قرص لیتیوم یا lithium carbonate یک تثبیت کننده خلق و خو است. لیتیوم کربنات دارویی است که برای درمان دوره های شیدایی اختلال دوقطبی استفاده می شود. قرص لیتیوم از قرن نوزدهم برای درمان دوره‌های شیدایی استفاده میشود. اگرچه داروی لیتیوم به طور گسترده استفاده می شود، مکانیسم عمل آن هنوز ناشناخته است. لیتیم دارای موارد مصرف محدودی است و بنابراین نظارت دقیق برای جلوگیری از عوارض جانبی لازم است. قرص لیتیوم کربنات برای اولین بار توسط روانپزشکان در اواسط دهه ۱۸۰۰ مورد استفاده قرار گرفت.
داروی لیتیوم کربنات برای چیست؟
قرص لیتیوم برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می شود. این دارو با بازگرداندن تعادل برخی مواد طبیعی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) در مغز، خلق و خو را تثبیت می‌کند و افراط در رفتار را کاهش می‌دهد. برخی از مزایای استفاده مداوم از این دارو شامل کاهش دفعات وقوع دوره‌های شیدایی و کاهش علائم دوره‌های شیدایی مانند احساسات اغراق آمیز، تحریک پذیری، اضطراب، گفتار سریع/بلند، و رفتارهای پرخاشگرانه/خصمانه است.
داروی لیتیوم در گذشته به دلیل اثرات محافظت کننده عصبی برای درمان بیماری هانتینگتون استفاده شده است. اگرچه مکانیسم دقیق اثر مشخص نیست، لیتیم میتواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم پروتئین‌های دخیل در بقا/تمایز نورون‌ها را تعدیل کند که ممکن است اثرات محافظتی عصبی آن را به حساب آورد. قرص لیتیوم برای بیماری هانتینگتون به صورت خارج از برچسب مصرف می شود؛ یعنی تایید رسمی ندارد اما کاربرد دارد.
همچنین بخوانید: اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دوقطبی نوع دو چه تفاوت‌هایی دارند؟
تاثیر لیتیوم بر افسردگی
علاوه بر دوقطبی، قرص لیتیوم به عنوان تک دارو برای درمان دوره های حاد افسردگی تک قطبی و به عنوان درمان نگهدارنده برای جلوگیری از عود دوره های افسردگی تک قطبی استفاده می شود. اولین آزمایش کنترل شده لیتیوم برای افسردگی تک قطبی در سال ۱۹۶۸ بود.
مکانیسم اثر لیتیوم
مکانیسم اثر داروی لیتیوم هنوز ناشناخته است. اثر درمانی لیتیم ممکن است به دلیل تعدادی از اثرات آن روی بسیاری از گیرنده ها باشد. قرص لیتیم ممکن است با تغییر ترشح مواد شیمیایی مانند دوپامین یا سروتونین در مغز شما کار کند. مصرف لیتیوم به شما کمک می کند تا کنترل بیشتری بر احساسات خود داشته باشید و بهتر با نوسانات خلقی دوقطبی کنار بیایید.
تاثیر لیتیوم بر مغز
در سطح عصبی، لیتیوم باعث کاهش تحریک (دوپامین و گلوتامات) می شود و انتقال دهنده عصبی مهاری GABA را افزایش می دهد. با این حال تاثیر لیتیوم بر مغز به طور کامل مشخص نیست.
نحوه مصرف لیتیوم کربنات
مارک های مختلفی از قرص لیتیوم کربنات موجود است. ممکن است اثرات مشابهی نداشته باشند. بدون اینکه از پزشک خود سوال کنید، برند را تغییر ندهید. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً ۲ تا ۳ بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. برای کاهش ناراحتی معده، لیتیوم را همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کنید. این دارو را له نکنید یا نجوید. انجام این کار می تواند تمام دارو را به یکباره آزاد کند و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. همچنین، قرص ها را تقسیم نکنید، مگر اینکه دارای خط تقسیم باشند و پزشک به شما بگوید که این کار را انجام دهید.
هر روز ۸ تا ۱۲ لیوان (هر کدام ۲۴۰ میلی لیتر) آب یا مایعات دیگر بنوشید و در حین مصرف این دارو طبق دستور پزشک یا متخصص تغذیه از یک رژیم غذایی سالم با مقادیر طبیعی نمک (سدیم) استفاده کنید. تغییرات زیاد در مقدار نمک در رژیم غذایی ممکن است سطح لیتیم خون شما را تغییر دهد. مقدار نمک را در رژیم غذایی خود تغییر ندهید مگر اینکه پزشکتان به شما بگوید.
از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان های معینی مصرف کنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما، سطح لیتیوم خون و پاسخ به درمان است. اگر مقدار دارو در بدن شما در یک سطح ثابت نگه داشته شود، این دارو بهترین اثر را دارد. این دارو را در فواصل مساوی مصرف کنید.
این دارو باید دقیقاً طبق دستور مصرف شود. مصرف لیتیم را ادامه دهید حتی اگر احساس خوبی دارید. بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را قطع نکنید. برخی شرایط ممکن است با قطع ناگهانی این دارو بدتر شوند. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید. اگر وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است ۱ تا ۳ هفته طول بکشد تا متوجه بهبود وضعیت خود شوید.
همچنین بخوانید: دپاکین یا والپروات سدیم چیست؟ همه چیز در مورد قرص رهاکین
ساعت مصرف لیتیوم کربنات
شما معمولا قرص لیتیوم کربنات را یک بار در روز، در شب مصرف می کنید. شما می‌توانید انتخاب کنید که چه زمانی لیتیوم خود را مصرف می‌کنید، فقط سعی کنید هر روز ساعت یکسانی داشته باشید.
مصرف بیش از حد لیتیوم کربنات
اگر فردی بیش از حد لیتیوم کربنات مصرف کرده است و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی دارد، با اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد قرص لیتیوم ممکن است شامل اسهال، استفراغ، تاری دید، مشکل در راه رفتن، خواب آلودگی غیر معمول، تشنج، ضعف عضلانی، احساس سبکی سر، تغییرات خلقی، زنگ زدن در گوش، ضربان قلب نامنظم، گیجی، اختلال در گفتار، کلافگی، لرزش و از دست دادن هوشیاری باشد.
در صورتی که نیازمند مراجعه به یک روانپزشک خوب هستید، روی دکمه زیر کلیک کنید
دوزهای لیتیوم کربنات
دوزهای لیتیم کربنات بسته به فرم آن فرق دارد. قرص آن در دوز ۳۰۰ میلی گرم و کپسول لیتیوم در