وسواس تقارن چیست و چگونه می‌توان وسواس تقارن را درمان کرد؟

وسواس تقارن Symmetry OCD یکی از شاخه‌های وسواس فکری عملی به شمار می‌رود. افرادی که به وسواس تقارن مبتلا هستند در مورد تقارن داشتن و نظم اشیاء مبتلا به وسواس هستند و هنگام دیدن اشیایی که به طور مناسب و متقارن قرار  نگرفته‌اند احساس ناراحتی و یا پریشانی را تجربه می‌کنند.  در زندگی اینگونه افراد؛ همه چیز به طرز افراطی منظم و متقارن دیده می‌شود.

افرادی که به این نوع وسواس فکری-عملی مبتلا هستند، زمانی که کلماتی را می‌نویسند که در امتداد خط قرار نگرفته‌ اند یا به درستی نوشته نشده اند، دچار اضطراب و پریشانی می‌شوند. در این مقاله به بررسی وسواس متقارن، علائم و درمان آن می‌پردازیم.

وسواس متقارن چیست؟

حدود ۲٪ از جمعیت به وسواس فکری عملی تقارن مبتلا هستند. این اختلال در سنین پایین‌تر در مردان و در سنین میانسالی در زنان بیشتر رخ می‌دهد. این نوع وسواس در ظاهر افراد نیز می‌تواند دیده شود، چراکه فرد مبتلا، دائما به دنبال این است ک ظاهرش از تقارن برخوردار باشد. این نوع وسواس از دوران کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و اگر درمان نشود می‌تواند در بزرگسالی فرد نیز همراه فرد باشد. فرد مبتلا به وسواس تقارن اصرار زیادی به مرتب نگه داشتن اشیاء دارد و می‌تواند زمان زیادی را صرف کند تا اشیاء به حالتی متقارن و منظم، قرار بگیرند.

این نوع افراد می‌توانند برای نوشتن یک جمله بدون مشکل و متقارن زمان زیادی را صرف کنند و ساعت‌ها یک جمله را صدها بار بنویسند. اگرچه ابن نوع رفتار می‌تواند بعد از مدتی دوستان و اطرافیان نزدیک فرد را ناامید و خسته کند، اما وسواس تقارن همیشه منطق خاصی را دنبال می‌کند حتی اگر غیرمنطقی باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که وسواس تقارن می‌تواند یک مشکل ژنتیکی باشد. به این معنا که اگر یکی از اعضای خانواده به این نوع وسواس یا سایر انواع وسواس فکری عملی مبتلا باشند بیشتر ممکن است که دیگر اعضای خانواده نیز به این اختلال مبتلا شوند. همچنین تحقیقات نشان داده است که استرس و تروما (ضربه روانی) یکی دیگر از علل ابتلا به وسواس فکری عملی می‌باشد و افرادی که استرس و تروما را تجربه می کنند بیش از سایرین در خطر ابتلا به وسواس فکری عملی هستند.

همچنین بخوانید: وسواس چک کردن یا وسواس وارسی چیست؟ درمان آن

علائم رایج وسواس تقارن

این نوع وسواس برخلاف دیگر انواع وسواس فکری عملی در سنین پایین قابل تشخیص است. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی احساس بدبختی و درماندگی می‌کنند، زیرا اگرچه این افراد از این وضعیت متنفر هستند، آن‌ها به دلیل اضطراب شدیدی که هنگام مواجهه با ترسشان تجربه می‌کنند احساس ضعیفی می کنند و فکر می‌کنند قادر به جلوگیری از آن نیستند. برخی دیگر از افراد مبتلا رفتار خود را منطقی، ضروری و مناسب می‌دانند.

برخی از علائم رایج وسواس تقارن که در افرادمبتلا دیده می شوند؛ عبارت‌اند از:

• افراد دائماً نگران از این هستند که اگر در محل کار و یا خانه، اشیاء به طور متقارن قرار نگیرند و یا چیده نشوند؛ ممکن است اتفاق بدی رخ دهد ( به عنوان مثال؛ عدم تقارن بالش‌ها روی تخت و کتاب‌ها در قفسۀ کتاب)
• تجربۀ اضطراب و استرس شدید، در صورت وجود عدم تقارن
• نیاز شدید به تعادل، قرار دادن اشیاء به طور متقارن یا راه رفتن با میزان فشار مساوی برهر پا

بیشتر بخوانید: وسواس در کودکان و انواع آن چیست؟ درمان، علائم و علل

اجبارهای رایج وسواس تقارن

قابل ذکر است افرادی که به وسواس فکری عملی نیر مبتلا نیستند ممکن است تقارن را دوست داشته باشند. اما مبتلایان به وسواس تقارن، از نظر فکری، بیش از حد درگیر تقارن می‌شوند و تا جایی که امکان‌پذیر باشد دائما در حال تنظیم اشیاء به گونه متقارن هستند. بنابراین، غیرمعمول نیست که افرادی که از وسواس تقارن رنج می‌برند همزمان نیز از وسواس کمال گرایی perfection OCD نیز رنج ببرند.

برخی از اجبارهای رایج که در وسواس تقارن دیده می شوند؛ عبارتند از:

• این افراد به طرزعجیبی؛ سعی دارند که در هر سطر از صفحه، کلمات را به طور دقیق و متقارن با یکدیگر بنویسند
• این افراد به قدری نوشتن این کلمات را تکرار می‌کنند، تا هیچگونه نقض و عدم تقارنی در آن وجود نداشته باشد
• این افراد لباس‌ها و کفش‌هایشان را به طرزی در کمد می‌چینند که همه چیز بیش از حد مرتب و متقارن باشد
• این افراد از رفتن به مکان‌هایی که طرح‌های هندسی متقارنی دارند، خودداری می‌کنند؛ چراکه در این صورت، مجبور نیستند تا لبه‌های این اشکال را به طور مداوم، ردیابی کنند

بهترین نحوه رفتار با فرد وسواسی چیست؟

برای بهبود مشکلات فردی،خانوادگی و افزایش کیفیت زندگی، بهترین درمانگران را در روان‌درمان جستجو کنید:

• روانشناس خوب تهران
• بهترین روانشناس مشهد
• روانشناس خوب تبریز

برای مشاهده لیست بهترین روانشناس در شهر خود، کلیک کنید.

درمان وسواس متقارن

افراد مبتلا به وسواس تقارن برای درمان وسواس فکری-عملی خود؛ باید حتماً به نزد یک روانشناس یا روانپزشک، مراجعه کنند. روانشناسانی که تخصص در زمینۀ درمان وسواس فکری-عملی دارند؛ برای درمان انواع مختلف OCD‌ از جمله وسواس تقارن نیز آموزش‌های خاصی را دیده‌اند.

مانند انواع مختلف وسواس فکری-عملی؛ وسواس تقارن نیز با رویکرد درمانی شناختی رفتاری به ویژه‌ همراه با مواجهه درمانی وهمچنین، درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی، قابل درمان هست. درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی؛ به مراجعان یاد می‌دهد که همۀ افکار مخل خود را تجربه کنند.

مطالعه بیشتر: برای وسواس فکری چه بخوریم؟ غذاهای مفید برای وسواس فکری

این افراد، همچنین یاد می‌گیرند که این افکار منفی و مخل؛ هیچگونه قدرتی در برابر آن ها نخواهد داشت و با پاسخ به افکارشان از طریق رفتارهای اجباری؛ به اینگونه افکار، قدرت و اعتبار بیشتری می‌بخشند و این نوع ترس، بیشتر و بیشتر در آنها تقویت خواهد شد. درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی، یکی از درمان‌‌های موثر برای وسواس فکری- عملی به شمار می‌رود؛ به خصوص اگر که با مواجهه درمانی همراه باشد.

مطالعه بیشتر: چه قرصی برای وسواس فکری خوب است؟ بهترین قرص برای وسواس فکری

تکنیک‌ مواجهه و جلوگیری از پاسخ؛ مبتلایان به وسواس تقارن را در مواجهه یا رویارویی با افکار منفی و مزاحمی قرار می دهد که باعث تجربۀ احساس اضطراب در آنها می‌شود. هدف از این روش درمانی، این است که بیمار هنگام تحریک و برانگیختگی افکار منفی خود؛ مانع از انجام رفتارهای اجباری خود شود و از انجام آن رفتارها، دوری کند. فردی که تحت مواجهه درمانی قرار می‌گیرد؛ با مرور و گذشت زمان، با محرک‌های شدیدتری روبه‌رو خواهد شد و این روند تا زمانی که بیمار بتواند با ترسناک‌ترین سناریو و داستان خود روبه‌رو شود، ادامه خواهد داشت.

وسواس شستشو | تشخیص و درمان اختلال وسواس شستشو

افراد مبتلا به وسواس تقارن، هنگامی که قادر به جلوگیری از پاسخگویی به افکار منفی خود شدند؛ می‌توانند تا حد قابل توجهی، با ترس خود در برابر تقارن، مقابله کنند.

اگر افراد به دلیل وسواس فکری- عملی دچار اضطراب شدیدی شوند؛ ممکن است برنامه درمانی فشرده (IOP)، به کمک این افراد بیاید. قابل به ذکر است؛ ممکن است فردی که به یکی از انواع وسواس فکری- عملی مبتلاست، به انواع دیگر این اختلال نیز مبتلا باشد. بنابراین؛ لازم است که هنگام درمان وسواس تقارن، به درمان سایر انواع وسواس فکری- عملی نیز بپردازید.

همچنین بخوانید: بهترین روش درمان وسواس فکری بدون دارو چیست؟ معرفی انواع روشها