افسردگی به عنوان یک اختلال اخلاقی – رفتاری به شمار میرود. این اختلال به شکلهای مختلفی مانند احساس غم و اندوه، از دست دادن یا خشم در افراد مختلف بروز میکند و فعالیتهای روزمره آنها را مختل مینماید. افسردگی یکی از رایجترین عارضههای روحی در میان جوامع به شمار میرود. در عین حال روشهای درمان افسردگی نیز در چند دسته طبقهبندی میشوند. در ادامه با ما همراه باشید تا ضمن آشنایی بیشتر با افسردگی، در خصوص روشهای درمان آن بحث و بررسی کنیم.
برای درمان افسردگی به چه متخصصی مراجعه کنیم؟
علائم افسردگی چیست؟
بین افسردگی و غم شباهتها و ویژگیهای مشترکی وجود دارد؛ اما در عین حال نباید افسردگی را با غم و ناراحتی ناشی از دست دادن یکی از عزیزان در زندگی برابر دانست. افسردگی نوعی بیزاری از خود را در فرد ایجاد میکند و سطح عزت نفس او را کاهش میدهد. در حالی که غم و اندوه به هیچ وجه این چنین نیست. غم و اندوع، عواطف و احساسات انسانی را به شدت تحت تأثیر نوسانات قرار میدهد. این در حالی است که افسردگی معمولا احساس غم را در سطح ثابتی به همراه دارد.
علائم و نشانههای عمومی که میتوان برای افسردگی بر شمرد، عبارتاند از:
- احساس پوچی و تهی بودن
- احساس اضطراب
- احساس غم و اندوه
- احساس ناامیدی
- عصبانیت و پرخاشگری
- از دست دادن علاقه نسبت به کارهایی که زمانی از آنها لذت میبردید
- احساس خستگی و افت انرژی
- برهم خوردن تمرکز
- اختلال در خواب
- کاهش اشتها
- سردرد، مشکلات گوارشی و گرفتگی عضلات
- هجوم افکار منفی مانند خودکشی یا آسیب رساندن به خود
علائم افسردگی در زنان، مردان، کودکان و بزرگسالان تفاوتهایی دارند. معمولا اگر چند مورد از علائم فوق به مدت ۲ هفته، هر روز در فردی مشاهده شود، نشانهای برای گرفتار افسردگی شدن او است.
درمان افسردگی
افسردگی از جمله عارضههای روانی است که در صورت عدم درمان، خیلی زود میتواند عوارض جسمی سنگینی را به دنبال داشته باشد. به خصوص اگر فردی که دارای بیماری زمینهای باشد و در عین حال دچار افسردگی نیز شود، قطعا بیماری او تشدید خواهد شد. به عنوان مثال افسردگی میتواند بیماریهایی مانند آرتروز، آسم، بیماری قلب و عروقی، سرطان، دیابت و … را تشدید کند.
برای درمان افسردگی نیاز است که روشهای درمانی ترکیبی به کار گرفته شود. ترکیبی از درمانهای پزشکی و سبک زندگی که میتواند در مدیریت افسردگی بسیار تأثیر گذار باشد. روشهای درمان افسردگی عبارتاند از:
۱- درمان دارویی
مجموعهای از داروها هستند که برای کنترل علائم جسمی و روحی افسردگی میتوانند مفید واقع شوند. این داروها عبارتاند از:
داروهای SSRI
رایجترین داروهای ضد افسردگی، SSRI ها هستند که به دلیل عوارض جانبی کمی که دارند، زیاد تجویز میشوند. این دسته از داروها میزان سروتونین در دسترس مغز را افزایش میدهند و به این ترتیب به کنترل علائم افسردگی کمک زیادی میکند. البته مصرف این دسته از داروها نیازمند در نظر گرفتن نکات مهمی نیز است. SSRI ها را نباید با داروهای خاصی از جمله مهارکننده های مونوآمین اکسیداز و در برخی موارد تیوریدازین یا اوراپ (پیموزید) مصرف کرد.
خانمهای باردار قبل از مصرف این داروها باید با پزشک معالج خود حتما مشورت کنند. برخی از مهمترین داروهای SSRI عبارتاند از:
داروهای SNRI
داروهای SNRI نیز با افزایش میزان انتقال دهندههای عصبی سروتونین و نوراپی نفرین در مغز، برای درمان افسردگی مفید هستند. کسانی که مشکلات کبدی یا کلیوی دارند، نباید از این داروها مصرف کنند. برخی از مهمترین انواع داروهای SNRI عبارتاند از:
- دسوونلافاکسین
- دولوکستین
- لوومیلناسیپران
- میلناسیپران
- ونلافاکسین
داروهای ضدافسردگی سه حلقهای و چهار حلقهای
داروهای ضد افسردگی سه حلقهای و چهار حلقهای نیز با افزایش میزان انتقال دهندههای عصبی سروتونین و نوراپی نفرین در مغز، برای درمان افسردگی مفید هستند. این دسته از داروها معمولا با عوارض بیشتری همراه هستند و معمولا در موارد افسردگی شدید، تجویز میشوند. برخی از انواع این دسته از داروها عبارتاند از:
- آمی تریپتیلین
- دوکسپین
- ایمی پرامین
- تریمیپرامین
- دزیپرامین
- نورتریپتیلین
- پروتریپتیلین
داروهای NDRI
داروهای NDRI برای درمان افسردگی سطح دوپامین و نورآدرنالین در مغز را افزایش میدهند. بوپروپیون یکی از انواع این داروها است.
داروهای MAOI
داروهای MAOI با افزایش سطح نوراپی نفرین، سروتونین، دوپامین و تیرامین در مغز باعث درمان افسردگی میشوند. البته این دسته از داروها عوارض زیادی به همراه دارند و فقط در موارد خاصی تجویز میشوند. نمونههایی از این داروها عبارتاند از:
- ایزوکاربوکسازید
- فنلزین
- سلژیلین
- ترانیل سیپرومین
۲- روان درمانی
صحبت کردن با یک روان درمانگر میتواند مهارتهای مقابله با افکار و احساسات منفی را در یک فرد ارتقا دهد. در قالب جلسات مستمر با یک متخصص، افراد مبتلا به افردگی میتوانند شناخت بهتری از وضعیت سلامت روانی خود به دست بیاورند. روشهای درمان افسردگی در این دسته عبارتاند از:
درمان شناختی رفتاری
در روش درمانی شناختی رفتاری، تراپیست به افراد کمک میکند که الگوهای فکری ناسالم را بشناسد تشخیص دهد که چگونه ممکن است باعث ایجاد رفتارها، واکنش ها و باورهای مضر در او شود. برای درمان افسردگی در خانه نیز تکالیفی برای این روش درمانی در نظر گرفته میشود.
رفتار درمانی دیالکتیکی
در روش رفتار درمانی دیالکتیکی که مشابه درمان شناختی رفتاری است، بر اعتبارسنجی، پذیرش افکار، احساسات و رفتارهای ناراحتکننده تأکید میشود. به این ترتیب افراد یاد میگیرند که چگونه با عواطف و احساسات خود کنار بیایند و آنها را مدیریت کنند.
نور درمانی
قرار گرفتن در معرض دوزهای نور سفید میتواند به تنظیم خلق و خوی فرد و بهبود علائم افسردگی کمک کند. نور درمانی معمولا در اختلال عاطفی فصلی استفاده میشود که امروزه به آن اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی میگویند.
درمان تشنج الکتریکی
اگر روشهای درمان دارویی و سایر روشهایی که در بالا ذکر کردیم، اثرگذار نباشد، باید به سراغ درمان تشنج الکتریکی رفت. در این روش از جریان الکتریکی برای القای تشنج به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه استفاده میشود. البته فرد صرفا به خواب فرو میرود و هیچ حسی نسبت به تشنج یا جریان الکتریکی نخواهد داشت.
طول درمان افسردگی چقدر است؟
طول دروه درمان افسردگی به عوامل متعددی بستگی دارد. اینکه در چه مرحلهای از بیماری به متخصص مراجعه شود و عوامل شکلگیری افسردگی در فرد چیست، برای طول درمان بسیار مؤثر است. به همین جهت طول دوره درمان ممکن است از یک ماه تا چند سال متغیر باشد.
سخن پایانی
در این مقاله به بحث و بررسی در خصوص افسردگی پرداختیم و روشهای درمان آن را بررسی کردیم. افسردگی از جمله بیماریهای روانی است که در صورت بیتوجهی به آن، پتانسیل تبدیل شدن به بیماری مادام العمر را دارد. بنابراین حتما آن را جدی بگیرید و به محض مشاهده علائم برای درمان افسردگی به روانپزشک متخصص مراجعه کنید.
اگر نیاز به مشاوره حضوری، تلفنی یا آنلاین از متخصصان افسردگی دارید روی دکمه زیر کلیک کنید