قرار گرفتن در موقعیتی که احساس کنید دیگر به داروهای اعصاب احتیاج ندارید بسیار خوب است. اما متاسفانه قطع داروهای اعصاب کار آسانی نیست. قطع داروی ضدافسردگی بسیار دشوار است زیرا قطع ناگهانی داروی ضدافسردگی می‌تواند علائمی مانند ترک مواد ایجاد کند که اصطلاحا به آن “سندروم ترک” گفته می‌شود.

علائم ترک معمولا خفیف و کوتاه مدت است. با این حال، برای برخی از افراد علائم می‌توانند تاحدی شدید باشند که زندگی روزمره فرد را با مشکل مواجه کند. با مشاوره با روانپزشک خود برای کاهش دوز مصرفی به طور تدریجی ممکن است بتوانید بسیاری از علائم ناراحت‌کننده ترک را به حداقل برسانید. در این مقاله به بررسی روش قطع داروهای اعصاب و عوارض قطع ناگهانی قرص اعصاب می‌پردازیم.

داروهای روانپزشکی را بدون توصیه پزشک و به صورت خودسرانه قطع نکنید. قطع ناگهانی قرص های اعصاب می توانن عوارض قطع و علائم ترک را برای شما به همراه داشته باشد.

فهرست مقاله

ترک داروی اعصاب چیست؟

ترک داروهای اعصاب، که به آن سندرم قطع دارو نیز می‌گویند، زمانی اتفاق می‌افتد که پس از قطع ناگهانی یا کاهش شدید دوز داروی اعصاب، علائم ترک را تجربه کنید. ترک داروی اعصاب در نیمی از افرادی که داروی اعصاب مصرف می‌کنند اتفاق می‌افتد، سپس به طور ناگهانی مصرف آن را ترک می‌کنند یا دوز آن به شدت کاهش می‌یابد.

قطع داروهای اعصاب

دانستنی‌هایی در مورد ترک داروهای اعصاب

داروهای اعصاب با افزایش سطح برخی از انتقال دهنده‌های عصبی در مغز، که برخی از آن‌ها شامل سروتونین و دوپامین هستند، عمل می‌کنند. هنگامی که سطح این انتقال دهنده‌های عصبی به طور ناگهانی کاهش می‌یابد، چه با ترک ناگهانی دارو یا کاهش شدید دوز آن علائم ترک ظاهر می‌شود.
دو نوع از داروهای اعصاب که می‌توانند منجر به ترک شوند عبارتنداز:

  1. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
  2. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRIs)

داروهای اعصاب به این معنا اعتیاد آور تلقی نمی‌شوند که مردم معمولاً آن‌ها را با داروهای دیگر مصرف نمی‌کنند. با این حال، ممکن است وابستگی فیزیکی به این داروها ایجاد شود، به ویژه زمانی که از آن‌ها برای مدت طولانی استفاده کنند. برخی از داروهای اعصاب ممکن است پتانسیل سوء مصرف بیشتری داشته باشند، کتامین به دلیل اثرات دارویی آن یکی از آن‌هاست.

همچنین بخوانید: چگونه اثر قرص را از بین ببریم؟ روش های سریع از بین بردن تاثیر دارو

علائم ترک داروهای اعصاب

آیا تا به حال علائم مربوط به ترک داروی اعصاب را تجربه کرده‌اید؟ علائم آن شبیه به آنفولانزا است.این علائم عبارتنداز:

  • سردرد
  • تعریق
  • خستگی و بی حالی
  • بی خوابی، یا وقتی می‌خوابید کابوس می‌بینید.
  • حالت تهوع که ممکن است شامل استفراغ باشد.
  • عدم تعادل، مانند احساس سرگیجه، سبکی سر
  • اختلالات حسی، از جمله احساس سوزش، گزگز
  • بیش از حد برانگیختگی، یا احساس تحریک پذیری، اضطراب، بی قراری یا پرخاشگری

ترک داروی اعصاب در مقابل بازگشت بیماری

علائم ترک داروی اعصاب می‌تواند مشابه علائمی باشد که در وهله اول موجب استفاده از این نوع دارو شده است. شاید این سوال برایتان مطرح شود که آیا هنگام ترک داروهای اعصاب یا کاهش دوز آن‌ها، بیماری قابل بازگشت است؟
برای پاسخ به این سوال باید به چند نکته اشاره کرد:

  • سرعت ظاهر شدن علائم: علائم ترک داروهای اعصاب اغلب در عرض چند روز یا چند هفته ظاهر می‌شوند، اما علائم بازگشت این بیماری معمولا به تدریج ظاهر می‌شود.
  • بروز علائم فیزیکی: احساس آنفولانزا، سرگیجه و اختلالات حسی با افسردگی مرتبط نیست. بنابراین، اگر این علائم را دارید، احتمالاً به دلیل ترک داروهای اعصاب است نه بازگشت این بیماری.
  • علائم با گذشت زمان بهتر یا بدتر می‌شوند: وقتی بدن شروع به تطبیق با عدم مصرف داروی اعصاب یا مصرف آن در دوزهای پایین‌تر می‌کند، علائم ترک معمولاً بهبود می‌یابند. اگر افسردگی دوباره بازگردد علائم ممکن است به جای بهتر شدن بدتر شوند.

قطع داروهای اعصاب

عوارض قطع قرص رهاکین

همانطور که می‌دانید مصرف هر دارو و قرصی می‌تواند عوارض خاص خود را داشته باشد. داروهای مربوط به اعصاب و اختلالات روانی عوارض بسیاری برای فرد به همراه خواهند داشت. افزایش وزن، گیجی، تهوع، نارسایی کبدی، عدم تمرکز و توجه و… از عوارض مصرف این داروها هستند.
استفاده طولانی مدت از این دارو می‌تواند برای فرد وابستگی ایجاد کند. قطع مصرف ناگهانی این دارو هم عوارض شدیدی را برای فرد به همراه دارد. از این رو بهتر است مصرف رهاکین یا هر داروی اعصاب را ناگهانی متوقف نکنید. برای قطع مصرف این دارو باید به تدریج و با تجویز پزشک این کار را انجام دهید.
رهاکین توانایی آن را دارد تا مراکز مستعد تشنج در مغز را کنترل کند، از این رو نبود این دارو می‌تواند این بخش‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. قطع ناگهانی آن احتمال بروز تشنج در فرد را به شدت افزایش دهد.

برای بهبود مشکلات فردی،خانوادگی و افزایش کیفیت زندگی، بهترین درمانگران را در روان‌درمان جستجو کنید:

برای مشاهده لیست بهترین روانشناس در شهر خود، کلیک کنید.

قطع کردن قرص پاروکستین

یکی از خطرناک‌ترین و شایع‌ترین مشکلات هر فردی بعد از قطع دارو پاروکستین، بازگشت افسردگی است. از این رو به هیچ عنوان نباید بدون مشورت با پزشک داروی اعصاب خود مانند پاروکستین را قطع کنید.
در صورتی که پزشک صلاح ببیند دوز این دارو را به مرور زمان کاهش می‌دهد بدین ترتیب اصولی‌تر و بهتر می‌توانید مصرف این دارو را قطع کنید.
بسیاری از افراد به محض اینکه احساس بهتری پیدا می‌کنند، مصرف دارو را قطع می‌کنند. در حالی که این کار بسیار اشتباه است،مصرف هر دارویی دوره درمانی خاص خود را دارد که باید برای بهبودی شرایط روحی و روانی آن را تکمیل کنید. عوارض قطع ناگهانی قرص لوکسیم می‌تواند موجب سردرد، حالت تهوع، ضعف، حملات ترس و بی‌حالی در فرد شود.

عوارض قطع قرص ازپیم ۱۰ و ازپیم ۲۰

مصرف قرص ازیپم ۱۰ و ۲۰ می‌تواند باعث وابستگی در فرد شود. مصرف این دارو را هم مانند دیگر داروهای اعصاب نباید به طور ناگهانی قطع کنید. بهتر است برای قطع مصرف این دارو از پزشک کمک بگیرید. در صورت قطع خودسرانه مصرف این دارو به عارضه‌هایی چون سردرد، حالت تهوع، بازگشت افسردگی و… مبتلا می‌شوید. این داروها دوز مشخصی دارند و هر دوزی باید دوره درمانی خود را تکمیل کند تا موجب بهبود حال روحی و روانی فرد شود.

روش قطع قرص نورتریپتیلین

در صورت قطع ناگهانی مصرف نورتریپتیلین ممکن است چند هفته طول بکشد تا حال فرد بهبود پیدا کند. از این رو بهتر است با مشورت پزشک این کار را انجام دهید. از عوارض قطع ناگهانی این دارو می‌توان به مشکلات گوارشی، خشکی دهان، سردرد، تاکیکاردی، حمله تشنجی، تب یا یرقان اشاره کرد.

عوارض ترک سایر داروهای اعصاب

در زیر به عوارض قطع ناگهانی قرص اعصاب هایی به غیر از ضد افسردگی ها می پردازیم.

عوارض قطع ناگهانی قرص پرفنازین

اگر به طور ناگهانی مصرف پرفنازین را قطع کنید، ممکن است علائم ترک مانند تهوع، استفراغ، درد معده، سرگیجه و لرزش را تجربه کنید. پزشک احتمالاً دوز شما را به تدریج کاهش می دهد و ممکن است دارو(های) دیگری را برای شما تجویز کند تا چند هفته پس از قطع مصرف پرفنازین مصرف کنید.

عوارض قطع الانزاپین

اگر الانزاپین را قطع کنید، ممکن است علائم قدیمی خود را دوباره تجربه کنید. شما همچنین عوارض قطع الانزاپین مانند مشکل در خواب. احساس بیمار بودن، احساسات غیر طبیعی در پوست، درد در عضلات، اضطراب، اسهال، سرگیجه، احساس گرما یا سرمای شدید و سردرد را تجربه کنید.

عوارض قطع ناگهانی لوکستا

قطع ناگهانی لوکستا یا دولوکستین ممکن است خطر عود علائم را افزایش دهد. قطع ناگهانی لوکستا ممکن است منجر به یک یا چند مورد از علائم ترک زیر شود: تحریک پذیری، تهوع، احساس سرگیجه، استفراغ، کابوس، سردرد و/یا پارستزی (خارش، احساس سوزن سوزن شدن روی پوست).

قطع داروهای اعصاب

زمان‌بندی ترک داروهای اعصاب

تجربه ترک داروهای اعصاب می‌تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. عوامل مؤثر بر ترک، مدت زمان طولانی شدن علائم شامل نوع داروی اعصاب مصرفی، دوز آن و مدت زمان مصرف دارو است.

پاروکستین (پاکسیل) SSRI بیشترین ارتباط را با ترک دارد در حالی که فلوکستین (پروزاک) کمترین علائم ترک را دارد. علائم ترک داروهای اعصاب معمولاً در یک تا سه روز اول نسبتاً خفیف هستند و به طور بالقوه قبل از شروع به کاهش شدت پیدا می‌کنند. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا همه علائم به طور کامل برطرف شوند، حتی برخی از افراد چندین ماه این عوارض را تجربه می‌کنند.

مراحل ترک SSRI

علائم مربوط به ترک SSRI  اغلب به صورت مرحله‌ای بروز می‌کنند. دو مرحله ترک SSRI عبارتنداز: ترک حاد و طولانی مدت.

  1. ترک حاد: مرحله ترک حاد می‌تواند شش تا هشت هفته طول بکشد. در طول این مرحله، ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا را تجربه کنید، خستگی بیشتری داشته باشید، و متوجه افزایش احساس اضطراب و افسردگی شوید.
  2. قطع طولانی مدت: مرحله طولانی ترک SSRI، که گاهی به عنوان ترک پس از حاد یا PAWS شناخته می‌شود، به علائمی اشاره دارد که بیش از شش ماه طول می‌کشد. بر اساس یک مطالعه، به طور متوسط فردی که ترک طولانی مدت داروی اعصاب را تجربه می‌کند، به مدت ۳۷ ماه علائم داشته است.
  3. برخی از کارشناسان معتقدند که مرحله سوم ترک داروی اعصاب وجود دارد: بازگشت. بازگشت مجدد می‌تواند بین قطع حاد و مداوم رخ دهد و شامل بدتر شدن علائم حاد شود که تا شش هفته طول می‌کشد.

همچنین بخوانید: بهترین دارو برای استرس و افسردگی؛ معرفی قرص ضد استرس قوی

ترک بنزودیازپین ها

داروهایی که نیمه عمر کوتاهی دارند مانند آلپرازولام، کلونازپام، لورازپام و… علائم ترک بیشتری دارند و بهتر است حتما برای قطع انها با یک روانپزشک مشورت کنید. بنزودیازپین ها همچنین قابلیت ایجاد وابستگی بالایی دارند. افرادی که بنزودیازپین ها را برای مدت طولانی مصرف می کنند، در معرض خطر ابتلا به شرایط نامطلوب متعددی از جمله تحمل، وابستگی و قطع مصرف هستند. علائم ترک بنزودیازپین می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • سردرد
  • اختلالات خواب
  • تحریک پذیری
  • بیقراری
  • تشنج
  • لرزش
  • تهوع و استفراغ

مقابله با ترک داروهای اعصاب

بهترین راه برای مقابله با ترک داروهای اعصاب و عوارض قطع داروهای اعصاب این است که در وهله اول با قطع ناگهانی یا تنظیم دوز داروی خود بدون صحبت با پزشک از آن جلوگیری کنید. پزشک می‌تواند کمک کنند تا ضمن محدود کردن یا اجتناب از اثرات منفی ترک داروهای اعصاب و اعصاب، برنامه‌ای برای قطع دارو طراحی کنید. در اینجا چند راه دیگر برای جلوگیری یا مقابله با ترک داروهای اعصاب وجود دارد که به آن اشاره می‌کنیم:

از خود بپرسید: چرا ترک میکنم؟

این سوال می‌تواند مهم باشد اگر در طول قطع یا بعد از آن به درمان بیشتری نیاز دارید. چرا داروی اعصاب خود را قطع می‌کنید؟ آیا به این دلیل آن را ترک می‌کنید که احساس می‌کنید افسردگی خود را پشت سر گذاشته‌اید؟ آیا از عوارض جانبی دارو خوشتان نمی‌آید یا نمی‌توانید هزینه آن را پرداخت کنید؟ همه این‌ها دلایل بسیار متفاوتی هستند. اگر به درستی درمان نشود، افسردگی به یک بیماری جدی و بالقوه و تهدید کننده زندگی شما تبدیل می‌شود.

نحوه قطع تدریجی دارو

کاهش مصرف داروی اعصاب می‌تواند به کاهش برخی عوارض جانبی ترک کمک کند. راه‌های مختلفی برای این کار وجود دارد. دو مورد از رایج‌ترین موارد شامل کاهش ۲۵ درصدی دوز دارو در هفته یا اتخاذ یک رویکرد کمی طولانی‌تر و کاهش مصرف دارو در طول شش تا هشت هفته است. عواملی که هنگام تعیین سرعت یا آهستگی یک داروی اعصاب در نظر گرفته می‌شوند عبارتنداز:

  • علائم فرد
  • نوع داروی اعصاب
  • مدت زمان مصرف دارو
  • دوز دارو
  • نیمه عمر دارو (چه مدت طول می‌کشد تا نیمی از دارو از بدن شما خارج شود)

انتخاب یک راه جایگزین

انواع مختلفی از داروهای اعصاب وجود دارد. هر کدام به طور متفاوتی روی مغز تاثیر می‌گذارند، عوارض جانبی هرکدام متفاوت است. بدین ترتیب ممکن است پس از قطع دارو، تجارب ترک متفاوتی داشته باشید. علاوه بر SSRI ها و SNRI ها، گزینه‌های اعصاب شامل اعصاب‌های سه حلقه‌ای، مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) و اعصاب‌های غیر معمول هستند.
پاسخ به داروهای اعصاب بسیار فردی است، بنابراین با پزشک خود در مورد تأثیر داروهایی که برای شما تجویز شده است صحبت کنید. به عنوان مثال، ممکن است از نظر عاطفی با داروهای اعصاب احساس بهتری داشته باشید، اما از عوارض جانبی آن خوشتان نیاید یا ممکن است با روان درمانی یا تغییر شیوه زندگی بهتر عمل کنید.
همچنین ممکن است به دلیل مصرف الکل یا استفاده از سایر داروهای روانگردان با داروی اعصاب خود مشکل داشته باشید. همه این احتمالات بهتر است با یک پزشک خانواده، روانپزشک یا روانشناس درمیان بگذارید.

ورزش کردن

کمبود انرژی و خلق و خوی فرد افسرده احتمالاً ورزش را به آخرین کاری که می‌خواهید انجام دهید تبدیل می‌کند. اما امتحان کردن آن می‌تواند مفید باشد. ورزش کردن می‌تواند با افزایش ترشح اندورفین‌ها، احساس خوب و انگیزه‌ای متفاوت برای ترک داروهای اعصاب ایجاد کند.

هشدارهای ترک داروهای اعصاب

اگرچه نادر است، اما برخی از افراد هنگام قطع داروهای اعصاب واکنش‌های شدیدی را تجربه کرده‌اند. اگر فردی را می‌شناسید که یک یا چند مورد از علائم زیر را در پاسخ به کاهش یا قطع داروهای اعصاب دارد، فوراً برای درمان آن به دنبال کمک پزشکی باشید. واکنش‌های شدید نسبت به ترک داروهای اعصاب می‌تواند برای فردی که آن‌ها را تجربه می‌کند و همچنین برای اطرافیانش ترسناک باشد، می‌توان آن‌ها را درمان کرد. این واکنش‌ها عبارتنداز:

  • هذیان: بی‌جهتی ناگهانی در زمان و مکان، سردرگمی، بی قراری، آشفتگی، و مشکلات حافظه کاری (به یاد آوردن جنبه‌هایی از یک خط فکری فعلی)
  • روان پریشی: قطع ارتباط با واقعیت، به ویژه شامل هذیان یا توهم
  • احساسات خودکشی: در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی احساسات گاه به گاه یا مکرر خودکشی را گزارش می‌کنند، مهم است که در صورت بروز این احساسات در طول ترک داروی اعصاب فوراً به دنبال کمک باشید.

فراتر از این عوارض جانبی نادر اما بالقوه جدی، چندین خطر دیگر نیز وجود دارد که با قطع ناگهانی داروی اعصاب ممکن است رخ دهد. به عنوان مثال، قطع دارو می‌تواند فرد را به درمان بازگرداند و زمان لازم برای شروع دوباره احساس خود را افزایش دهد.

بازگشت یا عود افسردگی

داروهای اعصاب گاهی اوقات به کاهش اضطراب و درد کمک می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر این علائم هنگام قطع یک داروی اعصاب دوباره ظاهر شوند، می‌تواند خطر عود را در فرد افزایش دهد. اگر مصرف داروی اعصاب را ترک کرده‌اید و اضطراب یا درد مزمن دارید، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

درمان ترک داروهای اعصاب

کاهش دوز داروهای اعصاب در طی چند هفته (بیش از چهار) اغلب برای درمان اختلالات افسردگی است، اگر نه برای جلوگیری از علائم ترک توصیه می‌شود. گاهی اوقات در روند ترک دارو، داروی اعصاب می‌تواند به اشتباه تشخیص داده شود، بدین ترتیب باعث افزایش مدت زمان مصرف این نوع دارو یا مصرف آن با دوزهای بالاتر می‌شود.
اگر نگرانی در مورد ترک داروهای اعصاب باعث می‌شود که از ابتدا این داروها را مصرف نکنید، باید بدانید که افسردگی درمان نشده می‌تواند منجر به خودکشی در فرد شود. ناگفته نماند، وقتی با افسردگی زندگی می‌کنید، از نظر روحی و جسمی بهترین حس را ندارید.

سخن آخر روان درمان

دلایل زیادی وجود دارد که افراد ممکن است تصمیم به قطع داروی ضدافسردگی بگیرند. عوارض داروهای افسردگی یکی از عمده‌تری دلایل قطع داروی اعصاب است. بهبود فرد نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل بالقوه قطع دارو باشد.

دلیل قطع داروی افسردگی هرچه که باشد قبل از قطع باید حتما با روانپزشک خود در این باره صحبت کنید. روانپزشک به طور تدریجی داروی شما را کاهش می‌دهد و برای شما یک برنامه ریزی برای قطع دارو انجام می‌دهد تا علائم سندروم ترک را تجربه نکنید و یا در صورت تجربه این علائم به صورت خفیف آن‌ها را تجربه کنید. انتظار نداشته باشید که قطع داروهای اعصاب یک فرآیند سریع باشد. علائم قطع معمولاً طی چند روز پس از قطع دارو رخ می‌دهد، اما عود بیماری تحت درمان می‌تواند برای هفته‌ها پس از احساس خوب اولیه به تعویق بیفتد.


منابع: verywellmind

 

سوالات متداول

بعد از ترک قرص اعصاب چه باید کرد؟

بعد از ترک قرص اعصاب پزشک شما ممکن است داروهای جایگزین برای شما تجویز کند تا علائم ترک را کمتر تجربه کنید یا از عود مشکل شما پیشگیری کند. قرص های اعصاب را به صورت ناگهانی قطع نکنید.

بهترین راه برای قطع مصرف قرص‌های اعصاب و اعصاب چیست؟

بهترین راه مراجعه به پزشک و کاهش دوز قرص‌های مصرفی با توجه به صلاح دید پزشک است. پزشک می‌تواند به مرور زمان و با کاهش تدریجی دوز قرص‌ها و داروهای اعصاب، وابستگی به آن را کاهش دهد و در نهایت مصرف آن را قطع کند.

چه دلایلی می‌تواند فرد را از مصرف قرص‌های اعصاب بازدارد؟

هزینه خرید دارو، بهبود بیماری بعد از مصرف یک دوره کوتاه، توصیه پزشک، بارداری و… می‌توانند دلایلی باشد تا یک فرد این داروها را مصرف نکند.

علائم ترک مربوط به داروهای اعصاب سه حلقه‌ای چیست؟

بی قراری، اضطراب، خوابیدن سخت، علائم آنفولانزا، ضربان قلب تند و… از علائم و نشانه‌های مربوط به ترک داروهای اعصاب سه حلقه‌ای است.

ترک قرص اعصاب چقدر طول می کشد؟

علائم معمولاً ۱ تا ۴ روز پس از قطع دارو ظاهر می شوند و تا ۲۵ روز ادامه می یابند. همه SSRI ها می توانند علائم ترک را ایجاد کنند و در صورت قطع، باید طی ۱ تا ۲ هفته کاهش یابد تا این احتمال به حداقل برسد. برخی از بیماران ممکن است نیاز به دوره طولانی تری داشته باشند.

چرا ترک داروهای اعصاب و قرص‌های اعصاب سخت است؟

قرص‌های اعصاب می‌توانند موجب تغییر در ساختار مواد شیمیایی در مغز شوند و از طرفی عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار دهند. این داروها اعتیاد آور نیستند تنها باعث عادت و وابستگی در فرد می‌شوند.

ترک کدام یک از داروهای اعصاب سخت‌تر است؟

هرچه دوره درمان قرص‌های اعصاب کوتاه‌تر باشد قطعا ترک داروهای اعصاب آسان‌تر خواهد بود. ونلافاکسین، ترازودون و.. از داروهایی هستند که ترک آن‌ها به مراتب بسیار آسان‌تر از سایر داروها است.