نوجوانی و بلوغ دورهای است که به شدت تحت تاثیر تغییرات جسمی، جنسی و رفتاری قرار دارد. در این دوره ممکن است نوجوانان خلق تحریک پذیری داشته باشند و نتوانندبا اطرافیان خود (به خصوص والدین) به درستی رفتار کنند. شنیدن فحاشی و استفاده از کلمات نامناسب از زبان فرزندتان ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد. ممکن است به شدت در مواجه با این فحاشیها عصبانی شوید و یا حتی آنقدر مبهوت شوید که ندانید چگونه باید به آن پاسخ دهید. اما نحوه برخورد شما به عنوان والدین با نوجوان بسیار مهم است. شما نمیخواهید که فرزندتان به اصطلاح بددهن باشد و یا نسبت به دیگران نیز اینگونه با بیاحترامی صحبت کند. در این مقاله میخواهیم از نحوه صحیح برخورد با نوجوانانی که فحاشی میکنند صحبت کنیم.
رفتار با نوجوان پرخاشگر
ممکن است شما به فرزندتان گفته باشید که نمیتواند با دوستانش بیرون برود و یا اینکه باید اتاقش را تمیز کند و او در جواب با پرخاشگری با شما رفتار کند و یا حتی فحاشی کند. در هر صورت این رفتار قابل قبول نیست و ضروریست هر چه سریعتر مورد بررسی قرار گیرد. باید توجه داشت که پاسخگویی با عصبانیت میتواند وضعیت را وخیمتر کند. در اینجا به چند روش سازنده برای پاسخگویی به پرخاشگری و فحاشی نوجوانان اشاره میکنیم.
-
سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید و آرام بمانید.
شنیدن بیاحترامی از سوی فرزندتان میتواند بسیار سخت و ناراحت کننده باشد. اما بلند کردن صدا و یا بیاحترامی متقابل فقط اوضاع را وخیمتر میکند! بنابراین سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید، نفس عمیق بکشید و تا زمانی که آرام نشدهاید چیزی نگویید، وقتی آرام شدید هم میتوانید با خلاقیت سازنده برخورد مناسبتری با فرزند خود داشته باشید و هم الگوی مناسبی از مدیریت خشم صحیح برای او خواهید بود.
-
اگر فکر میکنید به فاصله گرفتن نیاز دارید این کار را انجام دهید.
اگر برای اتفاقی که افتاده است حس میکنید نیاز دارید آرام شوید و بیشتر فکر کنید، اینکار را انجام دهید. میتوانید بگویید “من میخواهم مدتی «تو خلوت خودم باشم/قدم بزنم/…» تا آروم بشم و بعد درباره رفتاری که داشتی با هم صحبت خواهیم کرد.”
-
برای انجام رفتار نادرست عواقبی تعیین کنید. (به یاد داشته باشید از واژه عواقب به جای تنبیه استفاده کنید.)
مهم است که پیامدهای روشنی را برای رفتار نامناسب هر یک از اعضای خانواده (عدالت) تعیین کنید. مثلا برای مدتی مشخص محروم شدن از امتیازی مانند تلفن همراه. مثلا: هر کی به فرد دیگه توهین کنه نیم ساعت گوشیشو خاموش میکنه و روی میز میذاره». یا انجام یکی از کارهای خانه، مثلا: هر کی به فرد دیگه توهین کنه سرویس بهداشتی رو میشوره/ظرفها رو میشوره/….
نکته مهم:
۱- پیامدهای قراردادی از این دست باید با توافق همه اعضای خانواده وضع بشه و در مورد همه اعضا هم اجرا بشه!
۲- پیامدها باید کاملا روشن و واضح باشن و قابل پیشبینی. برای مثال پایان محرومیت مبهم نباشند: هر موقع تونستی اعتمادمو جلب کنی گوشیتو پس میدم!
-
در صورت نقض قوانین پیامدهای قرار داده شده را اجرا کنید
در مواقعی که نوجوانتان قانونی را زیر پا میگذارد تسلیم او نشویید و احساس گناه نکنید و سعی نکنید به این قضیه فکر کنید که چون آن موقع عصبانی بوده این چنین کاری را انجام داده است. اگر به این دلیل که شما در جواب کاری به او نه گفتهاید و یا در جواب انجام کاری به شما فحاشی کرده است بهتر است پیامد کارش را اعمال کنید. در غیر این صورت به او یاد میدهید که استفاده از فحاشی و کلمات رکیک راه درستی برای دستیابی به خواستههایش است.
-
کارهای مثبت را تشویق کنید.
اگر نوجوان به طور مداوم به شما فحاشی میکند و یا اینکه رفتار مناسبی از خود بروز نمیدهد وقت آن است که به بررسی نوع احترام و برخوردی که سایر افراد خانواده با همدیگر دارند تجدید نظر کنید.
بنابراین گرچه مهم است که اقدام فوری انجام شود تا نوجوان متوجه شود که رفتار او اشتباه بوده است، اما همچنین لازم است که روی راهکارهایی کار کنید که احتمال تکرار آن در آینده را کاهش دهد.
مطلب بیشتر: دروغگویی کودکان | با فرزندی که دروغ میگوید چگونه رفتار کنیم؟
پزشک خوب به شما کمک میکند بهترین روانشناسان را در کوتاهترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کنید
راهکارهایی برای افزایش رفتار محترمانه در طولانی مدت
اگر نوجوان به طور مداوم به شما فحاشی میکند و یا اینکه رفتار مناسبی از خود بروز نمیدهد وقت آن است که به بررسی نوع احترام و برخوردی که سایر افراد خانواده با همدیگر دارند تجدید نظر کنید. بنابراین گرچه مهم است که اقدام فوری انجام شود تا نوجوان متوجه شود که رفتار او اشتباه بوده است، اما همچنین لازم است که روی راهکارهایی کار کنید که احتمال تکرار آن در آینده را کاهش دهد.
-
رفتار خودتان با همسرتان و یا سایر اعضای خانواده را بررسی کنید.
سعی کنید همراه با همسرتان به بررسی بیاحترامی و مقابله با آن در خانواده بپردازید. اگر بر سر موضوعی با همسرتان اختلاف نظر دارید در مقابل نوجوان آن را بیان نکنید مگر در مواقعی که موضع خیلی برای فرزندتان نگران کننده نیست و شما و همسرتان آمادگی حل تعارض صحیح و منصفانه را دارید، در چنین مواردی میتوانید الگوی عملی خوبی به وی ارائه دهید. همچنین در هنگام عصبانیت در مقابل چشم نوجوان با همدیگر دعوا نکنید و اظهارات تحقیرآمیز درباره یکدیگر نداشته باشید.
از همسرتان هیچ موقع پیش فرزندتان شکایت نکنید. به عنوان مثال هرگز نگویید “پدر تو بیعرضه است” و یا “مادرت همیشه اشتباه میکند.” این امر باعث میشود تا به مرور زمان احترام در خانواده و نسبت به همدیگر از بین برود و به اصطلاح حرمتها شکسته شود.
-
برای فرزندتان الگوی خوبی باشید.
خشم خود را با انجام روشهای سالم مدیریت کنید. با احترام با دیگران رفتار کنید. به یاد داشته باشید که رفتار والدین منعکس کننده رفتار نوجوانان در آینده است. اگر نسبت به اعضای خانواده و همسرتان با بیاحترامی رفتار کنید فرزندتان رفتارهای نامناسب شما را درست و صحیح طلقی میکند. پس سعی کنید الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
-
مهارتهای کنترل خشم را به فرزندتان آموزش دهید.
اطمینان حاصل کنید که فرزندتان راهکارهای سالم برای مدیریت با خشم و عصبانیت را میشناسد. این مهارتها گستره وسیعی از مهارتهایی ساده مانند نفس عمیق کشیدن، پیادهروی، خروج از موقعیت، خاطره نویسی و… تا مهارتهای سطح بالایی چون خودآگاهی، حل مساله و … را شامل میشود. همراه فرزندتان باشید تا این مهارتها را تمرین کند و در آنها ماهر شود.
-
فعالیتهای کودکتان را در شبکههای اجتماعی کنترل کنید.
شبکههای اجتماعی و رسانهها میتوانند منابع خطرناکی برای تقلید رفتارهای نادرست باشند. سعی کنید فعالیتهای روزانه فرزندتان را کنترل کنید. ممکن است بخواهید مواجهه او با فیلمهای خشن یا بازیهای ویدئویی و رایانهای را که در آن افراد رفتار ناخوشایند با یکدیگر دارند و از کلمات رکیک استفاده میکنند محدود کنید.
مطلب بیشتر: برخورد صحیح والدین با نوجوانان در دوران بلوغ | نحوه برخورد با اشتباهات نوجوانان
سخن آخر پزشک خوب
نوجوانان در سن بلوغ بیش از هر زمانی به اصلاح رفتار نیازمند هستند. تغییرات هورمونی و مشکلات عاطفی و اجتماعی به خودی خود دلایل کافی برای خلق تحریک پذیر در نوجوانان هستند اما این مشکلات دلیلی برای پرخاشگری و عدم احترام به والدین نیست. فحاشی نوجوانان میتواند دلایل عمدهای داشته باشد. اولین کاری که میتوانید بکنید این است که آرام باشید و نفس عمیق بکشید. سعی کنید نحوه برخورد خود را با سایر اعضای خانواده و همسرتان بسنجید. مراجعه به یک روانشناس نوجوان میتواند بسیاری از مشکلات دوران بلوغ از جمله فحاشی را بهبود دهد. اگر نمیدانید که چگونه باید در این دوره با نوجوانان رفتار کنید و بیاحترامی آنها موجب آزردگی خاطر شما شده است مراجعه به روانشناس میتوانید بهترین توصیه برای شما باشد.
منابع
اگر فرزند شما پرخاشگری میکند میتوانید از بهرترین متخصصان پرخاشگری در پزشک خوب کمک بگیرید.
اگر نیاز به مشاوره حضوری، تلفنی یا آنلاین دارید روی دکمه زیر کلیک کنید