به مجموعهای از نشانهها و علائم که در کنار یکدیگر یک مشکل، اختلال یا بیماری جسمی، مغزی یا روانی را رقم میزنند سندروم یا سندرم گفته میشود. سندرومها انواع مختلفی دارند که برخی از آنها ژنتیکی و جسمی و برخی دیگر روانی هستند. سندرومهایی مانند سندروم سیندرلا، سندروم پاریس، سندروم اروتومانیا و سندروم اتللو از انواع سندرومهای روانشناسی هستند؛ همچنین سندرومهایی مانند سندروم داون، سندروم ترنر و سندروم کلاین فلتر از انواع سندرومهای ژنتیکی هستند. اگر میخواهید با انواع سندرومها آشنا شوید، خواندن این مطلب را به شما توصیه میکنیم.
سندروم چیست؟
سندروم یا سندرم (syndrome) به مجموعه یا گروهی از علائم و نشانهها گفته میشود که غالباً با هم رخ میدهند و یک ناهنجاری یا وضعیت خاص پزشکی یا روانی را ایجاد میکنند. برخلاف بیماریهای پزشکی که علت شناختهشده و پاتوفیزیولوژی مشخصی دارند، سندرومها با ویژگیهای بالینی منحصربهفرد خود تعریف میشوند. علائم سندرومها میتواند نشانههای فیزیکی، الگوهای رفتاری یا ناهنجاریهایی را در بر گیرد که ازطریق آزمایشهای پزشکی مشاهده میشوند.
سندرومها اغلب زمانی شناسایی و نامگذاری میشوند که یک الگوی ثابت از علائم در چندین بیمار مشاهده شود، حتی اگر علت دقیق آن ناشناخته باشد؛ برای مثال، میتوان به سندروم داون اشاره کرد که با ناتوانی ذهنی و ویژگیهای مشخص صورت بهدلیل کروموزوم اضافی مشخص میشود. از آنجا که یک سندروم مجموعهای از علائم است و نه یک بیماری منفرد، درمان و کنترل آن کاهش علائم فردی و شرایط زمینهای را در بر میگیرد که ممکن است در ایجاد سندروم نقش داشته باشند.
سندرومها انواع مختلفی دارند و از نظر شدت و ترکیب علائم بسیار متفاوت هستند. بهطور کلی سندرومها در سه دسته سندرومهای مغزی، ژنتیکی و روانشناسی جای میگیرند. سندرومهای ژنتیکی و مغزی بهدلیل یک نقص کروموزومی و مغزی شکل میگیرند و سندرومهای روانشناختی دستهای از علائم روانی و رفتاری را شامل میشوند، اما هنوز برای تعدادی از انواع سندرومها علت مشخصی پیدا نشده است.
برای مطالعه: روانشناسی چیست؟ تعریف تاریخچه و رویکردهای روانشناسی
انواع سندرومهای روانشناسی
انواع سندرومهای روانشناسی مجموعهای از علائم رفتاری، هیجانی و روانی خاصی را شامل هستند که در کنار یکدیگر بهعنوان مجموعهای از علائم، یک سندروم خاص را شکل می دهند.
انواع سندرومهای روانشناسی از این قرار است:
- خستگی مزمن
- سینستزیا
- پاریس
- کاپگراس
- حماقت دونفره
- ایمپاستر
- اورشلیم
- اکبوم
- اروتومانیا
- تکرارپنداری
- استکهلم
- آپوتمنوفیلیا
- کوتارد
- آلیس در سرزمین عجایب
- تغییر زبان
- پیش از قاعدگی
- پروزوپاگنوسیا
- آسپرگر
- اتللو
- کلووربوسی
۱. سندروم خستگی مزمن
احساس خستگی مزمن و بیحالی شدید نشانه اصلی سندروم خستگی مزمن (CFS) یا انسفالومیلیت میالژیک است که از انواع سندرومهای روانشناسی است. سندروم خستگی مزمن یک مشکل ناتوانکننده است که در آن فرد در تمامی طول روز احساس خستگی شدید و خوابآلودگی میکند. نکته مهم این است که افراد مبتلا به این سندروم، با وجود استراحت کافی، احساس خستگی مداوم میکنند.
سندروم خستگی مزمن معمولاً با علائمی همچون اختلالات خواب، درد عضلانی، سردرد، احساس کوفتگی و مشکلات شناختی، ازجمله مه مغزی، همراه است. افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن به نور، صدا و دمای هوا حساسیت بسیار زیادی دارند. متاسفانه علت دقیق سندروم CFS هنوز بهخوبی شناخته نشده است، اما به نظر میرسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و مغزی در ایجاد آن نقش داشته باشند. درمان این سندروم بر کاهش علائم و تقویت هشیاری افراد متمرکز است.
همچنین بخوانید: چرا همیشه خسته ام؟ ۱۶ علت خستگی و کمبود انرژی و درمان آن
۲. سندروم حسآمیزی یا سینستزیا
سینستزیا (Synesthesia) یا همحسی یا حسآمیزی از انواع سندرومهای جالب و نادر است. در این سندروم تجربه یک حس، مانند دیدن یک عدد، حس دیگری، مانند تجربه یک رنگ، را تداعی میکند؛ بهعبارت دیگر، تحریک یک حس یا مسیر شناختی به تجربه غیرارادی و خودکار یک حس یا تجربه دیگر را رقم میزند؛ مثلاً فرد هنگام خوردن یک غذا شکلهای خاصی را در ذهن خود تجربه کند یا برای افراد، رنگهای مختلف را در نظر بگیرد.
سینستزیا عملکرد روزانه افراد را به خطر نمی اندازد، اما ممکن است احساس متفاوتبودن از دیگران را القا کند. علت دقیق سینستزیا هنوز بهطور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان میدهند که ارتباطات غیرمعمول میان نورونها و سیناپسهای مغزی یا یک تغییر در هرس سیناپسی ممکن است عامل ایجاد کننده سندروم سینستزیا باشند.
۳. سندروم پاریس
نخستین بار در سال ۱۹۸۶ روانپزشک ژاپنی ساکن پاریس، هیرواکی اوتا، سندروم پاریس را کشف شد. این سندروم میتواند گردشگران و بهخصوص ژاپنیهایی را درگیر کند که به فرانسه و شهر پاریش سفر میکنند. مهمترین علائم سندروم پاریس سرگیجه، سردرد، تعرق، گیجی و تهوع است.
علت بروز این مشکل این است که افراد تصویری ایدئال و آرمانی از شهر پاریس در ذهن خود ساختهاند؛ بنابراین بلدنبودن زبان فرانسه، ناهماهنگی تصویر ساختهشده در ذهن با واقعیت و مواجهه با شهری که مانند همه شهرها، شلوغ و پرمشکل است حال مسافران را بد میکند. سندروم پاریس تا جایی برای گردشگران ژاپنی جدی شده است که سفارت ژاپن در فرانسه برای آنان امکانات حمایتی فراهم کرده است. بهترین راه درمان سندروم پاریس ترک سفر و بازگشت به خانه است.
۴. سندروم کاپگراس
از جالبترین سندرومهای روانی میتوان سندروم کاپگراس را نام برد. کاپگراس یکی از انواع سندرومهای روانشناسی است که در آن فرد احساس میکند یک یا چند نفر از نزدیکانش با فردی دیگری که کاملاً شبیه به آنان است جایگزین شده است. درواقع فرد احساس میکند کسی که با او در حال ارتباط است یک نسخه جایگزین یا بدل فرد واقعی است.