خروپف در خواب وقتی اتفاق می‌افتد که جریان هوا از بافت‌های داخلی گلو رد شده و باعث به لرزه درآمدن بافت‌ها در حین نفس کشیدن میشود. همه افراد ممکن است خروپف کنند اما این مسئله برای برخی به یک معضل تبدیل میشود و گاهی اوقات هم خروپف نشانه وجود یک بیماری جدی است.
تغییر سبک زندگی، کاهش وزن، ننوشیدن الکل قبل از خواب و خوابیدن به پهلو میتواند خروپف را متوقف کند. همچنین درمان‌ها و اعمال جراحی پزشکی مختلفی وجود دارند که می‌توانند خروپف را کاهش دهند. البته این درمان‌ها برای همه افراد لازم یا مناسب نیست.
علائم خروپف در خواب
خروپف معمولاً با اختلال آپنه انسدادی (OSA) در ارتباط است. همه افرادی که خروپف میکنند لزوماً به این اختلال دچار نیستند؛ اما اگر خروپف با هر کدام از علائم زیر همراه باشد باید به پزشک مراجعه کنید تا از نظر دارا بودن این اختلال بررسی شوید:
- وقفه تنفس در طول خواب
- خواب آلودگی شدید در طول روز
- اشکال در تمرکز
- سردرد صبحگاهی
- گلودرد هنگام بیدار شدن از خواب
- بی قراری در خواب
- نفس نفس زدن یا خفگی در خواب
- فشار خون بالا
- درد قفسه سینه شبانه
- خروپف بسیار بلند (طوری که برای دیگران آزاردهنده است)
- کاهش تمرکز، مشکلات رفتاری و افت عملکرد درسی در کودکان
ویژگی اصلی آپنه خواب خروپف‌های بلند و بعد سکوت و وقفه تنفس است. به مرور زمان توقف‌های تنفسی به فرد هشدار میدهند که باید بیدار شود. بیدار شدن معمولاً با صدای خرناس بلند یا نفس نفس زدن همراه است. این الگوی تنفسی و خروپف در خواب ممکن است در طول شب چندین بار تکرار شود و باعث سبک شدن خواب فرد شود.
چه کسی بیشتر خروپف میکنند؟
تقریباً همه از جمله نوزادان، کودکان و بزرگسالان هر از گاهی خروپف میکنند. برخی از افراد بیشتر از دیگران خروپف میکنند. اما علت خروپف در خواب چه میتواند باشد؟
- سن: با افزایش سن، خروپف بسیار بیشتر خواهد شد. زیرا توان عضلانی فرد کاهش می‌یابد و باعث انقباض راه‌های هوایی میشود.
- الکل و آرام بخش: نوشیدنی‌های الکلی و برخی داروها باعث شل شدن ماهیچه‌ها می‌شوند و جریان هوا را در دهان، بینی و گلو محدود میکنند.
- آناتومی بدن: کام نرم بلند (پشت سقف دهان)، آدنوئیدهای بزرگ، لوزه‌ها یا زبان بزرگ میتواند جریان هوا را از طریق بینی و دهان سخت کند. انحراف سپتوم (غضروف جابجا شده در بینی) میتواند جریان هوا را مسدود کند.
- جنسیت: خروپف در مردان بسیار بیشتر و شایع‌تر از زنان است.
- سابقه خانوادگی: خروپف در خانواده‌ها دیده میشود. اگر والدینی دارید که خروپف میکنند، احتمال اینکه شما هم خروپف کنید بسیار بالا است.
- سلامت کلی: گرفتگی بینی به دلیل آلرژی و سرماخوردگی مانع جریان هوا از طریق دهان و بینی میشود. زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش وزن بیشتر احتمال دارد خروپف کنند.
- وزن: خروپف و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، شایع‌تر است.
مطالعه بیشتر: آپنه خواب چیست؟
چه زمانی برای درمان خروپف به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که هر یک از علائم بالا را دارید برای بررسی بیشتر باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید. ممکن است این علائم به علت اختلال آپنه انسدادی ایجاد شده باشند.
اگر کودکتان در خواب خروپف می‌کند با متخصص اطفال مشورت کنید. کودکان هم ممکن است به دلایلی مثل مشکلات گلو و بینی، بزرگ شدن لوزه‌ها یا چاقی دچار تنگی مجاری تنفسی و آپنه خواب شوند.
علت خروپف در خواب چیست؟
چرا خروپف می‌کنیم؟ واقعیت این است که عوامل مختلفی می‌توانند باعث خروپف شوند. آناتومی دهان و سینوس‌ها، مصرف الکل، آلرژی، سرماخوردگی و وزن همگی می‌توانند در خروپف کردن موثر باشند.
هرچه خواب عمیق‌تر میشود عضلات سقف دهان، زبان و گلو شل می‌شوند. بافت‌های گلو می‌توانند به قدری شل شوند که بخشی از راه هوایی را گرفته و با جریان هوا به لرزه درآیند.
هر چه راه هوایی باریک‌تر شود جریان هوا با شدت بیشتری عبور می‌کند، لرزش بافت‌ها افزایش می‌یابد و خروپف هم شدیدتر میشود. عواملی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، می‌توانند روی مجاری تنفسی اثر گذاشته و باعث خروپف شبانه شوند:
۱- آناتومی دهان
داشتن نرم کام (بافت نرم عقب سقف دهان) ضخیم میتواند راه هوایی را مسدود کند. افرادی که اضافه وزن دارند در گلویشان بافت‌های اضافه‌ای دارند که میتواند مسیر هوایی آن‌ها را باریک کند. همچنین هرچه زبان کوچک (بافت مثلثی شکلی که از نرم کام آویزان است) کشیده‌تر باشد، جریان هوا بیشتر مسدود شده و لرزش افزایش می‌یابد.
۲- مصرف الکل
مصرف الکل قبل از خواب هم میتواند باعث شل شدن عضلات گلو و خروپف در خواب شود.
۳- مشکلات بینی
سینوزیت مزمن و انحراف تیغه بینی می‌توانند باعث خروپف شبانه شوند.
مطالعه بیشتر: سینوزیت مزمن چیست؟
۴- کمبود خواب
نداشتن خواب کافی میتواند منجر به شل شدن عضلات گلو و خروپف شود.
۵- نحوه خوابیدن
خوابیدن به کمر باعث میشود جاذبه زمین روی گلو بیشتر اثر گذاشته و مجاری تنفسی تنگ‌تر شوند. به همین دلیل در این حالت خروپف بیشتر و صدای آن بلندتر است.
عوامل خطر خروپف
خروپف شبانه به تنهایی خطرناک نیست. اما اگر همراه با علائم دیگری باشد باید برای درمان آن اقدام کرد تا به مشکلات جدی منجر نشود. عوامل خطر زیر می‌توانند ریسک خروپف و بروز مشکلات دیگر را افزایش دهند:
۱- جنسیت
مردان بیش از زنان در معرض ابتلا به آپنه خواب و خروپف هستند.
۲- اضافه وزن
افرادی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند بیش از سایرین دچار آپنه و خروپف در خواب می‌شوند.
۳- باریک بودن مجاری تنفسی
افرادی که نرم کام طولانی، زبان کوچک یا لوزه‌های بزرگ دارند بیشتر دچار انسداد مجاری تنفسی می‌شوند.
۴- مصرف الکل و خروپف در خواب
الکل باعث شل شدن عضلات گلو و افزایش احتمال خروپف کردن در خواب میشود.
۵- مشکلات مربوط به بینی
مشکلات ساختاری مربوط به مجاری تنفسی مثل انحراف تیغه بینی و همچنین سینوزیت مزمن میتواند ریسک خروپف را افزایش دهد.
۶- سابقه خانوادگی خروپف در خواب
وراثت یک فاکتور خطر برای خروپف و آپنه انسدادی خواب به شمار می‌آید.
عوارض خروپف شبانه
تنها عیب خروپف در خواب آزار دادن دیگران نیست. در صورتی که به علت آپنه خواب ایجاد شده باشد عوارض دیگری هم به دنبال خواهد داشت؛ از جمله:
- خواب آلودگی در طول روز
- عصبانیت و از کوره در رفتن
- مشکل در تمرکز
- افزایش ریسک ابتلا به فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری‌های قلبی
- افزایش ریسک ابتلا به مشکلات رفتاری مثل اختلال یادگیری و پرخاشگری در کودکان مبتلا به آپنه
- افزایش ریسک تصادفات رانندگی به علت کمبود خواب