گر مدت زیادی است که بیش از حد نیاز، بسیار سریع و به شکلی کنترل نشده غذا می خورید، ممکن است دچار اختلال پرخوری شده باشید. اختلال غذا خوردن افراطی یا binge eating disorder که به اختصار (BED) نامیده می شود، یکی از انواع اختلالات خوردن است. فرد مبتلا بدون کنترل و معمولا تا زمانی که احساس سیری همراه با ناراحتی در ناحیه شکم احساس کند، غذا می خورد. البته پرخوری در مهمانی ها و در بعضی مواقع امری طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی کند. اگر علاقه دارید تا درباره اختلال پرخوری بیشتر بدانید، مطالعه این مطلب توصیه می شود.
اختلال پرخوری چیست؟
اختلال پرخوری عصبی BED، باعث می شود تا افراد مبتلا به آن نتوانند کنترلی روی حجم و تعداد وعده‌های غذایی خود داشته باشند. در طول یک دوره پرخوری، ممکن است فرد گرسنه نباشد، اما به غذا خوردن بیش از حد ادامه دهد. همچنین نوع غذایی که مصرف می‌کنند در افراد مختلف، متفاوت است. حجم غذای این بیماران معمولا بسیار بیشتر از سایرین است. معمولاً این افراد به تنهایی یا مخفیانه غذا می‌خورند و پس از آن احساس گناه، شرم، انزجار و خلق افسرده می‌کنند.
اختلال پرخوری یا بینج ایتینگ تقریباً ۲٪ از مردم در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند باعث مشکلات سلامتی مرتبط با رژیم غذایی، مانند وزن بالا، سطح کلسترول بالا، فشار خون، چربی و دیابت شود. اختلالات تغذیه و خوردن فقط مربوط به غذا نیست و زمینه روانشناختی دارد، به همین دلیل است که آنها به عنوان اختلال روانی شناخته می شوند. افراد معمولاً خوردن افراطی را به عنوان راهی برای مقابله با یک موضوع عمیق، ناراحت کننده یا شرایط روانی دیگر مانند اضطراب یا افسردگی انتخاب می کنند.
مطلب مرتبط: انواع اختلال خوردن و اختلالات تغذیه ای چه هستند؟ علائم، علت، درمان
علائم اختلال پرخوری
تقریبا همه‌ی افراد گاهی زیاد غذا می‌خورند؛ اما برای تشخیص اختلال‌پرخوری باید علائم و نشانههای زیر را تجربه کنند:
- دوره‌های مکرری از غذا خوردن افراطی (حداقل یک دوره‌ی پرخوری در هفته، حداقل برای ۳ ماه)
- مصرف مقدار فراوانی از غذاهای متنوع در یک زمان خاص و مشخص
- عدم کنترل برای خوردن غذا و توقف آن
- به‌تنهایی یا مخفیانه غذا خوردن
- به‌سرعت غذا خوردن در طول دوره پرخوری
- خوردن غذا حتی در زمان سیری و عدم‌گرسنگی
- احساس شرم، انزجار، گناه، ناراحتی و افسردگیِ ناشی از خوردن
- رژیم گرفتن مکرر به قصد کاهش وزن
نشانههای جسمی اختلال پرخوری
مصرف مقادیر زیاد غذا در طولانی مدت و به شکل افراطی، عوارض جدی برای سلامت جسم به همراه دارد که شامل این موارد می شود:
- نوسانات وزن
- مشکلات گوارشی (مانند رفلاکس اسید معده، درد معده و شکایات غیر اختصاصی)
- مشکل در تمرکز
- مشکلات قلبی و عروقی
- افزایش ریسک ابتلا به دیابت و چربی خون
- خطر سکته های قلبی و مغزی
- احتمال ابتلا به سندرم متابولیک
نشانههای روانی اختلال پرخوری
اگر چه پرخوری معمولا به دنبال تلاش برای کاهش احساسات منفی رخ می دهد. اما همین غذا خوردن افراطی باعث احساس گناه، پشیمانی و انزجار از خود نیز می شود. سایر علائم روانی اختلال پرخوری را در ادامه می خوانید:
- اضطراب
- نارضایتی از فرم بدن
- افسردگی
- تمایل به تنهایی
- پرخاشگری و افزایش حساسیت عاطفی
- ترس از افزایش وزن
- عزت نفس پایین
- ارزش گذاری بیش از حد در مورد شکل بدن و وزن
اختلال پرخوری در کودکان
اختلال پرخوری معمولا در اواخر نوجوانی یا بزرگسالی نمایان می شود اما ممکن است در کودکان با علائم زیر رخ بدهد:
- مقدار زیادی غذا که به نظر می رسد گم شده است
- کیسه ها یا جعبه های خالی در سطل های زباله
- پیدا کردن خوراکی و غذا در نقاط مختلف خانه
- پرخوری های آخر شب
- افزایش وزن ناگهانی
- امتناع از غذا خوردن در کنار سایرین
- مشکل در خانه یا مدرسه م علائمی مثل اضطراب یا افسردگی
- کناره گیری اجتماعی
تشخیص اختلال پرخوری
دقیق ترین راه تشخیص اختلال پرخوری سوال درباره زمان، فراوانی و حجم تغذیه افراد است. روانپزشک یا روانشناس، متخصصانی هستند که با طرح سوالاتی می توانند سابقه‌ی روانشناختی، جسمی و اشتهای فرد را به‌دقت بررسی می‌کنند. تشخیص زمانی اتفاق می‌افتد که خود فرد یا اطرافیان او، خوردن بیش از حد و بدون کنترل به مدت سه ماه و حداقل یک بار در هفته را گزارش کنند.
با این وجود که BED معمولا در هر سنی رخ می‌دهد، اما معمولاً در اواخر نوجوانی تا اوایل دوران جوانی شروع می‌شود. مانند سایر اختلالات خوردن، پرخوری در زنان شايع تر از مردان است. با این حال، اختلال پرخوری در مردان شایع تر از انواع دیگر اختلالات خوردن است. پس از تشخیص درمان مناسب برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
برای خواندن: علت استرس بی دلیل چیست؟ ۱۵ دلیل مهم و درمان آن
ملاک‌های تشخیص اختلال پرخوری در dsm 5
برای تشخیص اختلال پرخوری در dsm 5، فرد باید حداقل یک بار در هفته به مدت سه ماه دوره های پرخوری داشته باشد. در طول این دوره‌ها، فرد عدم کنترل بر روی غذا خوردن خود را احساس می‌کند، آنها نمی‌توانند غذا خوردن را متوقف کنند یا میزان یا زمان خوردن را کنترل کنند.
دوره های پرخوری نمی تواند منحصراً در طول دوره بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی رخ دهد. تلاش‌های مکرر برای توقف غذا خوردن یا تلاش‌های مکرر برای رژیم گرفتن، کسی را از تشخیص اختلال پرخوری حذف نمی‌کند. نوع غذایی که توسط این بیماران مصرف می شود در بین افراد مختلف فرق دارد. پرخوری در مقدار غذا بیشتر از اشتیاق به نوع خاصی از غذا است.
شدت اختلال پرخوری
اختلال پرخوری ممکن است در میزان و شدت های متفاوتی رخ دهد. شدت BED به شرح زیر درجه بندی می شود:
- خفیف: یک تا سه دوره پرخوری در هفته
- متوسط: چهار تا هفت دوره پرخوری در هفته
- شدید: هشت تا ۱۳ دوره پرخوری در هفته
- خیلی شدید: چهارده یا بیشتر دوره پرخوری در هفته
تفاوت بین اختلال پرخوری و پرخوری عصبی(بولیمیا) چیست؟
رفتار افراد مبتلا به بولیمیا یا پرخوری عصبی (bulimia nervosa) شباهت زیادی به اختلال پرخوری دارد؛ اما با این تفاوت که افراد مبتلا به بولیمیا، پس از پرخوری و مصرف زیاد غذا، اقدام به تخلیه دستگاه گوارش یا خلاص‌شدن از شر کالری اضافی می‌کنند.
افرادی که به دلایل عصبی زیاد غذا می‌خورند، برای رهایی از این کالری اضافی با استفاده از خوراکی ها یا داروهای ملین و مسهل‌ها، غذا را دفع می‌کنند یا با ورزش بیش‌ازحد یا روزه‌گرفتن از شر آن خلاص می‌شوند؛ اما افراد مبتلا به BED، این کارها را نمی کنند و امکان دارد از ورزش یا رژیم برای جلوگیری از افزایش وزن استفاده کنند.
برای مطالعه: درمان پرخوری عصبی، به کدام متخصص مراجعه کنم؟
علت اختلال پرخوری چیست؟
علت پرخوری و سیر نشدن را می‌توان ترکیبی از مسائل مربوط به ژنتیک، عوامل محیطی، روانی و رفتاری مانند رژیم‌های غذایی طولانی مدت دانست. افراد در هر سنی که باشند ممکن است به این اختلال مبتلا شوند. برخی عوامل خطر ابتلا به اختلال پرخوری یا BED را بالا می‌برند. این عوامل عبارتند از:
عوامل ژنتیکی
- سابقه‌ی خانوادگی و وجود افرادی همچون والدین، خواهر و برادر با این اختلال در خانواده
- حساسیت بیشتر نسبت به دوپامین و لذت در افراد مبتلا به BED
- جدایی از یکی از اعضای خانواده یا تصادف رانندگی، از عوامل خطر هستند
عوامل روانی
- رویدادهای استرس زا در زندگی
- سوء استفاده جنسی و رفتاری
- اختلال خلقی همانند افسردگی
- سابقه‌ی تروما یا سوء استفاده
- اختلال مصرف مواد (SUD)
- اختلال در عملکرد اجرایی (تصمیم گیری، توجه، تمرکز، کنترل مهاری و…)
- اختلال بدشکلی بدن (BDD)
- اختلال نقص توجه یا بیش‌فعالی (ADHD)
عوامل محیطی
- افزایش احتمال پرخوری بعد از رژيم گرفتن يا محدود کردن شدید کالری
- تشویق به خوردن غذا توسط اعضای خانواده
- افزایش میزان آشفتگی روانی در جامعه
سایر شرایط روانی :تقریباً ۸۰٪ از افراد مبتلا به BED حداقل یک اختلال روانشناختی دیگر مانند فوبیا، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال دوقطبی، اضطراب یا سوء مصرف مواد دارند.
برای مطالعه بیشتر: بی اشتهایی عصبی چیست؟ درمان کم اشتهایی عصبی
اختلال پرخوری چه تفاوتی با پرخوری دارد؟
ما می‌توانیم به طور طبیعی در محیط‌های اجتماعی یا به تنهایی غذای زیادی بخوریم. ممکن است به دلیل اینکه غذایی که می خوریم لذت بخش است، وقتی حوصله مان سر می رود یا حواسمان پرت می شود، یا به این دلیل که ما را آرام می کند یا به ما آرامش می دهد (مثلاً وقتی احساس غمگینی، غمگینی یا بعد از یک روز سخت احساس می کنیم) پرخوری کنیم.
اختلال BED با پرخوری متفاوت است و بسیار جدی است. میل شدید افراد به پرخوری باعث می شود که بارها و بارها در طول روز خود را مشغول خوردن چیزی کنند. این حالت غالبا با احساس شرم، گناه و احساس خارج از کنترل بودن همراه است. پرخوری بسیار آزاردهنده است و می تواند بر توانایی فرد برای درگیر شدن کامل در جنبه های زندگی (مانند کار یا مدرسه، فعالیت های تفریحی، معاشرت و روابط) تأثیر بگذارد.
اختلال‌پرخوری چه پیامدهایی دارد؟
اگر به اختلال‌پرخوری و درمان آن توجه نشود در طولانی مدت عوارض و خطرات جدی برای فرد به همراه خواهد داشت. عدم درمان این بیماری سبب می‌شود هر گونه اختلال روانی، افکار، احساسات و رفتار مخرب تشدید شود. عوارض اختلال پرخوری شامل موارد زیر است:
- رفتارهای ضداجتماعی همچون مخفی‌کاری، اجتناب و دروغ‌گویی
- رفتارهای ناپسند همچون دزدی و احتکار مواد غذایی
- افزایش افسردگی، اضطراب و اختلال بدشکلی بدن
- افزایش ناراحتی، نفرت از خود و خطر آسیب‌رساندن به خود
علاوه بر مسائل و مشکلات روانی، بینج ایتینگ بر سلامت فرد تاثیر گذاشته و سبب اضافه وزن او می‌شود. البته همه افراد مبتلا اضافه وزن ندارند. عوارض جسمی پرخوری که خطرات جدی برای سلامتی به همراه دارند:
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی و عروقی
- بیماری های کلیوی
- کبد چرب
- دیابت نوع ۲
- کلسترول بالا
- مشکل بارداری و ناباروری
- درد مفاصل و کمر
- آسیب به مری و معده
- آرتروز (Arthritis)
- بیماری کیسه صفرا
- آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب (Sleep apnea)
از دست ندهید: مشکلات رفتاری و روانی شایع در نوجوانان که نیاز به مراجعه به روانشناس دارند
درمان اختلال پرخوری
مهمترین روش درمان اختلال پرخوری، روان درمانی است، چرا که مشکل اصلی این افراد در ساختار تفکر و رفتار است. از دارو درمانی و رژیم های غذایی برای کمک به فرد جهت کنترل رفتارهای پرخوری و نداشتن کنترل بر غذا خوردن استفاده می شود. همچنین نباید انتظار راه حلی ساده و سریع برای درمان این اختلال داشت، چرا که غذا خوردن اتفاقی لذت بخش است و کنترل حالت افراطی آن کار چندان راحتی نیست. رویکردها و تکنیک های درمانی اختلال پرخوری عبارت است از:
- درمان شناختی و رفتاری (CBT): کمک به کنترل تکانه‌ها و شناسایی محرک‌ها
- درمان هیجان مدار (EFT): شناسایی و مدیریت هیجانات دخیل در تمایل به غذا خوردن
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): بررسی تعارضات عاطفی و احساسی و کنترل رفتار ناسالم
- دارو درمانی: استفاده از داروهایی مانند ویاس (Lisdexamfetamine) برای کاهش تکانه‌های تغذیه بیش از حد
- حمایت تغذیه‌ای: همکاری با متخصص تغذیه برای تنظیم رژیم غذایی سالم
درمان شناختی رفتاری برای اختلال پرخوری
مهمترین چالش افراد مبتلا به پرخوری عصبی، ناتوانی در کنترل رفتار است. بنابراین مهمترین وظیفه روان درمانگر شناختی رفتاری، آموزش کنترل تکانه و توقف غذا خوردن است. یک روانشناس خوب به بیماران کمک می کند تا به مرور زمان بتوانند هنگام غذا خوردن کنترل رفتار خود را بدست گرفته و از خوردن افراطی اجتناب کنند. این رویکرد درمانی به دنبال این است که با شناسایی موقعیت هایی که باعث تشدید اختلال می شوند، رفتار ناسالم بیش از حد غذا خوردن را کاهش دهد.
درمان هیجان مدار و پرخوری
ناراحتی، استرس، خشم، نگرانی و ترس می تواند دلیلی برای شروع غذا خوردن افراطی باشد. درمان هیجان مدار تلاش می کند تا هیجانات و شیوه ابراز اشتباه آنها را شناسایی و با تکنیک هایی مانند صندلی خالی باعث تجربه مجدد رویدادهای دردناک و حالات عصبی کننده همراه آنها شود.
بسیاری از افراد هنگام قرار گرفتن در شرایط چالش برانگیز میل زیادی به خوردن غذا و به ویژه شیرینی جات پیدا می کنند. این میل در افراد مبتلا به اختلال پرخوری بسیار شدیدتر است. در نتیجه وقتی افراد یاد بگیرند که چگونه می توانند احساسات منفی خود را با کمترین عارضه تخلیه کنند، می توانند پرخوری خود را کاهش دهند.
مطلب مفید: تغذیه در دوران نوجوانی | در دوران بلوغ چه بخوریم؟
رفتار درمانی دیالکتیکی
استفاده از تکنیک های رفتاری مانند دیالکتیک، در اختلالات مربوط به کنترل تکانه و رفتار موثر است. رفتار درمانی دیالکتیکی یکی از تکنیکهای درمان شناختی رفتاری و مبتنی بر آموزش و اصلاح رفتار است. در جریان این درمان افراد مبتلا به اختلال پرخوری یاد می‌گیرند که چگونه با تناقض و تعارضات خود کنار بیایند، سازگاری بیشتری پیدا کنند و در نهایت چگونه با هیجانات خود را تنظیم کنند.
دارو درمانی برای اختلال پرخوری
داروهای روانپزشکی در درمان اختلال پرخوری موثر هستند، اما با قطع آن احتمالا فرد مجددا درگیر مسائل مربوط به پرخوری می‌شود. بهترین حالت مصرف داروها به عنوان مکمل درمانی در کنار رواندرمانی است. داروها با عوارض جانبی همراه هستند و نباید به‌عنوان تنها درمان در نظر گرفته شوند.
اخیراً لیزدگزامفتامین یا ویاس (Lisdexamfetamine) به‌عنوان اولین داروی مورد تایید سازمان غذا‌وداروی ایالات متحده (FDA) به عنوان داروی اختلال پرخوری در نظر گرفته شده است. بعضی دیگر از درمانگران داروهای سرکوب‌کننده و کاهش‌دهنده‌ی اشتها را تجویز می‌کنند. این داروها خاصیت کوتاه مدتی دارند و بلافاصله پس از قطع مجدد علائم اختلال BED عود می‌کند.
حمایت تغذیه ای
تغذیه افراد مبتلا به اختلال پرخوری دارای ایرادات بسیاری است که باید توسط متخصص تغذیه بررسی شود. غذا خوردن طبق یک برنامه منظم زمانی، به شخص کمک می کند تا در روز وعده های بیشتر غذا با حجم کم بخورد. این کار از وسوسه و خوردن غذا با حجم زیاد کم می کند.
از دست ندهید: برای کاهش استرس چه بخوریم؟ ۲۰ خوراکی ضد استرس
اختلالات مرتبط با اختلال پرخوری
برخی از اختلالات دیگر نیز با این اختلال ارتباط تنگاتنگی دارند و در شدت و بروز یکدیگر اثر می‌گذارند. این اختلالات عبارتند از:
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات مصرف مواد
چه زمانی به روانشناس مراجعه کنم؟
چنانچه الگوی پرخوری شما یا عزیزانتان در روال عادی زندگی، شغل و روابط اخلال ایجاد کرده یا موجب ناراحتی و مشکلات دیگر شده است شاید وقت آن رسیده که کمک حرفه ای دریافت کنید. افرادی که درگیر اختلال پرخوری هستند به‌خوبی رفتارهای پرخوری خود را پنهان می‌کنند. به همین دلیل تشخیص این اختلال توسط دیگران بسیار سخت است؛ اما اگر کسی از عزیزانتان در اطرافتان هست که فکر می‌کنید با این مشکل دست‌و‌پنچه نرم می‌کند، می‌توانید به وب سایت روان‌درمان مراجعه کنید.
چگونه می‌توان از پرخوری جلوگیری کرد؟
علاوه بر دریافت درمان مناسب و حمایت اطرافیان، کارهایی نیز وجود دارد که می توانید انجام دهید که به شما در کنترل یا جلوگیری از دوره های پرخوری کمک می کند.
- تشخیص دهید که چه زمانی گرسنه هستید: گاهی اوقات افراد وقتی بیش از حد گرسنه می شوند، پرخوری می کنند. یاد بگیرید نشانه های گرسنگی خود را بشناسید و قبل از اینکه به نقطه گرسنگی بیش از حد برسید، روی خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده سالم تمرکز کنید.
- غذاهای مستعد پرخوری را از خانه خود حذف کنید: اگر می‌دانید غذاهایی وجود دارند که احتمال شروع پرخوری را بیشتر می‌کنند، از شر آنها خلاص شوید و از نگهداری آنها در خانه خودداری کنید.
- روی غذای خود تمرکز کنید: وقتی حواس‌تان به برنامه تلویزیونی، فیلم، کتاب یا فعالیت‌های دیگر پرت می‌شود، غذا نخورید. زمان صرف غذا را به عنوان یک فعالیت جداگانه در نظر بگیرید.
- یک دفترچه غذایی داشته باشید: نوشتن هر چیزی که می خورید می تواند به شما کمک کند تا به الگوها توجه کنید. توجه داشته باشید که چه احساسی داشتید زیرا احساسات در میزان غذا خوردن موثر هستند.
- از کسالت بپرهیزید: زمانی که احساس بی حوصلگی می کنید بیشتر احتمال دارد پرخوری کنید، بنابراین به دنبال راه هایی باشید که زمان خود را با فعالیت هایی پر کنید که مولد و لذت بخش هستند.
خلاصه مطلب
اختلال پرخوری نوعی اختلال خوردن است که با دوره‌های مکرر پرخوری و ناتوانی در کنترل غذا خوردن همراه است. این اختلال می‌تواند باعث مشکلات جسمی و روانی شود، اما با رواندرمانی، دارودرمانی و تغییر سبک زندگی قابل درمان است. البته دیگر درمان‌ها همچون دارودرمانی و رژیم به‌عنوان درمان‌های حمایتی در نظر گرفته می‌شوند.
سوالات متداول
آیا راه حل سریعی برای درمان اختلال پرخوری وجود دارد؟
خیر. هیچ راه حل و درمان سریعی وجود ندارد و برای درمان این بیماری باید صبر کنید و درمان را در طی زمان پیش ببرید. درمان اختلال پرخوری شامل رواندرمانی و گاهی دارودرمانی است.
چگونه اختلال پرخوری را درمان کنیم؟
اولین قدم برای درمان مراجعه به روانشناس یا روانپزشک است تا به دقت مشکل را بررسی کنند. متخصص پس از بررسی با تکنیکهای مناسب درمان را پیش میبرد.
برای درمان اختلال پرخوری چی بخوریم؟
گاهی این سوال برای افراد پیش میآید که برای درمان این اختلال چه چیزی مصرف کنیم. باید بگوییم در مسیر درمان با توجه ب تشخیص متخصص گاهی دارو نیاز است.
آیا آزمایشی برای تشخیص اختلال پرخوری وجود دارد؟
هیچ آزمایشی وجود ندارد و تنها راه تشخیص از طریق نشانههای آن است که با مراجعه به روانپزشک یا روانشناس و انجام ارزیابی های لازم تشخیص صورت می گیرد.
تست اختلال پرخوری چیست؟
پرسشنامه The Validation of Eating Disorder Diagnostic Scale (EDDS)، برای اختلالات تغذیه ای از جمله اختلال پرخوری وجود دارد که شامل ۲۲ سوال است. این تست در سال ۲۰۰۴ توسط استیس و همکارانش برای سنجش اختلالات خوردن تنظیم شده است.
منابع: nhs, mayoclinic, nationaleatingdisorders ,myclevelandclinic, nih
ممنون بابت اطلاعات خوبتون
واقعا کمک کننده هست
سلام همراه عزیز، ممنون از بازخود مثبت و انرژی بخش شما
ممنون از اطلاعات کامل