دیسفازی یک اختلال زبانی است که توانایی تولید و درک زبان گفتاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این امر می‌تواند باعث مشکل در خواندن، نوشتن و گفتار شود. شایع‌ترین علائم دیسفازی شامل مشکلات گفتاری، مشکلات در بیان و درک زبان گفتاری است. همچنین افراد مبتلا به این اختلال اغلب از اجتماع کناره گیری می‌کنند. زیرا این اختلال باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند به درستی ارتباط برقرار کنند. در این مقاله به بررسی این اختلال، علائم، تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.
اختلال یادگیری زبان چیست؟
اختلال یادگیری زبان (Dysphasia) شرایطی است که بر توانایی فرد در تولید و درک زبان گفتاری تأثیر می‌گذارد. اختلال یادگیری زبان همچنین می‌تواند باعث اختلال در خواندن، نوشتن و حرکات شود. این اختلال اغلب با سایر اختلالات اشتباه گرفته می‌شود. گاهی با دیس آرتریا که یک اختلال گفتاری است و در نتیجه ضعف عضلانی رخ می‌دهد و همچنین ممکن است با دیسفاژی، که یک نوع اختلال بلع است اشتباه گرفته شود. این اختلال یک اختلال زبان است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که مناطقی از مغز که مسئول تبدیل افکار به زبان گفتاری هستند آسیب دیده و نمی‌توانند به درستی کار کنند. در نتیجه، افراد مبتلا به این اختلال اغلب در ارتباط کلامی دچار مشکل می‌شوند. این اختلال در اثر آسیب مغزی ایجاد می‌شود. سکته مغزی شایع‌ترین علت آسیب مغزی است که منجر به این اختلال می‌شود. علل دیگر شامل عفونت، آسیب به سر و تومور است.
مطلب بیشتر: اختلال یادگیری ریاضی در کودکان چیست؟
چه عواملی باعث دیسفازی می‌شود و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند؟
این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که مناطقی از مغز که مسئول تولید و درک زبان هستند ضربه یا آسیب دیده باشند. این آسیب می‌تواند توسط تعدادی از شرایط مختلف ایجاد شود. سکته مغزی شایع‌ترین علت این اختلال است. در طی سکته، انسداد یا شکستگی رگ‌های خونی مغز، سلول‌ها را از خون و در نتیجه اکسیژن محروم می‌کنند. وقتی سلول‌های مغزی برای مدت طولانی از اکسیژن محروم شوند، از بین می‌روند.
برخی دیگر از دلایل شایع دیسفازی عبارت‌اند از:
- عفونت‌ها
- صدمات شدید سر
- تومورهای مغزی
- بیماری‌های نورودژنراتیو، مانند آلزایمر و پارکینسون
- حملات ایسکمی گذرا (TIA)
- میگرن تشنج
برخی از دلایل این اختلال مانند TIA، میگرن و تشنج فقط منجر به آسیب موقتی مغز می‌شوند. توانایی‌های زبان پس از پایان حمله بازیابی می‌شوند. در حالی که برخی از دلایل این اختلال، مانند آسیب به سر، غیرقابل پیش بینی است، اما سایر موارد، مانند سکته، عوامل خطر واضحی دارند. این عوامل شامل موارد زیر است:
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- دیابت
- سبک زندگی بی تحرک
تفاوت بین دیسفازی و آفازی چیست؟
دیسفازی و آفازی دلایل و علائم یکسانی دارند. برخی منابع حاکی از آن است که آفازی شدیدتر است و شامل از دست دادن کامل توانایی گفتار و درک مطلب است. از طرف دیگر، این اختلال فقط شامل اختلالات متوسط زبان است. با این حال، بسیاری از متخصصان و محققان بهداشت از این اصطلاحات به جای یکدیگر برای اشاره به اختلالات کامل و جزئی توانایی‌های زبان استفاده می‌کنند. آفازی اصطلاح ترجیحی در آمریکای شمالی است، در حالی که این اختلال ممکن است در سایر نقاط جهان مورد استفاده قرار گیرد.
مطلب بیشتر: اختلال یکپارچه سازی حواس چیست؟
علائم دیسفازی چیست؟
افراد مبتلا به دیسفازی ممکن است در استفاده یا درک گفتار دچار مشکل شوند. علائم به محل و شدت آسیب مغزی بستگی دارد.
علائم گفتاری عبارت‌اند از:
- تلاش برای یافتن کلمات (آنومی)
- آرام یا با سختی زیاد صحبت کردن
- صحبت با استفاده از کلمات منفرد یا کوتاه
- حذف کلمات کوچک، مانند حروف ربط یا حروف اضافه (گفتار تلگرافی)
- اشتباهات دستوری
- استفاده از کلمات بی‌معنی
- جابه‌جا کردن ترکیب کلمات
- جایگزین کردن کلمات یا اصوات
- روان صحبت کردن اما بدون معنی
علائم ادراکی عبارت‌اند از:
- تلاش برای درک گفتار
- صرف زمان زیاد برای درک گفتار
- پاسخ نادرست به سوالات ساده
- مشکل در درک دستور زبان پیچیده
- در درک گفتار سریع مشکل دارد.
- برداشت غلط از معنا (به عنوان مثال، درک نکردن کنایات)
- عدم آگاهی از خطاها
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند، به خصوص در خواندن و نوشتن.
مطلب بیشتر:اختلال یادگیری نارساخوانی چیست؟
چگونه دیسفازی بر کودکان تاثیر می‌گذارد؟
علائمی که در بالا به آن اشاره شده ممکن است بر کودکان نیز تاثیر بگذارد.که می‌تواند بسیار گیج کننده و رنج آور باشد. بنابراین این وضعیت اغلب با رفتار دشوار همراه است. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است احساساتی که شامل گریه، داد و فریاد، ضربه زدن، لگد یا لجبازی است را از خود بروز دهند. در نتیجه این وضعیت ممکن است در کودک احساس افسردگی و کمبود اعتماد به نفس را به همراه داشته باشد.
مطلب بیشتر: اختلال یادگیری نارسانویسی در کودکان چیست؟
دلایل دیسفازی در کودکان
این اختلال می‌تواند به دلایل متعددی از جمله سکته مغزی رخ دهد. علل دیگر شامل عفونت‌ها ، آسیب‌های حاد، ضایعات مغزی، تومورهای مغزی، تشنج، میگرن و بیماری‌های تخریب شونده عصبی است.
در کودکان، این اختلال ممکن است در نتیجه یک مشکل ژنتیکی بوجود آید. همچنین مشکلاتی در دوره بارداری نیز می‌تواند باعث دیسفازی شود. از جمله ضایعه مغزی در زمان رشد مغز یا کمبود اکسیژن در دوره بارداری.
انواع دیسفازی
انواع مختلفی این اختلال وجود دارد. هر نوع با آسیب به ناحیه خاصی از مغز همراه است. با این حال، در میان افراد مبتلا به دیسفازی، تمایزات اغلب کمتر مشخص است. آسیب مغزی بندرت مشخص می‌شود.
انواع بیانی اختلال گفتار دیسفازی
دیسفازی بیانی بر گفتار و خروجی زبان تأثیر می‌گذارد. افرادی که دیسفازی بیانی دارند در تولید گفتار مشکل دارند، هرچند ممکن است آنچه را به آن‌ها گفته‌اند درک کنند. آن‌ها معمولاً از دشواری‌های بیان خود آگاه هستند.
دیسفازی بروكا (كه به عنوان آفازي بروكا نيز شناخته می‌شود)
دیسفازی بروکا یکی از رایج‌ترین انواع این اختلال است. این اختلال شامل آسیب به بخشی از مغز است که به عنوان ناحیه بروکا شناخته می‌شود. منطقه بروکا مسئول تولید گفتار است. افراد مبتلا به دیسفازی بروکا در تشکیل کلمات و جملات بسیار مشکل دارند و ممکن است با دشواری صحبت کنند یا اصلاً صحبت نکنند. آن‌ها اغلب آنچه دیگران می‌گویند را بهتر از صحبت خود درک می کنند.
دیسفازی ترنس کورتیکال (که به عنوان آفازی ترنس کورتیکال نیز شناخته می‌شود)
دیسفازی ترنس کورتیکال کمتر شایع است. این این اختلال همچنین به عنوان دیسفازی ایزوله شناخته می‌شود، این اختلال بر فیبرهای عصبی که اطلاعات را بین مراکز زبان مغز حمل می‌کنند و همچنین مراکز دیگری که جنبه‌های ظریف ارتباط را ادغام و پردازش می‌کنند ، تأثیر می‌گذارد. منظور از جنبه‌های ظریف شامل تن صدا، احساسات و حالات چهره هستند.
سه نوع دیسفازی ترنس کورتیکال وجود دارد:
- دیسفازی ترنس کورتیکال حسی
- دیسفازی ترنس کورتیکال حرکتی
- دیسفازی ترنس کورتیکال ترکیبی
انواع دریافتی اختلال دیسفازی
این اختلال بر درک زبان تأثیر می‌گذارد. افرادی که دیسفازی دریافتی دارند اغلب قادر به صحبت هستند، اما بدون معنی. آن‌ها غالباً نمی‌دانند که دیگران آن‌ها را درک نمی‌کنند.
دیسفازی ورنیک (که به عنوان بیماری آفازی ورنیک نیز شناخته می‌شود)
دیسفازی ورنیک شامل آسیب به بخشی از مغز به نام ناحیه ورنیک است. منطقه ورنیک به ما کمک می‌کند تا معنی کلمات و زبان را درک کنیم. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بتوانند روان صحبت کنند، اما استفاده آن‌ها از کلمات و عبارات بی ربط می‌تواند سخنان آن‌ها را غیرقابل درک کند. همچنین ممکن است در درک زبان گفتاری مشکل داشته باشند.
دیسفازی آنومی (همچنین به عنوان آفازی آنومی نیز شناخته می‌شود)
دیسفازی آنومی نوع خفیف‌تری از این اختلال است. افراد مبتلا به این اختلال در بازیابی کلمات خاص، از جمله نام، مشکل دارند. وقتی آن‌ها یک کلمه را به خاطر نمی آورند، ممکن است مکث کنند، از حرکات استفاده کنند یا یک کلمه عمومی یا توصیف دور آن را جایگزین کنند.
دیسفازی انتقالی (که به عنوان آفازی انتقالی نیز شناخته می‌شود)
دیسفازی انتقالی یکی از نادرترین انواع این اختلال است. افراد مبتلا به این نوع دیسفازی می‌توانند گفتار را درک و انتقال دهند، اما ممکن است در تکرار آن مشکل داشته باشند.
دیسفازی سراسری (که به عنوان آفازی سراسری نیز شناخته می‌شود)
دیسفازی سراسری در اثر آسیب گسترده به مراکز زبان مغز ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال در بیان و درک زبان بسیار مشکل دارند.
تشخیص دیسفازی
این اختلال اغلب به طور ناگهانی رخ می‌دهد. به عنوان مثال، در پی آسیب دیدگی سر. وقتی بدون دلیل واضحی رخ دهد، معمولاً نشانه بیماری دیگری مانند سکته مغزی یا تومور مغزی است. اگر علائم این اختلال را تجربه کردید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
پزشک شما ممکن است برخی یا تمام آزمایشات زیر را پیشنهاد دهد:
- معاینه فیزیکی
- یک آزمایش عصبی
- آزمایشات دیگر توانایی‌ها مانند واکنش، قدرت و احساس
- آزمایش تصویربرداری، مانند اسکن MRI
- ارزیابی زبان گفتار
به خاطر داشته باشید که ممکن است پزشک از اصطلاح “آفازی” برای اشاره به علائم استفاده کند.
درمان دیسفازی
در موارد خفیف این اختلال، ممکن است مهارت‌های زبانی بدون درمان بهبود یابد. با این حال، بیشتر اوقات، گفتار و زبان درمانی برای پیشرفت مجدد مهارت‌های زبانی استفاده می‌شود. گفتاردرمانی باعث می شود به افراد مبتلا به این اختلال کمک کنند تا حد ممکن زبان گفتار خود را بهبود دهند و در عین حال به آن‌ها در یادگیری نحوه استفاده از تکنیک‌های جبرانی و سایر روش‌های ارتباطی کمک می‌کنند.
سخن آخر روان درمان
اگرچه پیشرفت‌های چشمگیری برای درمان این اختلال انجام شده است، اما بازگرداندن توانایی‌های ارتباطی کامل پس از آسیب مغزی همیشه امکان پذیر نیست. درمان زمانی موثر است که در اسرع وقت پس از سکته مغزی یا آسیب دیدگی رخ دهد، بنابراین به محض بروز علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.
منابع
مطلب مفیدی بود ممنون