یائسگی دوره‌ای از زندگی هر زنی است که در سن میانسالی با آن روبه‌رو می‌شود. نوسانات غیرقابل پیش بینی هورمون‌ها همراه با استرس، تصویر بدنی، رابطه جنسی، ناباروری و پیری عواملی هستند که هر یک از آن‌ها به تنهایی باعث پریشانی عاطفی می‌شود. این امر ممکن است باعث نوسانات خلقی و در موارد شدیدتر افسردگی در فرد شود. تعیین علت میزان افسردگی در این دوره بسیار مهم است. در این مقاله به بررسی افسردگی در دوران یائسگی می‌پردازیم.
یائسگی چیست؟
یائسگی دوره‌ای از زندگی هر زنی است که در آن چرخه قاعدگی و پریود او به پایان می‌رسد. در این دوره ترشح استروژن در تخمدان‌ها کاهش و در نتیجه پایان می‌یابد. از دست دادن یک دوره قاعدگی به مدت ۱۲ ماه متوالی (در غیاب دلایل آشکار دیگر) ملاک اصلی یائسگی است. وقتی زنی به دوران یائسگی می‌رسد دیگر نمی‌تواند باردار شود. میانگین سن یائسگی در زنان سن ۵۱ سالگی است. البته این اتفاق می‌تواند بین سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی نیز رخ دهد. بسیاری از تغییراتی که در دوران یائسگی تجربه می‌کنید، در نتیجه کاهش استروژن است که همراه با پروژسترون، هنگام رسیدن به یائسگی، افزایش یا کاهش می‌یابد.
مطلب بیشتر: افسردگی در زنان | تاثیر افسردگی در زنان و درمان آن
علائم یائسگی
- پریودها و یا خونریزی‌های نامنظم که در نتیجه منجر به پایان پریود به مدت ۱۲ ماه متوالی می‌شود.
- مشکل در خواب به دلیل سطح پایین استروژن و پروژسترون
- گرگرفتگی و تعریق شبانه
- مشکلات حافظه و فراموشکار بودن و تلاش برای تمرکز
- تغییرات خلقی مانند تحریک پذیری و گریه
- احساس افسردگی و اضطراب
- خشکی واژن
افسردگی چیست؟
افسردگی نوعی اختلال خلقی است که باعث احساس مداوم غم و اندوه یا از بین رفتن علاقه می‌شود و بر احساس، تفکر و مدیریت امور روزمره تأثیر می‌گذارد. دو نوع شایع از اختلالات افسردگی شامل افسردگی ماژور (بالینی) و افسردگی مداوم (دیس تایمی) است.
افسردگی ماژور شایع‌ترین اختلال افسردگی است. مشخصه ابتلا به این اختلال داشتن حداقل ۵ علائم از علائمی است که در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری DSM-5 آمده باشد. این علائم باید حداقل به مدت ۲ هفته در فرد وجود داشته باشد.
علائم افسردگی
- احساس مداوم غم، اضطراب، ناامیدی یا بدبینی
- احساس بی‌ارزشی
- کاهش انرژی و خستگی مداوم
- تحریک پذیری
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که زمانی از آن لذت می‌بردید.
- مشکل در خوابیدن و یا خواب زیاد
- تغییر اشتها یا وزن
- مشکل در تمرکز، به خاطر سپردن و تصمیم گیری
- عدم مراقبت از خود
- سردرد، کمردرد، گرفتگی عضلات و مشکلات گوارشی
- کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی
- فکر کردن به خودکشی و با اقدام به آن
عوارض روحی یائسگی
بسیاری از زنانی که در دوره یائسگی به سر می‌برند می‌توانند به شما بگویند که تغییرات شدید در سطح هورمونی اغلب منجر به احساس افسردگی می‌شود. این که آیا این یک شروع جدید از علائم افسردگی است یا علائم اغراق آمیز از یک تشخیص موجود، مدیریت تغییرات خلقی همراه با سایر علائم می‌تواند گاهی اوقات بسیار طاقت فرسا باشد. اخیراً جامعه پزشکی دستورالعمل‌هایی را برای ارزیابی و درمان افسردگی قبل از یائسگی انجام داده است.
برخی از چالش‌ها در ارزیابی افسردگی در دوران یائسگی به این دلیل است که چندین علائم مربوط به تغییرات هورمونی آن با علائم رایج افسردگی و سایر علائم یائسگی که اغلب به طور مشابه ظاهر می‌شوند همپوشانی دارد.
علائمی از جمله، بی‌خوابی، گرگرفتگی، اختلالات خواب و مشکلات خلقی در دوران یائسگی شایع است. تحقیقات نشان می‌دهد که خطر بروز علائم مربوط به افسردگی در زنان با انتقال به یائسگی افزایش می‌یابد.
مطلب کاربردی: افسردگی قبل از پریود؛ مدت زمان، علائم، علت و درمان
دلایل ایجاد افسردگی پس از یائسگی
علائم افسردگی که می‌تواند در دوران یائسگی ظاهر شود به عوامل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، آسیب پذیری‌های اساسی افسردگی و سایر عوامل استرس‌زا مربوط می‌شود. تغییرات هورمونی که در سایر مواقع در زندگی زنان در دوره باروری رخ می‌دهد مانند دوره پس از زایمان، بعد از زایمان و در دوره پریود زنان رخ می‌دهد باعث افزایش افسردگی و علائم خلقی می‌شود.
مطلب بیشتر: افسردگی بعد از زایمان | علائم افسردگی بعد از زایمان چیست؟
کاهش سطح استروژن که در هنگام یائسگی رخ می‌دهد، می‌تواند به تغییرات عاطفی مانند غم، تحریک پذیری، مشکل در خواب، مشکل در تمرکز و خستگی منجر شود. با این گفته، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد یائسگی باعث افسردگی می‌شود. اگر علائم شدید باشد و بر زندگی روزمره شما تاثیر بگذارد، حتما باید به یک روانشناس مراجعه کنید.
تشخیص افسردگی در یائسگی
پزشک می‌تواند یک ارزیابی را برای تعیین زمان یائسگی شما انجام دهد و مراحل بعدی را برای درمان بالقوه علائم یائسگی توصیه کند. اما اگر علائم مربوط به افسردگی ماژور باشد یا سابقه قبلی افسردگی داشته باشید، مرحله بعدی ارزیابی توسط یک متخصص بهداشت روان یعنی روانشناس است. آن‌ها قادر خواهند بود تشخیص دهند که آیا شما به اختلال افسردگی ماژور مبتلا هستید یا خیر.
مطلب بیشتر: آیا افسردگی ژنتیکی است؟ نقش وراثت در ابتلا به افسردگی
درمان افسردگی در یائسگی
برای زنان یائسه که مبتلا به افسردگی هستند، رعایت گزینه‌های درمانی اثبات شده برای درمان افسردگی باید دنبال شود. این موارد شامل درمان با داروهای ضدافسردگی یا روان درمانی است. انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد، اما به طور خاص یکی از مواردی که در درمان افسردگی موفقیت آمیز شناخته شده است، درمان شناختی-رفتاری (CBT) است.
برخی شواهد نشان می‌دهد که درمان زنان یائسه با درمان جایگزینی هورمون ممکن است به تقویت روحیه کمک کند، اما نوعی درمان افسردگی محسوب نمی‌شود. برخی از یافته‌ها نشان می‌دهند که استروژن، که می‌تواند در کاهش گرگرفتگی و تعریق شبانه کمک کند، همچنین می‌تواند به علائم خفیف تا متوسط مربوط به تغییرات خلقی و احساس افسردگی کمک کند. خطرات مرتبط با درمان جایگزینی هورمون وجود دارد. به همین دلیل صحبت با متخصص زنان در این رابطه حتما توصیه می‌شود. کنار آمدن با علائم افسردگی همراه با یائسگی اغلب به یک رویکرد سیستمی نیاز دارد. و مانند بسیاری دیگر از توصیه‌ها برای افسردگی یا یائسگی، اصلاح سبک زندگی می‌تواند تفاوت قابل توجهی در کیفیت زندگی شما ایجاد کند.
ورزش روزانه، معاشرت با دوستان و خانواده، مراقبه، ذهن آگاهی (مایندفولنس) و مشارکت در فعالیت‌هایی که قبل از شروع دوره‌های افسردگی لذت بخش بودند، تنها چند روش برای مبارزه با علائم مربوط به افسردگی است.
کاهش یا از ترک مصرف الکل، سیگار کشیدن یا سایر مواد مخدر می‌تواند به کاهش علائم خاصی از یائسگی کمک کند. همچنین، مراقبت بیشتر برای پیروی از رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی، کربوهیدرات‌های پیچیده و چربی های سالم نیز می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند.
سخن آخر روان درمان
تغییرات خلقی و احساس غم و تحریک پذیری از علائم متداول دوران یائسگی است. با این اوصاف، تشخیص بین افسردگی ماژور و فراز و نشیب مربوط به تغییر هورمون‌ها می‌تواند امری چالش برانگیز باشد. اگر نگران سلامتی جسمی یا روحی خود هستید، اولین قدم را بردارید و با یک روانشناس صحبت کنید. صریح و صادق بودن در مورد احساس خود می‌تواند به کاهش فشار یا اضطرابی که ممکن است تجربه کنید کمک کند. همچنین به روانشناس شما این امکان را می‌دهد تا تشخیص صحیح داده و یک برنامه درمانی ایجاد کند که بر نیازهای شما متمرکز باشد.
10 Responses
مطلب مفیدی بود ممنون
بسیار عالی و آموزنده بود
سلامذو وقتتون به خیر خانمی هستم با سن ۴۸هنوز عادت ماهیانه را دارم دوران قبل از یاسگی را میگذرانم چطور بر ترس بیش از اندازه از مشکلات زندگی و استرسم غلبه کنم خسته شدم از وضع روحی ام بارتوجه به اینکه هیچ نوع داروی اعصابی مصرف نمیکنم و سالها با خودم کلنجار رفته و تحمل میکنم گاهی با ورزش و گاهی با بی خیالی
با درود ؛ شاید منظورتان از بیخیالی سرکوب مشکلات باشد که بعد از مدتی با فشار بیشتری خودتمایی می‌کند، شما میتونید از درمانگر کمک بگیرید و ترس و نگرانی های خودتان را شناسایی کنید و به مهارت حل مسئله دست یابید.
با طرح یائسگی ، شاید قسمتی از ترس تان را بیان نمودید ، این در صورتی است که این دوران با کسب آگاهی و تغییر در سبک زندگی و تغذیه مناسب ، انجام تمرینات ورزشی و کسب آرامش درونی و حل مشکلات ذهنی احتمالی ، میتوانید هیچ عارضه ای مبنی بر یائسگی را تجربه نکنید .
یک نوع احساس خشمی نسبت به خودتون حس میکنم که بیشتر تو رفتاراتون تاثیر میذاره که من باید بتونم حل کنم بتونم ادامه بدم بتونم کار کنم بتونم بالا برم وبه ترس ها واضطراب هم توجه نکنم وهمین تو قالب یک فشار وسرکوب برای شما بالا میاد وبا ورزش وبی خیال شدن هم نمیشه ازش اجتناب کرد چون توسنی هستید که دیگه نمیتونید به خودتون تحمیل کنید وانکارش کنید باید تک تک این هیجانات وعواطف وشناخت فهمیده ودرک بشن وپذیرفته بشن بعد اینها دیگه اون سخت گیری کمتر اتفاق میفته.
من همسرم ۵۱ ساله شده و دچار افسردگی و پریشانی
و پرخاشگری و خود باختگی و انزجار و سردی شدید
از من شده چه راه کاری پیشنهاد میدید و من چه کار
باید بکنم و زما و دوران ای معقوله چه مدتی هستش
سپاس فراوان از کمک و همراهیتون .
با درود ؛ انزجار و خشم یکی از مواردی است که حتما نیاز به این است که با کمک درمانگر حل شود، فرد خشمگین پرخاشگر، عصبی، سرد مزاج و بی عاطفه است، نه خود لذت میبرد و نه اطرافیان او احساس خوبی دارند، امکان دارد همسرتان از رفتن به روانشناس امتناع کند، پیشنهاد می کنم شخصا به درمانگر مراجعه کنید بدون شك نتیجه خواهید گرفت
_در خصوص زمان تقریبی هیچگاه قادر به ارائه زمان نیستیم ضمنا آنچه در پاسخ های این بخش می توان گفت فرضیه های احتمالی اند که بدون دیدن فرد و بررسی دقیق، ممکن است درست باشد یا نباشد.
چیزی که نوشتید رو مجبورم یکم قضاوتتون کنم ولی لازم هست باهاتون صادقانه صحبت کنم وقتی یه مدت زمان طولانی با همسرتون بودید تو جریان زندگی وهمیشه تلاش بیشتری برای مشکلی، بحثی ویا هرچیزی که اتفاق میفتاد انجام میدادید وحل میشد کم کم تبدیل به یه باوری شده که من باید بتونم هرچیزی رو حل کنم وتغییر بدم که تفکیک این هم دیگه از دست شما خارج شده که منم دارم حل میکنم یا دیگری، یا اینکارو برای خودم انجام بدم یا دیگری، والان هم داره تو رابطه با همسرتون توقالب یه باور خودشو نشون میده وشاید اگر عمیقتر نگاه کنیم تو روابط دیگتتون هم باشه.