ترس از تاریکی، هیولاهای داخل کمد و یا اضطرابی که موقع خواب سراغ کودکان می‌آید همگی از ترس‌هایی است که کودکان در مرحله‌ای از کودکی خود آن را تجربه میکنند و این امر مسئله‌ای شایع در کودکان است. در واقع نقش والدین در کم شدن مقدار عادات ناسالم در کودکان بسیار ضروری است. به طور کلی اگر ترس کودکان مانع از به خواب رفتن آن‌ها در طول شب شود باید علت وحشت شبانه در کودکان را یافت و در نهایت اقدامات لازم را برای کاهش و در نتیجه درمان این وضعیت انجام داد. در این مقاله به بررسی ترس شبانه کودک از تاریکی و راهکارهایی برای حل آن می‌پردازیم.
ترس شبانه کودکان
برای بسیاری از کودکان، دلیل اصلی نگرانی و ترس شبانه این است که آن‌ها نمی‌توانند بخوابند و اکثرا هنگامی که به ساعت خوابیدن نزدیک می‌شوند می‌ترسند. برای برخی از کودکان علت نخوابیدن این است که انرژی آن‌ها در طول روز تخلیه نشده و می‌خواهند که سرگرم باشند. برخی دیگر از کودکان در نیمه‌های شب از خواب می‌پرند و دوباره خوابیدن برای آن‌ها دشوار خواهد بود. برای برخی دیگر دلیل اصلی نگرانی درباره این است که آن‌ها از تنها ماندن می‌ترسند. بسیاری از کودکان و نوجوانان با خوابیدن در کنار والدین احساس امنیت میکنند. بسیاری از کودکان و نوجوانان به خصوص اگر به اضطراب جدایی مبتلا باشند برای خوابیدن کنار والدین گاهی اوقات گریه میکنند و یا حتی التماس میکنند. این امر میتواند مشکلات زیادی را نه تنها برای کودکان بلکه برای والدین نیز بوجود آورد. زمانی که کودک به دلیل ترس از تنهایی خوابیدن کنار والدین می‌خوابد، باعث میشود کودک نتواند با ترسش مواجه شود و در نتیجه بسیاری از عادات بد در کودک شکل می‌گیرد. به طور کلی این کودکان مواجه شدن با ترس و کنار آمدن با ترس را یاد نمی‌گیرند و فکر میکنند اگر تنها بخوابند خطری آن‌ها را تهدید خواهد کرد.
علت ترس کودکان هنگام خواب
در ساعات شبانه اصولا ترس کودکان درباره چیزهای مختلف شروع میشود. عوامل مختلفی در ایجاد ترس در کودکان نقش دارند. در زیر به اصلی‌ترین عوامل ترس کودکان هنگام خواب می‌پردازیم:
ترس از تاریکی و آنچه در کمین است!
همه ما در کودکی از تاریکی و تخیلاتی که در این باره داشتیم می‌ترسیدیم. به همین دلیل تا حدودی ترس کودکان از تاریکی را می‌توانیم درک کنیم. ترس از تاریکی مشکلی نسبتا شایع است و نصب یک چراغ خواب در اتاق کودک میتواند به سادگی این مشکل را برطرف کند.
بیش از حد فکر کردن در شب
زندگی حتی برای کودکان نیز میتواند استرس‌زا باشد و ممکن است بسیاری از کودکان هنگام خوابیدن به روزی که گذشت فکر کنند. گاهی ممکن است کودکان با این مشکل روبه‌رو شوند. اگر این اتفاق به یک چرخه مداوم برای کودک تبدیل شود میتواند نشانه اختلال اضطراب در کودک باشد.
فوبیای خواب
به خواب رفتن گاهی اوقات میتواند برای کودکان ترسناک باشد و برخی از کودکان فکر میکنند که در صورت خوابیدن دیگر بیدار نخواهند شد. این فوبیا میتواند باعث ترس کودکان از خواب شود و بسیاری از کودکان حتی در خسته‌ترین حالت ممکن سعی میکنند بیدار بمانند. این امر فقط مختص به شب نیست. کودکانی که در طی روز نیز می‌خوابند می‌توانند این فوبیا را تجربه کنند. این مشکل میتواند باعث تحریک‌پذیری کودکان و بدعنقی آن‌ها شود. بیشتر کودکان برای اجتناب از خواب ممکن است از حقه‌هایی برای نخوابیدن استفاده کنند. به عنوان مثال می‌گویند که “تشنه هستم” و یا “باید به دستشویی بروم”.
وحشت شبانه کودک
کودکان قوه تخیل بسیار فعالی دارند. و بدبختانه این قوه تخیل در طول شب فعال‌تر میشود. حدود نیمی از کودکان ۳ تا ۶ ساله از دیدن کابوس رنج می‌برند. این کابوس‌ها با تغییر زندگی کودک مانند تغییر در مهدکودک یا خانواده و یا حتی داشتن دعوا با خواهر و برادر می‌توانند بدتر شوند.
مطالعه بیشتر: انواع هوش در کودکان چیست؟ شناسایی و تقویت انواع هوش کودکان
کابوس در کودکان
کابوس در کودکان رویاهایی ترسناک است که معمولاً آن‌ها را از خواب بیدار میکند. این خواب‌ها معمولاً در یک سوم آخر شب اتفاق می‌افتد. کابوس در کودکان می‌توانند شامل ترس یا اضطراب و احساسات دیگر مانند خشم، غم، خجالت یا انزجار باشند. برای کودکان، کابوس دیدن کودکان در خواب می‌توانند بسیار واقعی باشند و برگشت آن‌ها به خواب را دشوار کنند. حتی برخی از کودکان برای ترسی که از کابوس‌ها دارند ممکن است برای رفتن به تخت خواب مقاومت کنند.
در واقع علت خواب ترسناک کودکان هنوز مشخص نیست. اما کودکان بیشتر مواقعی که خسته هستند و یا در طول روز استرس داشته‌اند کابوس می‌بینند. کودکانی که تروما و حوادث آسیب‌زا را تجربه میکنند ممکن است کابوس‌های مکرری ببینند. مصرف برخی از داروها نیز ممکن است علت وحشت شبانه در کودکان باشند.
بیشتر بخوانید: با بچه لجباز چه کنیم؟ علت و ۲۰ روش برخورد با کودک لجباز
نحوه برخورد با کابوس کودکان
نحوه برخورد با کابوس کودکان میتواند برای والدین چالش‌برانگیز باشد. در واقع اقداماتی وجود دارد که میتواند کابوس دیدن در کودکان را کاهش دهد. در زیر به برخی از اقدامات و نحوه برخورد صحیح با کابوس کودکان را بیان می‌کنیم:
اطمینان حاصل کنید که کودک‌تان به اندازه کافی می‌خوابد:
کودکان معمولا بیشتر از مقداری که در طول روز می‌خوابند به خوابیدن نیاز دارند. خواب کافی میتواند کابوس و پریشان خوابی کودکان را کاهش دهد.
خوابیدن را برای کودک‌تان لذت بخش کنید:
۳۰ الی ۶۰ دقیقه قبل از خواب نگذارید کودک‌تان تلویزیون نگاه کند. مخصوصا دیدن فیلم‌های ترسناک میتواند برای آن‌ها مانند سم باشد. همچنین از خواندن داستان‌های کودکانه ترسناک برای کودکان خودداری کنید.
درباره روزی که کودک گذرانده با او بیشتر صحبت کنید:
از کودک خود بپرسید که آیا چیزی هست که او را ناراحت کند. مخصوصا اگر به طور مداوم کابوس میبیند. کابوس‌ها می‌توانند راجع به اتفاقات مدرسه، مشکلات خانوادگی و مسائلی باشد که آن‌ها را آزار می‌دهد. موارد استرس‌زا در زندگی کودک را شناسایی کنید و درباره آن‌ها با کودک صحبت کنید.
همچنین بخوانید: بازی درمانی چیست؟ کاربرد بازی درمانی، تکنیک ها و انواع آن
به کودک‌تان احساس آرامش و امنیت بدهید:
سعی کنید هنگامی که کودک کابوس میبیند مقداری کودک‌تان را در آغوش بکشید. برای مدت کوتاهی با کودک در تختخواب بمانید. بیشتر کودکان به خاطر خواب آلودگی به خواب بر می‌گردند.
- کودک خود را تشویق کنید تا دوباره در رختخواب خود بخوابد. از توجه بیش از حد خودداری کنید. اما به کودک خود اجازه دهید تا آخر شب با هر اسباب بازی که دوست دارد بخوابد.
- از روشن نگه داشتن چراغ‌های روشن در اتاق خواب خودداری کنید، اما چراغ خواب میتواند برای آرامش کودک مناسب باشد.
- در اتاق کودک را باز نگه دارید تا احساس امنیت کند.
روش‌های غلبه بر کابوس‌ها را بررسی کنید.
شما و کودک با هم می‌توانید روش‌های خلاقانه‌ای برای کمک به آن‌ها برای پشت سر گذاشتن کابوس‌ها پیدا کنید. درباره غلبه بر ترس شبانه داستان بخوانید. تصاویر کابوس‌ها را بکشید و سپس آن‌ها را پاره کرده و به عنوان حرکتی نمادین دور بریزید.
منابع: my.clevelandclinic
سلام دخترم ۸سالشه شبا باید کنارش بخوابم و حتما چشام باز باشه و تا نخوابیده من نباید بخوابم
پسرم الان چند شب که خواب ترسناک می بینه
سلام. باید بررسی شود کودک شما چند سال دارد و محتوای خواب های او و دلیل ترس هایش چیست تا کمک بهتری به شما بشود ولی با این حال سعی کنید تا حد امکان تا مدتی هنگام به خواب رفتن کنارش باشید تا راحتتر بخوابد.
سلام فرزند من ۱۲ ماهه تازگی شب با جیغ از خواب بیدار میشود وگریه میکند به طوری که نزدیکش میشوی احساس ناامنی میکند لطف راهنمایی کنید دلیلش چیست
با درود والد گرامی؛ امر مهمی است حتما از روانشناس کودك کمک بگیرید تا شرایط دقیق فرزندتان بررسی و در حل آن به شما کمک کند.
سلام و عرض ادب و احترام
بنده پدر ی دختر ۶ ساله هستم الان حدود یکماه میشه که دخترم از تنهایی خوابیدن رنج میبره و همیشه ترس از خوابیدن داره،تو این مدت یا من به همرااهش یا کنار تختش یا تو تختش خوابیدم به مدت کوتاهی تا دخترم خوابش ببره یا مادرش،اما بعد چند ساعت خواب حتی هوا هم روشن میشه بلند میشه از تختش پایین میاد و به سمت اطاق من و همسرم میاد و مارو بیدار میکنه که من میترسم و میخوام کنار شما بخوابم،چندین بار کنار ما خوابیده یا من رفتم با خودش تو تخت خودش خوابیدم که ترسش بریزه،حتی از شب خواب هم استفاده کردیم اما بازم ترس از خوابیدن رو تنهایی داره.حتی براش قصه میزاریم با صدای کم گوش میده و میخوابه،موقع خواب هم که بعضی وقتها تنها میخوابه تو اطاقش به خاطره اینکه میترسه پی در پی با گفتن بابا یا مامان و سوالهاش نمیخواد بخوابه تنهایی،موقع ای که انرژیش در طول روز تخلیه نشده کامل بیشتر ترس از خوابیدن داره اما انرژیش تحلیل میره راحتر میخوابه
لطفآ راهنمایی بفرمایید که چکار کنم چون واقعآ. نگرانش هستم
با تشکر از شما
سلام. با توجه به اینکه شما تلاشتان را کردید تا بهتر کودک شما به خواب برود با این حال در این سن این ترس ها کمی طبیعی است. ولی بهتر است با یک درمانگر کودک مشورت کنید تا دلیل ترس های کودک شما و نگرانی هایش از تنهایی مشخص تر شود.
سلام.من هم پسرم ۷سالشه.پسر من هم مثل بچه های عزیزان همین مشکل رو داره.وقتی خوابه بعضی وقتها با گریه بعضی وقتها با داد زدن شروع میشه.مثل اینکه از چیزی ترسیده.بلند میشه حرکت میکنه پاهاشو میکوبه زمین.به چیزی اشاره میکنه که اون فقط میبینه.هرچقدر هم تکونش میدیم دیر متوجه میشه.چیکار کنم.ممنون که پیام منو میخونید.راهنمایی کنید
سلام. کودک شما ممکن است کابوس ببیند و از خواب بیدار شده باشد ولی با توجه به اینکه میگویید تکانش میدهید و دیر متوجه میشود هنوز در خواب باشد. بهترین کار این است که در ابتدا به متخصص کودک ( روانشناس و روانپزشک) مراجعه کنید تا مشخص شود فرزند شما در خواب بلند میشود یا کاملا بیدار شده است. سپس برای حل مشکل اقدام کنید.
سلام وقت بخیرمن یک پسر۷ساله دارم اول شب ازخواب بیدارمیشه انگارازچیزی ترسیده میلرزه وقتی که آرومش کردیم میخوابه چیکارکنیم
سلام. برای حل این مشکل ابتدا باید متوجه شوید از چه ترسیده و اگر خواب بد دیده محتوای این خواب چیست. در وهله ی بعدی بهتر است چند شب به او اطمینان دهید کنارش هستید تا ببینید باز هم این اتفاق می‌افتد یا خیر. سپس اگر این روند تکرار میشود باید به متخصص روانشناس کودک مراجعه کنید تا کمک درستی به شما بشود.
سلام دخترم ۹سالشه شب باترس وحشت ازخواب بیدارمیشه وبی قراری وگریه می کنه بعد از چنددقیقه که حواسش سرجاش میاد می خوابه چیکار کنیم ممنون
سلام. باید متوجه شد که دختر شما از چه چیزی می‌ترسد و محتوای کابوس او چیست. وقتی متوجه شدید باید با فرزند خود در این باره صحبت کنید تا نگرانی ها و ترس هایش از بین برود. اگر این اتفاق برطرف نشد بهتر است با یک متخصص روانشناس کودک صحبت کنید تا با کمک ایشان این مسائل بهتر برطرف شود.
سلام خسته نباشید بچه یک سال هشت ماهه نصب شب بیدار میشه انگاری یک چیزی دنبالش میکنه میترسه
سلام. در ابتدا باید ب دانید فرزند شما در سن حساسی نسبت به جدایی و تنهایی است و ممکن است این مسائل او را بترساند. با این حال اگر کودک شما صحبت میکند باید ببینید علت ترسش چیست و محتوای خواب هایش چیست. به او آرامش و حس امنیت بدهید و در صورت تکرار آن به متخصص روانشناس کودک مراجعه کنید تا دقیقتر مشکل فرزند شما بررسی و حل شود.
سلام من یک پسر ۸ ساله دارم بعضی وقتها اول شب از خواب با ترس بلند میشه انگار از چیزی وحشت داره بعد که آرامش میکنم شروع میکنه بلند بلند خندیدن تا که خوابش ببره علتش چیه
سلام. باید بررسی شود که محتوای خواب فرزند شما چیست و علت ترسیدنش چه میتواند باشد. خندیدن کودک شما واکنش او برای ترسش است. بهتر است همچنان تلاش کنید به او احساس امنیت و آسودگی بدهید و درمورد ترس هایش صحبت کنید و برطرفش کنید. حفظ آرامش شما و نحوه ی صحبت کردنتان بسیار مهم است. در صورت ادامه پیدا کردن این روند بهتر است به متخصص روانشناس کودک مراجعه کنید تا با توجه به شرایط فرزندتان بهتر به شما کمک شود.
سلام من دختر ۵ سالم هستم شب ها در خواب بسیار میترسم فکر بد در ذهن هست خواب منظمی ندارد از ترس فکریم چکار گنم که خیلی بد خواب میشود شما بگو ید چکار گنم تا ترسش در خواب بریزد
سلام. باید بررسی کنید فرزند شما از چه می‌ترسد تا با صحبت کردن در این مورد ترس هایش را برطرف کنید. یادتان باشد آرامش را در رفتار شما و نحوه ی حل شما باید ببیند تا تاثیر بگذارد. اگر شما بیشتر آشفته شوید او هم اول رفتار شما را میبیند. در صورت ادامه پیدا کردن این روند باید به یک متخصص روانشناس کودک مراجعه کنید تا با بررسی شرایط فرزندتان بهتر راهنمایی شوید.
من پسری ۱۰ ساله دارم هر وقت سرما خوردگی داشته باشد آن شب مطمئنن در اولین ساعات خواب بیدار میشود و تقریبا به مدت ۵ دقیقه گاهی کمتر از آن چیزهایی را میگوید که می ترسد به شدت تمام خانه را با گریه وزاری وهراسان دور میزند وگاهی به سر وصورت خود میزند وبااینکه تمام اعضای خانوا ده را می شناسد ولی انگار روحش در جای دیگر است ودارند اذیتش میکنند لطفا مرا راهنمایی کنید که چکار کنم ممنون از شما
سلام ماهم این مشکل رو داریم چکار کنیم پسرم ۵ سالشه
من هم دختر۸ساله ای دارم دقیقا همینطوره
ما هم یه دختر ۶ ساله داریم چکار کنیم
سلام دکتر چه جوابی بهتون داد
سلام. احتمالا کودک شما هنوز در خواب است و با اینکه بلند میشود و راه میرود ولی همچنان کابوس میبیند بهتر است به یک روانپزشک کودک یا روانشناس مراجعه کنید تا محتوای خواب او و علت دقیقش مشخص شود و بهتر شما را راهنمایی کنند. با این حال اگر فقط زمان بیماری این اتفاق برایش میوفتد میتواند عوارض داروهایی که مصرف میکند هم باشد.
مطلب مفیدی بود ممنون