بیماری آلزایمر یا بیماری فراموشی نوعی اختلال عملکرد مغزی است که با تضعیف تدریجی ناخودآگاه در استخراج اطلاعات و افکار همراه است. در واقع آلزایمر نوعی زوال عقل است که بر حافظه، تفکر و رفتار فرد تاثیر میگذارد. علائم در نهایت به حدی شدید میشود، که فرد دیگر نمیتواند کارهای روزمره اش را انجام دهد. در این مقاله به بررسی این بیماری، علل و درمان آن میپردازیم.
آلزایمر یا فراموشی چیست؟
بیماری آلزایمر نوعی اختلال پیشرونده مغزی است که باعث از بین رفتن سلول های مغزی (تحلیل رفتن) و در نهایت مرگ آنها میشود. آلزایمر شایعترین علت زوال عقل است. این بیماری باعث از دست رفتن حافظه در فرد میشود.
علائم اولیه بیماری شامل فراموش کردن وقایع یا مکالمات اخیر است. با پیشرفت بیماری، فرد بیمار دچار فراموشی در حافظه کوتاه مدت و بلندمدت میشود و توانایی انجام کارهای روزمره را از دست میدهد.
داروهای فعلی بیماری آلزایمر ممکن است به طور موقت علائم را بهبود بخشیده و یا سرعت پیشرفت این بیماری را کاهش دهد. این روشهای درمانی به بیماران آلزایمری کمک میکند تا عملکرد روزانه خود را به حداکثر برسانند، و برای مدتی بتوانند استقلال خود را حفظ کنند. برنامه ها و خدمات مختلف میتوانند به حمایت از بیماران آلزایمر و مراقبان آنها کمک کند.
هیچ درمانی برای این بیماری یا تغییر روند بیماری در مغز وجود ندارد. در مراحل پیشرفت بیماری، عوارض شدید ناشی از کاهش عملکرد مغز، مانند کمبود آب بدن، سوء تغذیه و عفونت منجر به مرگ میشود.
این بیماری اغلب در افراد بالای ۶۵ سال رخ میدهد. تنها ۱۰ درصد بیماران سنشان کمتر از ۶۵ سال است.
با بدتر شدن علائم، یادآوری وقایع و شناخت نزدیکان برای فرد بیمار دشوار میشود. در نهایت یک فرد مبتلا به فراموشی به یک پرستار تمام وقت نیازمند خواهد بود.
مطلب کاربردی: برای تقویت حافظه چه بخوریم؟ ۲۳ خوراکی مفید برای حافظه
علائم بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر یک بیماری پیشرونده است. به این معنی که علائم با گذشت زمان بدتر و بدتر میشوند. از دست دادن حافظه یکی از ویژگی های اصلی و یکی از اولین علائم این بیماری است.
علائم به تدریج طی ماهها و سالها ظاهر میشوند. اگر علائم به سرعت رخ دهد، ممکن است فرد نیاز به مراقبت های پزشکی داشته باشد، زیرا میتواند باعث ایجاد سکته در فرد شود.
در ابتدا، فرد مبتلا به بیماری ممکن است از داشتن مشکل در به خاطر سپردن چیزهای مختلف و مشکل در سازماندهی افکارش باخبر باشد.
علائم بیماری آلزایمر عبارت اند از:
از دست دادن حافظه:
در این بیماری، فرد در به خاطر سپردن اطلاعات به مشکل برمیخورد. این نشانه میتواند منجر به موارد زیر شود:
- تکرار سوالات و مکالمات
- گم کردن اشیاء
- فراموش کردن رویدادها یا قرارهای مهم
- فراموش کردن نام اعضای خانواده و نزدیکان
- سرگردانی و یا گم شدن فرد
- مشکل در یافتن کلمات مناسب برای بیان افکار و یا شرکت در مکالمات
دلیریوم یا روان آشفتگی چیست؟ علائم، علت و درمان دلیریوم در سالمندان
نقض شناختی:
فرد مبتلا به آلزایمر در استدلال و انجام کارهای پبچیده به مشکل برمیخورد. این بیماری باعث مشکل در تمرکز و فکر کردن به ویژه در مفاهیم انتزاعی مانند اعداد میشود.
- از دست دادن درک و استدلال در مواجهه با خطرات و مفهوم امنیت
- مشکل در پرداخت پول و صورت حساب
- مشکل در انجام کارهای چندمرحلهای مانند پوشیدن لباس
قضاوت و تصمیم گیری:
یکی از علائم این بیماری کاهش توانایی تصمیمگیری و قضاوت در موقعیتهای روزمره است. به عنوان مثال فرد بیمار ممکن است در تعاملات اجتماعی انتخابهای ضعیفی داشته باشد یا لباسهای نامناسب در شرایط آب و هوایی مختلف بپوشد.
مشکل در تشخیص اعضای خانواده و نزدیکان:
فرد بیمار ممکن است توانایی تشخیص چهره افراد را از دست بدهد، و دائما وسایل شخصیاش را گم کند. این مسائل به دلیل مشکلات بینایی در فرد نیست.
تغییر در شخصیت و رفتار فرد:
تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ میدهد، میتواند بر خلق و خو و رفتار فرد تاثیر بگذارد.
- افسردگی
- بی علاقگی
- کناره گیری اجتماعی
- نوسانات خلقی
- بی اعتمادی به دیگران
- پرخاشگری و تحریک پذیری
- تغییر در روند خواب
- سرگردانی
- از دست دادن توانایی و مهارتها
- هذیان، مانند باور داشتن به این که چیزی به سرقت رفته
تشخیص آلزایمر
بهدلیل اینکه علت این بیماری همچنان ناشناخته مانده تاکنون هیچ آزمایشی جهت تشخیص آلزایمر وجود نداشته و امر تشخیص و کشف نشانه های بیماری بر عهده ی متخصص مغز و اعصاب می باشد. تشخیص بیماری آلزایمر که معمولا با سرعت کند شروع شده و به ندرت به وخامت می رسد؛ در مراحل اولیه بیماری ارزشمند می باشد. تشخیص به روش حذفی انجام می گیرد یعنی متخصص مغز و اعصاب در اولین گام نوع اختلال را مشخص کرده و کل علائم مشترک با آلزایمر را که در سایر بیماری ها ظاهر می شود را کنار می گذارد. سپس معاینه کامل بدنی جهت اطمینان بیشتر انجام می دهد. این معاینه به شرح زیر است:
- جستجو برای یافتن احتمالی عفونت سیفلیس
- الکتروکاردیوگارم
- شمارش خون
- غلظت داروهای مصرفی و خون بیمار
- تست های کبدی و تیروئیدی
- اندازه گیری الکترولیت ها
- احتساب سرعت رسوبی خون تئین
(در ضمن متخصص با گرفتن الکتروآنسفالوگرام ، سی تی اسکن و عکسبرداری از ریه ها و ام آر آی وجود نارسایی عروق را نیز چک می کند).
درنهایت بعد از اتمام این مراحل اگر فرد مشکوک به بیماری آلزایمر بود؛ موارد زیر صورت می گیرد:
- بررسی روان پزشکی
- معاینه عصبی
- انجام تستهای روانی عصبی
- آزمونهای بررسی روانی
توحه کنید موارد گفته شده در بالا مربوط به تشخیص توسط پزشک بود اما از آنجایی که تشخیص زود هنگام این بیماری بسیار با اهمیت است اطرافیان فرد بیمار با شناختن ویژگی ها و علائم آلزایمر می توانند زودتر متوجه این بیماری شده و به پزشک مراجعه کنند.
مراحل بیماری آلزایمر (خفیف، متوسط و شدید)
در کل بیماری آلزایمر به سه مرحله اصلی تقسیم میشود.
مرحله یک (علائم اولیه):
در مراحل اولیه بیماری، نشانه اول از دست دادن حافظه است. علائم اولیه این بیماری در فرد مبتلا شامل موارد زیر است:
- فراموش کردن مکالمات و رویدادهای اخیر
- گم کردن اشیاء
- فراموش کردن نام اشیاء و مکان های مختلف
- مشکل در به خاطر آوردن کلمه درست
- سوالات مکرر
- تصمیم گیری نامناسب