آسیب های روانی و اجتماعی طلاق برای مردان

همه ما این کلیشه‌ها را زیاد شنیده‌ایم که مردان از تجرد لذت می‌برند و از محدودیت‌های ازدواج بیزار هستند. آن‌ها بی‌رحمانه همسران خود را رها می‌کنند تا با زنان دیگر رابطه برقرار کنند و پس از پایان یافتن رابطه نیز هیچ احساس غمی ندارند و از آزادی خود نهایت لذت را می‌برند.

اگر‌چه نا‌برابری جنسیتی به‌ویژه در کشور‌های توسعه‌نیافته سبب شده است که بانوان پس از طلاق تحت فشار‌های اقتصادی، جسمی، روحی و اجتماعی فراوانی قرار بگیرند، اما تحقیقات جدید نشان داده‌اند که بر‌خلاف تصور همگان، اثرات سؤ طلاق بر مردان بیشتر از زنان است و حتی برخی پژوهشگران اعتقاد دارند که مردان سه برابر زنان دچار مشکلات جسمی و روحی ناشی از طلاق می‌شوند، در حالی‌که در مقایسه با آن‌ها حمایت کمتری را از جامعه دریافت می‌کنند. بنابراین لازم است که آقایان و اطرافیان آن‌ها نسبت به اثرات اجتماعی و روانی طلاق بر مردان آگاه باشند و در جهت کاهش آن‌ها اقدام نمایند.

مطالعه بیشتر: طلاق عاطفی چیست و چه نشانه هایی دارد؟ علل و درمان

آسیب‌های طلاق برای مردان

مردان پس از طلاق همانند زنان تحت تأثیر عوارض اقتصادی، اجتماعی، جسمی و روانی طلاق قرار می‌گیرند و تنها شکل مشکلات آن‌ها با زنان متفاوت است.

۱. عوارض اقتصادی طلاق

اثرات اقتصادی طلاق بر مردان کمتر از زنان است، با این حال برخی مردان به‌دلیل پرداخت مهریه‌های سنگین دچار مشکلات عدیده شده و حتی ممکن است به‌خاطر بدهی‌های مالی روانه زندان شوند. از سوی دیگر، تحقیقات نشان داده‌اند که مردان پس از طلاق تلاش کمتری برای پیشرفت در کار خود دارند، چرا‌که انگیزه پیشرفت مالی و اجتماعی در آن‌ها کاهش می‌یابد. همچنین مشاهده شده است که برخی مردان به‌دلیل مشکلات روحی ناشی از طلاق و گرایش به مواد مخدر شغل خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل از نظر اقتصادی با مشکل مواجه می‌شوند.

۲. آسیب‌های جسمانی طلاق

یکی از مهم‌ترین عوارض طلاق برای مردان، مشکلات سلامتی ناشی از آن است. بررسی‌ها نشان داده‌اند که طلاق در مردان سبب بازگشت آن‌ها به عادات ناسالم قدیمی مانند مصرف دخانیات، الکل و غذا‌های آماده می‌گردد، چرا‌که همسران نقش مهمی را در بازداشتن مردان از این عادات غلط بازی می‌کنند. از سوی دیگر، مشکلات روحی طلاق که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت، در مردان پر‌رنگ‌تر و ویران‌کننده‌تر از زنان بوده و سبب ناراحتی‌های جسمی مختلف مانند سردرد، معده درد، استفراغ، افزایش وزن، ضعیف شدن سیستم ایمنی، افزایش فشار خون و حملات قلبی در آن‌ها می‌گردد.

۳. عوارض اجتماعی طلاق 

بر‌خلاف تصور عامه، مردان نیز همانند زنان به‌خاطر طلاق دچار یک‌سری پیامدهای اجتماعی منفی می‌شوند که بر زندگی آن‌ها تأثیرات نامطلوبی دارد. برخی از مهم‌ترین پیامد‌های اجتماعی ناشی از طلاق به شرح ذیل هستند.

گناهکار بودن از نظر جامعه

یکی از مسائل جالب توجه در رابطه با طلاق این است که حتی در جوامع مرد‌سالار و کشور‌های توسعه‌نیافته که دیدگاه نابرابر و پست‌تری نسبت به زنان وجود دارد، باز هم مردان مقصر اصلی طلاق تلقی می‌شوند. در واقع اغلب مردم اعتقاد دارند که یک زن می‌تواند به‌خاطر خشونت فیزیکی، خساست، اعتیاد، خیانت و … شوهرش خواهان طلاق باشد، در حالی‌که وجود این موارد یا برای یک زن محتمل نیست (مانند خشونت فیزیکی) یا آمار آن در زنان بسیار پایین‌تر است (مانند خیانت و اعتیاد). از سوی دیگر غالباً درخواست‌های طلاق از سوی زنان ارائه می‌شوند، بنابراین جای تعجب وجود ندارد که جامعه همیشه مردان را مقصر طلاق بداند.

عدم دریافت حمایت عاطفی

یکی از مشکلات مردان پس از طلاق این است که حمایت عاطفی بسیار کمی از اطرافیان خود دریافت می‌کنند. از یک‌سو اغلب دوستان و نزدیکان، مرد را مقصر طلاق می‌دانند و از سوی دیگر او را محکم، فاقد احساسات و بی‌نیاز به حمایت تلقی می‌کنند. یکی از دلایلی که مردان ضربات بیشتری را از طلاق دریافت می‌کنند، همین عدم حمایت و تنها ماندن است.

گرایش به بزهکاری

قدیمی‌ها به‌اشتباه ازدواج را دوای مشکلات و انحرافات یک مرد می‌دانستند. درست است که این اعتقاد اشتباه است، ولی ریشه این نظریه در این است که زنان همواره مردان را از رفتار‌های پر‌خطر، قانون‌شکنی، ارتباط با افراد نا‌باب و انحرافات مختلف بر‌حذر می‌دارند که درست است. برای نمونه، گرایش به مواد مخدر در مردان متأهل کمتر از مردان مجرد و مطلقه است، چرا‌که همسران آن‌ها از انجام این کار ممانعت می‌کنند. علاوه بر این، برخی آقایان پس از طلاق دچار مشکلات روحی متعدد می‌شوند که همین عوارض روحی می‌توانند به گرایش به بزهکاری دامن بزنند.

دشواری در مراقبت از فرزندان

آقایان بنا بر طبیعت خود، عرف‌ غلط و عدم دریافت آزموزش‌های لازم، به اندازه مادران توانایی و انعطاف‌پذیری لازم را برای مراقبت از فرزندان خود ندارند و علاوه بر عدم تأمین نیاز‌های عاطفی و تربیتی فرزندان خود، معمولاً به‌خاطر مراقبت از آن‌ها در زمینه شغل و حرفه خود نیز دچار مشکل می‌شوند. پدران مجرد علاوه بر کاهش ساعات کاری به‌خاطر رسیدگی به فرزندان، معمولا تمرکز خود را بر شغل خود از دست می‌دهند.

مشکل در ازدواج دوم

تمایل زنان برای ازدواج مجدد پس از طلاق بسیار کمتر از مردان است، چرا‌که استقلال و کاهش مسئولیت‌های منزل و همسر برای آن‌ها خوشایند می‌نماید. اما از آنجایی‌که آقایان از نظر عاطفی و فیزیکی به همسر خود وابسته هستند، بلافاصله پس از متارکه وارد رابطه مجدد می‌شوند که معمولا روابط ناپایدار و مخربی هستند یا برای مدت بسیار طولانی مجرد باقی می‌مانند که باز هم آسیب‌رسان است.

اغلب آقایان پس از طلاق از راهنمایی والدین خود که بسیار ارزشمند است، استفاده نمی‌کنند و غالبا تنها برای تسکین درد‌های خود و قدرت‌نمایی برای همسران سابق، بدون ارزیابی کافی وارد رابطه بعدی می‌شوند. علاوه بر این، معمولا زنان اصیل و تحصیلکرده کمتر زیر بار ازدواج با مردان طلاق‌گرفته می‌روند، به همین دلیل احتمال شکست ازدواج دوم در مردان بسیار بالا است.

۴. عوارض روانی طلاق در مردان

بررسی‌ها در کشور‌های مختلف نشان داده‌اند که اثرات روانی طلاق برای مردان بیشتر از زنان بوده و احتمال اینکه مردان پس از متارکه به فروپاشی کامل فکری و روحی برسند، بسیار بالا‌تر است. برخی از عوارض روحی طلاق برای آقایان عبارتند از:

افسردگی پس از طلاق در مردان

بدون شک یکی از مهم‌ترین اثرات روانی طلاق برای مردان، افسردگی است. با از هم پاشیدن رابطه، هدف و انگیزه فرد در زندگی کم‌رنگ شده و به‌جای آن، یأس و نا‌امیدی ناشی از شکست در تشکیل خانواده در او ایجاد می‌شود. در کنار آن، توهین‌ها و تحقیر‌های مداوم از جانب همسر و خانواده او سبب کاهش اعتماد به نفس و پذیرش شخصیت فردی مردان می‌شوند. در واقع، اغلب آقایان پس از متارکه، آشفته بازاری از احساسات خشم، اندوه، عشق و نفرت را تجربه می‌کنند که می‌توانند به افسردگی شدید منجر شوند.

راهکارهای مدیریت خشم

احساس گناه پس از طلاق

احساس گناه پس از متارکه در هر دو جنس وجود دارد، به‌ویژه اگر پای فرزند یا فرزندانی نیز در میان باشد. اما از آنجایی‌که درخواست طلاق غالبا از سمت زنان ارائه می‌شود و جامعه نیز مرد را مقصر طلاق می‌داند، اغلب آقایان احساس گناه قابل توجهی را تجربه می‌کنند. یادآوری مکرر گذشته و فکر کردن مداوم به وضعیت زندگی نابه‌سامان خود و فرزندان یکی از عوارض طلاق برای مردان است که به آشفتگی ذهنی و روحی آن‌ها می‌افزاید.

ترس و اضطراب

پس از طلاق، روال معمول زندگی فرد به‌طور کامل دگرگون شده و آینده‌ای مبهم و ناشناخته در برابر فرد قرار می‌گیرد. علاوه بر این، مطالعات روانشناختی نشان داده‌اند که پایان یافتن هر نوع رابطه عاطفی و احساسی سبب ایجاد ترس در طرفین می‌شود. حال اگر فرزندانی نیز از این رابطه حاصل شده باشند، ترس و اضطراب از به‌دوش کشیدن بار مسئولیت آن‌ها به‌تنهایی نیز به این موارد اضافه می‌شود.

ترس از تنها ماندن چیست؟

خودکشی

افسردگی عامل اصلی پیدایش افکار خودکشی است و همان‌طور که پیش از این بیان شد، افسردگی یکی از رایج‌ترین عوارض روانی طلاق برای مردان است. علاوه بر این، آشفتگی روحی و مصرف مواد مخدر به شرایط نامناسب روانی فرد دامن می‌زنند و سبب شکل‌گیری افکار خودکشی در آقایان می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که میزان خودکشی در مردان طلاق‌گرفته بیش از ۲ برابر مردان متأهل و تا ۶ برابر مردان مجرد است، در حالی که آمار خودکشی در زنان مطلقه تفاوتی با زنان متأهل ندارد.

 

مردان چگونه با عوارض طلاق مقابله کنند؟

 برای کاهش پیامد‌های منفی طلاق برای مردان راهکار‌ها و توصیه‌هایی وجود دارند که به‌صورت مختصر در ادامه بیان شده‌اند:

از درون‌ریزی احساسات اجتناب کنید

نباید به‌خاطر اینکه مرد هستید، غم و اندوه خود را مخفی کنید و ناراحتی‌ها را در دل نگه دارید. عواطف و احساسات خود را بروز دهید و از بیان آن‌ها خجالت نکشید. بهتر است در فرآیند طلاق و پس از آن با یکی از اعضای خانواده یا یک دوست مورد اعتماد یا ترجیحا یک روانشناس خوب درد دل کنید تا کمی سبک شوید. شما می‌توانید با نوشتن احساسات و خاطرات خود روی کاغذ نیز از انباشته شدن احساسات در خود جلوگیری کنید.

به خود فرصت دهید

 اما مردان هم باید پس از طلاق فرصتی را برای بازیابی و رسیدن به ثبات به خود بدهند. به‌خاطر داشته باشید که اگر رابطه‌ای را بی‌درنگ و صرفاً برای فراموش کردن رابطه قبلی و کاهش آلام خود شروع کنید، بدون تردید محکوم به شکست خواهید بود. بهترین زمان برای آغاز رابطه مجدد، زمانی است که بحران طلاق را پست سر گذاشته‌اید و به یک ثبات نسبی در افکار و وضعیت روحی خود رسیده‌اید و می‌توانید به‌صورت منطقی به روابط خود با دیگران نگاه کنید.

چگونه با پیامدهای شکست عاطفی کنار بیایم؟

از اطرافیان دوری نکنید

ممکن است نگاه ملامت‌کننده یا پرسش‌های اطرافیان شما را برنجاند، ولی این موضوع نباید سبب شود که پیله‌ای دور خود تنیده و تعاملات خود را با دیگران قطع کنید. چرا‌که کناره‌گیری از جامعه می‌تواند به احساسات منفی در شما دامن بزند.

زندگی سالم را در دستور کار خود قرار دهید

 ورزش، فعالیت‌های جسمی و فکری شادی‌آفرین (مثبت) و تغذیه سالم نقش مهمی در کاهش اثرات منفی طلاق دارند.

کمک تخصصی دریافت کنید

چه آقایان و چه بانوان لازم است که در فرآیند طلاق و پس از آن با یک روانشناس خانواده مشاوره داشته باشند.

هیچ‌کس بهتر از یک روانشناس نمی‌تواند شما را در کنترل افکار منفی و رفع آشفتگی روحی ناشی از طلاق یاری کند. شما در طی جلسات مشاوره فرصت این را پی