آیا تا به حال کسی را دیده اید که وقتی خواب است، ناگهان دست یا پای خود را تکان دهد یا شروع به حرف زدن کند؟ این حالت را اختلال رفتاری خواب REM می‌نامند. بعضی افراد در خواب REM (خواب با حرکات سریع چشم) که مرحله ای از خواب همراه با رویاپردازی است، رویای خود را به صورت فیزیکی اجرا می‌کنند. این اختلال باعث می‌شود تا افراد مبتلا و کسانی که کنار آنها می‌خوابند، خواب آرامی را تجربه نکنند و دائما از خواب بپرند. در این مقاله اختلال رفتاری خواب رم (REM) را به طور کامل به شما معرفی کرده ایم.
اختلال رفتاری خواب REM چیست؟
اختلال رفتاری حرکات سریع چشم یا خواب (REM sleep behavior disorder) که به اختصار RBD می نامند. یک اختلال مربوط به خواب است که در آن افراد خواب و رویاهای خود را به طور فیزیکی و بدون داشتن هشیاری اجرا می‌کنند. خواب REM مرحله ای از خواب همراه با حرکات سریع چشم، از دست دادن انقباض عضلانی، فعالیت مغز شبیه بیداری و دیدن رویا مشخص می‌شود. در این افراد عضلات حالت شلی و فلج به خود نمی‌گیرند. در نتیجه هنگام خواب دیدن، عضلات نیز آنچه در خواب رخ می‌دهد را به نمایش می‌گذارند.
این افراد غالبا واکنش های بدنی نسبت به خواب هایی با محتوای فرار، افتادن یا موقعیت تحریک آمیز دارند. همچنین احتمال داد زدن، بد دهنی و جیغ زدن نیز وجود دارد. افراد مبتلا به اختلال رفتاری خواب حرکات سریع چشم، نمی‌توانند خواب بدون توقفی را تجربه کنند و به دلیل برانگیختگی ناشی از رویا و حرکات بدن دائما از خواب می‌پرند. اختلال رفتاری خواب rem، باعث احساس خواب آلودگی در طول روز یا کاهش هوشیاری نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع اختلالات خواب، علائم، تشخیص و بهترین راهکارهای درمانی
خواب rem چیست؟
خواب مراحل مختلفی دارد که در طول خوابیدن رخ می‌دهد و یکی از آنها خواب با حرکات سریع چشم یا REM است. اولین مرحله وارد شدن به خواب با حرکات سریع چشم حدود ۹۰ دقیقه پس از به خواب رفتن شروع می‌شود و ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. در طول خواب REM فعالیت مغز و سیگنال های آن مانند وقتی است که افراد بیدار هستند، اما بدن و عضلات آن در حالت فلج و بدون حرکت است. فشار خون نیز افزایش پیدا می‌کند.
علائم اختلال رفتاری خواب rem
شدت علائم اختلال رفتاری خواب rem در افراد متفاوت است و هر شخص ممکن است نوع متفاوتی از رفتارهای ناشی از رفتار هنگام خواب دیدن را نشان دهند. رایج ترین رفتارهای ناشی از اختلال خواب rem عبارتند از:
- جیغ زدن، فریاد یا داد زدن
- حرف زدن نامفهوم و گفتن کلمات زشت
- انقباض عضلانی شدید
- حرف زدن در خواب
- تکان دادن ناگهانی دست یا پا
- افتادن از تخت یا وارد کردن ضربه به دیگران
- راه رفتن در خواب
برای بهبود مشکلات فردی،خانوادگی و افزایش کیفیت زندگی، بهترین درمانگران را در روان‌درمان جستجو کنید:
برای مشاهده لیست بهترین روانشناس در شهر خود، کلیک کنید.
علت اختلال رفتاری خواب REM
پژوهشگران علل مختلفی را برای اختلال رفتاری در خواب REM تصور می‌کنند. هر کدام از این دلایل برای تایید شدن نیاز به تحقیقات و بررسی افراد به صورت منحصر به فرد دارند. علل اختلال رفتاری خواب را در ادامه می‌خوانید:
- نقص در عملکرد ساقه مغز
- کمبود اورکسین
- تاثیر داروهای ضد افسردگی
۱. نقص در عملکرد ساقه مغز
ساقه مغز دارای بخشی به نام پل مغزی است که مسئولیت تونوس یا انقباض عضلانی را برعهده دارد. اگر سلول ها و نورون های مغزی پل مغزی آسیب ببیند، بیماری هایی مانند پارکینسون، آتروفی عضلانی و زوال عقل لووی می‌شود. به دلیل شباهتی که اختلال رفتاری خواب REM با این بیماری ها دارد که شامل از دست کنترل روی عضلات است، نقص در عملکرد ساقه مغز را یکی از دلایل RBD می‌دانند.
طبق یک پژوهش حدود ۳۸% افرادی که مبتلا به اختلال رفتاری خواب REM بودند، ۱۲ تا ۱۳ سال بعد از شروع علائم RBD به پارکینسون مبتلا شدند.
برای مطالعه: اختلال بی‌خوابی یا insomnia چیست؟ علائم اختلال خواب و راه‌های درمان آن
۲. کمبود اورکسین
اورکسین یا هیپوکرتین یکی از مواد شیمیایی مغز است که وظیفه کنترل اشتها و بیداری را برعهده دارد. کمبود این ماده در مغز منجر به عدم تثبیت خواب REM و ایجاد اختلال خواب با حرکات سریع چشم می‌شود.
۳. تاثیر داروهای ضد افسردگی
تحقیقات نشان می‌دهد که حدود ۶% از کسانی که داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند به RBD مبتلا می‌شوند. داروهای ضد افسردگی به روی سروتونین و دوپامین در مغز تاثیر مستقیم می‌گذارند. برخی محققان معتقدند که این تاثیر و ناتنظیمی میزان این مواد شیمیایی در خواب با حرکات سریع چشم اختلال ایجاد می‌کند و منجر به RBD می‌شود.
تشخیص اختلال خواب REM
برای تشخیص اختلال خواب REM، پزشک معمولاً از ترکیبی از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
- معاینه بالینی: بررسی سابقه پزشکی و علائم
- مطالعه خواب شبانه: استفاده از دستگاه پلی‌سومنوگرافی برای ثبت امواج مغزی، حرکات چشم و فعالیت عضلانی در خواب
- مشاهده توسط اطرافیان: توصیف افراد شاهد رفتارهای غیرطبیعی فرد در خواب
معاینه بالینی
متخصص برای تشخیص اختلال رفتاری خواب REM، یک معاینه فیزیکی و عصبی انجام می‌دهد و کیفیت خواب و سایر اختلالات مرتبط با خواب و بیداری را ارزیابی می‌کند. اختلال رفتاری خواب REM ممکن است علائمی‌مشابه سایر اختلالات خواب داشته باشد یا ممکن است همراه با سایر اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب یا نارکولپسی وجود داشته باشد.
مطالعه خواب شبانه
مراجعه به کلینیک های تخصصی خواب به تشخیص اختلال RBD کمک می‌کند. به طور معمول، از مراجعان در طول مطالعه فیلمبرداری می‌شود تا رفتارشان در طول چرخه های خواب REM ثبت شود. تست هایی که در طول خواب از بیماران گرفته می‌شود شامل این موارد هستند:
- سطح اکسیژن
- ضربان قلب
- امواج مغزی
- حرکات چشم
- حرکات اندام های فوقانی مانند چانه
مشاهده توسط اطرافیان
گاهی اوقات دیگران ممکن است فرد را از خواب آشفته و همراه با رفتارهای تکانشی آگاه کنند. به همین جهت یکی از راه های تشخیص اختلال RBD سوال پرسیدن از دیگران است. آنها ممکن است بگویند شما در خواب حرف می‌زنید، مشت پرتاب می‌کنید، دستان خود را در هوا حرکت می‌دهید یا لگد می‌اندازید.
تشخیص اختلال رفتاری خواب با حرکات سریع چشم در DSM 5:
بررسی ملاک های تشخیصی کمک می‌کند تا متخصصان سلامت روان یا پزشکان بتوانند این اختلال را از دیگر اختلالات روانی یا بیمای های جسمی، مجزا کنند. ملاک های تشخیصی اختلال رفتاری خواب در DSM ۵:
ملاک الف: برانگیختگی های مکرر در طول خواب به همراه رفتارهایی مانند حرف زدن، تکان دادن اعضای بدن مانند دست و پا یا درآوردن ادای دویدن.
ملاک ب: یادآوری رویاهای مرتبط با حرکات و صداها
ملاک ج: پس از بیداری احساس گیجی یا نداشتن هوشیاری وجود ندارد.
ملاک د: اختلال خواب رفتاری ناشی از یک اختلال خواب دیگر، یک اختلال سلامت روان، دارو یا سوء مصرف مواد نیست.
همچنین بخوابید: اضطراب شبانه چیست؟ روش های درمان و مقابله
درمان اختلال رفتاری خواب REM
درمان اختلال رفتاری خواب REM، شامل اقدامات حفاظت فیزیکی و دارو درمانی است. محافظت فیزیکی برای جلوگیری از آسیب به فرد یا اطرافیان به دلیل حرکات ناهوشیار هنگام خواب است. دارو درمانی نیز به خواب با آرامش بیشتر و کاهش حرکات بدنی کمک می‌کند. این اقدامات شامل:
دارو درمانی
یکی از اقدامات مناسب جهت کاهش علائم، بالا بردن کیفیت خواب و آرامش بیماران RBD، مصرف داروهای ضد اضطراب و خواب است. برخی از بهترین گزینه های دارو درمانی عبارتند از:
- ملاتونین برای کمک به خواب بهتر و کاهش علائم
- کلونازپام برای کاهش تنش و افزایش عمق خواب
- پرامی پکسول برای مدیریت علائم شبه پارکینسون
اقدامات حفاظتی
تغییراتی در محیط خواب می‌تواند باعث شود تا احتمال آسیب و ضرب خوردگی ها در طول شب کمتر شود. همچنین شریک عاطفی یا کسی که شب کنار فرد مبتلا به RBD می‌خوابد، احساس امنیت بیشتری خواهد داشت. اقدامات حفاظتی شامل موارد زیر هستند:
- نصب کفپوش در اتاق یا نزدیک تخت
- خارج کردن اشیاء خطرناک از اتاق خواب مانند وسایل تیز
- قرار دادن مانع در کنار تخت
- محافظت از پنجره های اتاق خواب
- تهیه تختی جداگانه یا با فضای بیشتر
مطالعه این مطلب را از دست ندهید: علت کابوس شبانه چیست و چگونه با آن مقابله کنیم؟
عوامل مرتبط با ایجاد اختلال رفتاری خواب REM
برخی شرایط احتمال ایجاد اختلال رفتاری خواب REM را افزایش می‌دهند و بستر را برای ظهور علائم فراهم می‌کنند، از جمله:
- مردان و افراد بالای ۵۰ سال
- بیماری خاص مانند پارکینسون، آتروفی عضلانی چندگانه، سکته مغزی یا زوال عقل
- نارکولپسی
- آسیب به سر
- مصرف برخی داروها مانند ضد افسردگی
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک مانند سموم و آفت کش های کشاورزی
راهکارهای خانگی برای مقابله با اختلال رفتاری خواب REM
افراد مبتلا به RBD می‌توانند برخی اقدامات ساده اما مفید را انجام دهند تا خواب بهتر و با آشفتگی کمتری را تجربه کنند. انجام این کارها می‌تواند در کنترل بیشتری در خواب می‌تواند مفید باشد:
- ایجاد یک محیط خواب آرام و تاریک
- رعایت بهداشت خواب، مانند خوابیدن در ساعت مشخص
- کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک پیش از خواب
- استفاده از تمرینات آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن پیش از خواب
چکیده مطلب
اگر در خواب خود حرکات ناگهانی یا رفتارهای غیرعادی دارید، احتمالاً به اختلال خواب REM مبتلا هستید. این وضعیت نه تنها بر کیفیت خواب شما تأثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است برای اطرافیان نیز خطرناک باشد. برای دریافت تشخیص و درمان دقیق، حتماً باید به یک متخصص خواب یا پزشک مراجعه کنید.
منابع: clevelandclinic, mayoclinic, webmd, medicalnewstoday
ثبت ديدگاه