اسکیزوفرنی یک اختلال روانی حاد است که بر رفتار و افکار فرد تاثیر می‌گذارد. طبقه‌بندی و انواع اسکیزوفرنی در طول زمان تغییر کرده‌است. در این مقاله قصد داریم به بررسی اسکیزوفرنی، انواع آن و راه‌های درمان این اختلال بپردازیم.
اسکیزوفرنی چیست؟
اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی نوعی اختلال روانی مزمن و شدید است که بر نحوه تفکر ، عمل ، بیان احساسات ، درک واقعیت و ارتباط با دیگران تأثیر می‌گذارد. گرچه اسکیزوفرنی به اندازه سایر بیماری‌های عمده روانی شایع نیست ، اما از خطرناک‌ترین اختلالات روانی به شمار می‌رود.
اسکیزوفرنی به طور معمول یک نوع روان‌پریشی است، که در این نوع اختلال ارتباط شخص با دنیای واقعی کم می شود و دائما در حال شنیدن صداها و تصاویر غیر‌واقعی است که می‌تواند منجر به پارانویا (بدگمانی) شود.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اغلب در انجام فعالیت‌های اجتماعی مانند رفتن به مدرسه، سرکار و ایجاد ارتباط با دیگران دچار مشکل می‌شوند. آن ها بعد از مدتی گوشه‌گیر می‌شوند و دائما احساس ترس می کنند و بعد از مدتی ارتباط‌شان با دنیای واقعی کاملا از بین می‌رود. این بیماری مادام‌العمر قابل درمان نیست اما می‌توان با مصرف دارو و مشاوره آن را کنترل کرد. عوارض این بیماری اغلب در اواخر سن نوجوانی و اوایل ۳۰ سالگی نمود پیدا می‌کند.
علائم اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی شامل طیف وسیعی از مشکلات در تفکر (شناخت) ، رفتار و احساسات است. علائم و نشانه‌ها ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً شامل توهم و گفتار بی‌معنی است و توانایی عملکرد را مختل می‌کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
هذیان
طرز فکری که بر اساس واقعیت نیست. به عنوان مثال: بیمار دائما فکر می کند که قرار است به او آسیب برسد یا مورد آزار و اذیت قرار گیرد. وسواس فکری شدید که شخص فکر می‌کند دیگران در حال قضاوت او هستند و یا تمام افراد به او چشم دوخته‌اند. شخص فکر می‌کند که توانایی خاصی دارد و یا فرد مشهوری است. بیمار فکر می‌کند که شخصی عاشق او است. و یا دائما فکر می‌کند فاجعه بزرگی در شرف وقوع است. توهم در بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ می‌دهد.
مطالعه بیشتر: اختلال هذیانی چیست؟ علائم، علت، انواع و درمان هذیان گفتن
توهم
شامل چیزهایی که اصلا وجود ندارند. توهم می‌تواند در هر یک از حواس باشد ، اما شنیدن صدا رایج‌ترین توهم در اختلال اسکیزوفرنی است.
تفکر بی نظم (گفتار)
ارتباط میان تفکر بی‌نظم با پاسخ بی‌ربط. معمولا شخص بیمار به سوالات مختلف پاسخ‌های بی‌ربط می‌دهد.
رفتار حرکتی عجیب و غریب و بی نظم:
از حرکات کودکانه گرفته تا انجام حرکات عجیب. رفتار بر‌روی هدف متمرکز نیست، بنابراین انجام کارهای روزمره دشوار است. رفتار بی‌نظم می‌تواند شامل مقاومت در برابر وظایف، حرکت‌های نامناسب و عجیب و پاسخ نامناسب و بی‌معنی باشد.
علائم منفی
علائم منفی شامل کاهش عدم توانایی عملکرد طبیعی است. به‌عنوان مثال: شخص دیگر به بهداشت فردی خود توجه نمی‌کند. یا به نظر می‌رسد که فاقد هر نوع احساسی است. ( تماس چشمی برقرار نمی‌کند. در مواقع مختلف حالت‌های صورتش تغییر نمی‌کند. یا به صورت یکنواخت صحبت می‌کند و صحبت‌هایش فاقد هرگونه احساسی است.) همچنین، ممکن است فرد به فعالیت‌های روزمره علاقه خود را از دست بدهد، از نظر اجتماعی کناره‌گیری کند یا توانایی تجربه لذت را نداشته باشد.
علائم می‌توانند از نظر نوع و شدت در طول زمان، و در طی دوره‌ها متفاوت باشند. برخی از علائم ممکن است همیشه وجود داشته باشد.
انواع اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی پارانوئید
این نوع، شایع‌ترین نوع اسکیزوفرنی می‌باشد. در سال ۲۰۱۳ انجمن روان پزشکان آمریکا تشخیص داد که پارانویا (بدگمانی)، یکی از علائم این بیماری است.
علائم این اختلال شامل موارد زیر است.
- هذیان
- توهم
- اکولالیا و گفتن حرف‌های بی‌ربط
- مشکل در تمرکز
- اختلال کنترل تکانه (ناتوانی در مقابل تکانه یا انگیزه که برای خود یا دیگران خطرناک بوده و با احساس لذت پس از تحقق آن همراه است. مانند ایجاد حریق عمدی)
اسکیزوفرنی اختلالی (بی نظمی)
فردی که این نوع اختلال از اسکیزوفرنی را دارد ممکن است علائم زیر را تجربه کند.
- مشکلات مربوط به انجام کارهای روزانه مانند: لباس پوشیدن، استحمام و مسواک زدن
- نشان دادن احساساتی که مرتبط با شرایط نیست.
- ناتوانی در برقراری ارتباط
- مشکل در ساخت جمله و درست چیدن کلمات در کنارهم
- ناتوانی در درست فکر کردن و پاسخ مناسب دادن
- استفاده از کلمات بی‌معنی
- تغییر سریع تفکر و گفتن جملاتی که از نظر منطقی ربطی به هم ندارند.
- نوشتن چیزهایی که معنی خاصی ندارند.
- فراموشی یا گم کردن اشیاء
- تکرار مطالب بارها و بارها
- ناتوانی در برقرای تماس چشمی
- رفتارهای کودکانه
- منزوی بودن
اسکیزوفرنی نامتمایز (نامشخص)
اسکیزوفرنی نامتمایز، اصطلاحی است که وقتی به کار می‌رود که بیمار رفتارهایی را نشان می‌دهد که برای بیش از یک نوع اسکیزوفرنی است. به عنوان مثال یک بیمار ممکن است از نوع اختلالی کاتاتونیک این بیماری رنج ببرد و همزمان به توهم پارانویایی نیز مبتلا باشد که باعث می‌شود نتوان تشخیص داد وی به طور دقیق به کدام یک از انواع شیزوفرنی مبتلا شده است. از این رو به این بیماری اسکیزوفرنی نامتمایز گفته می‌شود. برای قرار گرفتن در این دسته فرد باید حداقل از هر نوع دو علائم بیماری را بروز دهد. پیچیده‌ترین نوع اسکیزوفرنی، شیزوفرنی نامتمایز است که باید توسط روان پزشک تشخیص داده شود.
اسکیزوفرنی کاتاتونیک (خلسه‌ای)
افرادی که این اختلال را دارند از خود حرکات بدنی عجیب و غیر معمولی نشان می‌دهند. به عنوان مثال: شخص بیمار ممکن است حرکات عجیبی از خود نشان دهد و یا کاملا بی‌حرکت باشد، و این وضعیت می‌تواند چند‌دقیقه، چند ساعت و حتی چند روز ادامه داشته باشد. در مجموع بیماری که اسکیزوفرنی کاتاتونیک دارد به ندرت صحبت می‌کند و حتی به ندرت حرکت می کند. از علائم دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهت (حالتی که در مرز هوشیاری و ناهوشیاری همراه با عدم فعالیت روانی آشکار و کاهش توانایی در پاسخ به محرک است.)
- کاتاپلکسی (نوعی اختلال که شخص هنگام انجام حالات هیجانی قوی یا خنده و گریه اختیار عضلاتی بدن خود را از دست می‌دهد و می‌افتد اما همچنان به هوش است.)
- لالی
- اکولالیا (تکرار سخن دیگران)
-
اسکیزوفرنی باقیمانده
این نوع از اسکیزوفرنی زمانی ایجاد می‌شود که قبلا پزشک در شخص اسکیزوفرنی را تشخیص داده‌است، اما هیچ یک از علائم برجسته را دیگر ندارد. و علائم کاهش یافته است. علائم برجسته شامل هذیان، توهم و…
بهداشت ضعیف فردی، بی‌تفاوتی، منزوی بودن و ابراز هیجانی کند از علائم این بیماری به شمار می‌روند.
درمان قطعی اسکیزوفرنی
درحال حاضر هیچ درمان قطعی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما علائم شدید این بیماری با مصرف دارو و مراجعه به روانپزشک می‌تواند کنترل شود. بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌توانند به عملکرد قبلی خودشان برگردند و با مصرف دارو علائم بیماری در آن‌ها از بین برود. فقط به این دلیل که به اسکیزوفرنی مبتلا هستید لازم نیست در بیمارستان بستری شوید، اگر درمان درستی را دنبال کنید و به درمان‌تان پایبند باشید، احتمال بروز علائم حاد و بستری‌شدن در شما بسیار کاهش می‌یابد.
مطالعه بیشتر: انواع درمان اسکیزوفرنی؛ معرفی بهترین و جدیدترین درمان ها
منابع
کاش انقدرطولانی نبود
با سلام من هم از ۹۴ تا بحال به این بیماری دچار شدم کلوزاپیین ۲۵ روزی نصفه قرص مصرف میکنم دیگه خسته شدمه ۳۳ سالمه بخاطر فکر کردم اینجوری شدم الان فقط کمی فراموشی دارم دنیا راکمی مثل قبل نمبینم کمی هم احساس ناامی دارم ولی کار میکنم خوبم میخوام راهنمایی کنید که دیگه خوب بشم باروانپزشک قطع کنم قرصو لطفا راهنمایی کنید ممنون
ایاالانزاپین می‌توان علایم افسردگی و اسکروزفرنی را درمان کرد
مطلب مفیدی بود ممنون