مدیریت تعارض، یکی از انواع مهارت های ارتباطی است و به توانایی حل و فصل اختلافات و مشکلات بین افراد به گونه‌ای سازنده و مثبت اشاره دارد. این مهارت شامل شناخت ریشه‌های تعارض، استفاده از تکنیک‌های مذاکره و پیدا کردن راه‌حل‌هایی است، که نیازها و خواسته‌های هر دو طرف را در نظر بگیرد. مهارت حل تعارض می‌تواند به تقویت روابط اجتماعی و شخصی، مدیریت استرس و هماهنگی بهتر در محیط‌های کاری کمک می کند. افرادی که در مهارت حل تعارض تخصص دارند، معمولاً به عنوان رهبرانی ایده آل و مذاکره‌کنندگانی موفق شناخته می‌شوند.
مهارت غیرکلامی در برقراری ارتباط اجتماعی
استفاده از اشاره چشم، حرکات دست و صورت، تغییر شکل ابرو و لب ها، باعث انتقال پیام از فردی به فرد یا افراد دیگر، در قالب مهارت غیر کلامی می شود. در بسیاری از موارد، آنچه که در برقراری ارتباط مهم است نه محتوای کلامی، بلکه زبان بدن است. مثلا کسی که در صحبت با فردی که عزیز از دست داده و هنگام تسلیت گفتن، حالت صورت ناراحت و متاثری می گیرد، احساس همدردی بیشتری را منتقل می کند. همچنین وارد شدن با لبخند به محیطی ناآشنا و ارتباط با افراد غریبه، احساس نزدیکی و دوستی بیشتری ایجاد می کند.
مهارت کلامی و برقراری ارتباط
استفاده از کلمات و عبارات مناسب به بهترین شکل ممکن و در بهترین نقطه، تاثیر پذیری زیادی دارد. به همین دلیل از کلیدی ترین مهارت های برقراری ارتباط، مهارت کلامی است. اگر در صحبت های خود، حتی وقتی که در حال انتقاد کردن هستید، نتوانید احساس خوبی در دیگران ایجاد کنید، برقراری رابطه با مشکل مواجه خواهد شد. مهارت کلامی وابستگی زیادی به مهارت غیر کلامی نیز دارد. استفاده از زبان بدن مناسب در کنار شیوه کارآمدی از گفتگو، بهترین راه ایجاد ارتباط است.
کلیک کنید: چطور عصبانیت را کنترل کنیم؟ ۱۲ تکنیک موثر کنترل خشم
انواع مهارت های ارتباطی؛ مهارت نوشتاری
علاوه بر مهارت کلامی و غیر کلامی، از مهمترین مهارت های ارتباطی، مهارت نوشتاری است. زمانی که امکان ارتباط شفاهی وجود نداشته باشد، استفاده از متن، بهترین راه انتقال اطلاعات، افکار و احساسات است. برخی از مهمترین اصول در انتقال پیام از راه نوشتن، رعایت احترام، تلاش برای ساده گویی و پرهیز از تکرار مکررات و مطالب غیر الزامی است. در این حالت پیام مورد نظر به بهترین شکل به مخاطب منتقل می شود. حتما شما هم نمونه هایی از ترجمه های متفاوت کتاب های غیر فارسی را خوانده اید که یکی از ترجمه ها، سلیس و روان و ترجمه دیگر پر از کلمات دشوار و زبان غیر قابل فهم است. در ایح حالت قطعا با ترجمه اول، ارتباط بهتری برقرار کرده و مفهوم مورد نظر را درک کرده اید.
مهارت تنظیم سبک ارتباطی
برای آنکه بتوانید رابطه خوبی با اطرافیان خود شکل دهید، لازم است سبک ارتباطی و شیوه منحصر به فرد خود، با آن ها را تنظیم کنید. مثلا اگر شخصی بدون تحصیلات در حال گفتگو با شما است، نباید از کلمات ادبی، آکادمیک و دشوار در این مکالمه استفاده کنید. همچنین زمانی که در یک دورهمی مربوط به کسب و کار شرکت کرده اید، بهتر است برای نشان دادن خودتان در جمع، از اصطلاحات تخصصی استفاده کنید. توجه به این نکته هم مهم است که چه سبک رفتاری برای کدام جمع مناسب است. قطعا برقراری ارتباط در یک تولد دوستانه متفاوت از جمع همکاران است.
مهارت ارائه و دریافت بازخورد
مهارت ارائه و دریافت بازخورد به توانایی فرد در بیان دیدگاه ها، پیشنهادات و انتقادات موثر به دیگران و همچنین پذیرش اصلاحات و نظرات دیگران مرتبط است. رعایت احترام و اجتناب از پرخاشگری در ارائه بازخورد، اتفاقی بسیار مهم است. یکی از بهترین راه ها برای ارائه بازخورد، در نظر گرفتن نقاط قوت و بیان مشکلات با حساسیت بالا است. بازخورد باید در جهت رشد شخصی و حرفه ای و اجتناب از بیان نظرات شخصی باشد. این مهارت به خصوص در محیط‌های کاری و آموزشی از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا می‌تواند به تقویت عملکرد، افزایش انگیزه و بهبود روابط بین فردی کمک کند.
مهارت رعایت احترام
مهارت ضروری و مهم دیگر در برقراری ارتباط، مهارت رعایت احترام است. رعایت احترام به معنای توهین نکردن، تحقیر نکردن و بیان نظرات و خواست ها در راستای حفظ شان مخاطب است. افرادی که با بی احترامی با یک فرد دیگر یا یک گروه صحبت می کنند، حتی اگر قصد برقراری ارتباط داشته باشند، به دلیل ایجاد احساس ناخوشایند، پذیرفته نمی شوند.
بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله چیست؟ مراحل و تکنیک های تقویت آن
۸ روش تقویت مهارت های ارتباطی
اگر می خواهید مهارت بالایی در برقراری روابط داشته باشید، توجه به برخی نکات و تقویت آن ها، می تواند کمک کننده باشد. انجام راهکارهای توصیه شده، موجب می شوند که توانایی ایجاد روابط مفید و موثر در شما افزایش پیدا کند. ۹ روش تقویت مهارت ارتباطی شامل موارد زیر هستند:
- در نظر گرفتن مخاطب
- بیان افکار به ساده ترین شکل
- رفتار دوستانه
- بهبود زبان بدن
- حفظ ارتباط چشمی
- دریافت بازخورد
- کاهش حواس پرتی
- حفظ صمیمیت و دسترسی
۱. در نظر گرفتن مخاطب
در نظر گرفتن افکار، علایق و خواسته های مخاطب، راه بسیار خوبی برای تقویت مهارت ارتباطی است. زمانی که در حال گفتگو با کسی هستید، سعی کنید تا به موارد مورد علاقه او، توجه کنید. اینکار باعث شکل گیری احساسی خوشایند و مورد توجه قرار گرفتن در مخاطب می شود. مثلا می توانید هنگام تلاش برای پرسیدن نظر مخاطب برای ادامه دادن گفتگو از او بپرسید: “اینطور که متوجه شدم نظر شما درباره این موضوع این است که….؟”، با اینکار طرفین گفگتو وارد یک ارتباط دوطرفه می شوند.
۲. بیان افکار به ساده ترین شکل
این موضوع را به یاد داشته باشید که گفتگوی اثر بخش، گفتگویی ساده و بدون پیچیدگی است. به همین یک راه تقویت مهارت ارتباطی، ساده سازی مسائل و بیان افکار به ساده ترین شکل ممکن است. پیچیده کردن موضوعات یک ارتباط را درگیر دشواری در فهم و حتی ایجاد سو تفاهم های غیر منطقی می کند. مخاطبان در یک گفگتوی دشوار، دچار خستگی و سر رفتن حوصله نیز می شوند.
کلیک کنید: مهارت نه گفتن | چگونه قاطعانه درخواستی را رد کنیم؟
۳. رفتار دوستانه
یکی از مهمترین مهارت های ارتباطی، رفتار دوستانه است. رفتار دوستانه باعث ایجاد حس راحتی، اعتماد و صمیمیت می شود و افراد را به سمت برقراری یک رابطه پایدار سوق می دهد. رفتار دوستانه همچنین شامل همدلی، دلسوزی و کمک کردن به یکدیگر می شود.
۴. بهبود زبان بدن و تقویت مهارت های ارتباطی
اگر زبان بدن خوب و کارآمدی داشته باشید، احتمال موفقیتتان در برقراری ارتباط بالاتر می رود. با بهبود وضعیت زبان بدن، عواطف درونی تان با ظاهر و آنچه دیگران می بینند، تطابق بیشتری پیدا می کند. به طور مثال، می توانید خوشحالی خود را واقعا و با نشان دادن علائم بدنی خوشحالی نشان دهید. اما اگر خوشحالی خود را نتوانید بروز دهید، اطرافیان متوجه آن نشده و احساس می کنند که خوشحال نشده اید.
۵. حفظ ارتباط چشمی
برقراری ارتباط چشمی و رو در رو، یکی از روش های تقویت مهارت ارتباط است. ارتباط چشمی، یکی از انواع شیوه های ارتباط غیرکلامی است و اطلاعات زیادی را می تواند به مخاطب منتقل کند. مثلا زمانی که خشمگین هستید، با اخم کردن و نشان دادن خشم در چشم ها، احساس خطر را به بیننده منتقل می کنید. همچنین می توانید با چشم های خود و حرف زدن رو در رو هنگام تلاش برای ایجاد رابطه، تاثیر بیشتری بگذارید و به اهداف نزدیک تر شوید.
مطلب خواندنی: مهارت تصمیم گیری چیست؟ مراحل، اصول و ۱۰ راه تقویت آن
۶. دریافت بازخورد
دریافت بازخورد، روشی مفید برای تقویت مهارت های ارتباطی است. اگر در یک مکالمه، تنها یک نفر گوینده باشد، احتمال ادامه یافتن گفتگو به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین برای تقویت مهارت ارتباطی، هر چند دقیقه، از مخاطب یا مخاطبین خود بخواهید که نظرشان را اعلام کنند. در این شرایط آن ها احساس می کنند که نظرشان مهم است و ارتباط نزدیک تری برقرار می کنند. دریافت بازخورد همچنین شما را مطئن می کند که مفهوم چیزی که قصد گفتنش داشته اید، به خوبی منتقل و درک شده است.
۷. کاهش حواس پرتی
یک راه خوب برای تقویت مهارت های ارتباطی و اجتماعی، تلاش برای کاهش حواس پرتی است. هنگام گفتگو با یک فرد، دورهمی دوستانه یا خانوادگی و یا در یک جلسه کاری، بدترین کاری که می توانید انجام دهید، سرگرم شدن با موبایل است. اینکار این پیام را به اطرافیان منتقل می کند که حرف های مطرح شده برای شما بی اهیمت است و حضور در جمع را دوست ندارید. در نتیجه کار با لوازم الکترونیکی و صحبت نکردن در جمع، برقراری ارتباط اجتماعی را دچار آسیب شدیدی می کند.
۸. حفظ صمیمیت و دسترسی
اگر پس از برقراری یک ارتباط اولیه، رابطه را ادامه نداده و ملاقات های صمیمی را تکرار نکنید، احتمالا دچار شکست در برقراری ارتباط خواهید شد. یکی از ویژگی های مهارت های ارتباطی و آداب معاشرت، حفظ صمیمیت و در دسترس بودن است. وقتی کسی که تازه با او دوست شده اید، نتواند با شما ارتباط نزدیکی برقرار کند، رابطه درگیر سردی و از دست رفتن صمیمیت می شود.
خواندن این مطلب توصیه می شود: هوش هیجانی چیست و چه اهمیتی دارد؟ مولفه ها، نشانه ها و تقویت EQ
مزایای مهارت ارتباطی
مهارت های ارتباط موثر دارای مزایای متعددی است که می‌تواند در زندگی شخصی و حرفه‌ای به شما کمک کند. برخی از مهمترین مزایای برقراری ارتباط عبارتند از:
- افزایش کیفیت روابط اجتماعی
- تقویت روابط بین فردی
- حل سریع مشکلات
- کاهش سوءتفاهم‌ها
- تقویت روحیه تیمی
- افزایش اعتماد به نفس
- موفقیت بیشتر در مذاکرات
- تقویت مهارت متقاعدسازی
- کنترل و رفع تعارضات
منابع: betterup , coursera , indeed , skillsyouneed
روان‌درمان، سامانه رزرو «آنلاین» روانشناس و روانپزشک و دیگر حوزه‌های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب و از آنان به‌صورت آنلاین نوبت رزرو کنید.
ثبت ديدگاه