جردن پیترسون (Jordan peterson) یک روانشناس معاصر است که عقاید و دیدگاه های بسیار چالش برانگیزی را مطرح می کند. جردن پیترسون در حال حاضر ۶۱ سال دارد و در رشته های علوم سیاسی و روانشناسی تحصیل کرده است. او طرفداران و منتقدان زیادی دارد و در فضای مجازی و رسانه های اجتماعی برنامه ها و سخنرانی های زیادی برگزار می کند. او عمدتا عقاید محافظه کارانه و سنتی دارد که این مسئله باعث شده نقد های زیادی به او وارد باشد. در ادامه عقاید و بیوگرافی جردن پیترسون را با هم بررسی می کنیم.
جردن پیترسون کیست؟
جردن پیترسون روانشناس بالینی، منتقد فرهنگی و استاد روانشناسی کانادایی است. او در ۱۲ ژوئن ۱۹۶۲ در ادمونتون، آلبرتا، کانادا به دنیا آمد و در فیرویو، شهر کوچکی در شمال آلبرتا، بزرگ شد. تحصیلات جردن پیترسون به این صورت است که او مدرک لیسانس خود را در علوم سیاسی از دانشگاه آلبرتا در سال ۱۹۸۲، و پس از آن دکترای روانشناسی بالینی از دانشگاه مک گیل در ۱۹۹۱ دریافت کرد. جردن پیترسون پس از کار دکترا، تحصیلات فوق دکتری خود را تا سال ۱۹۹۳ در دانشگاه مک گیل به پایان رساند و سپس به عنوان استادیار در بخش روانشناسی به تدریس و تحقیق در دانشگاه هاروارد پرداخت. در دوران تحصیل در هاروارد، او پرخاشگری ناشی از سوء مصرف مواد مخدر و الکل و علم شخصیت را با تمرکز ویژه بر روانشناسی مذهبی و ایدئولوژیک مطالعه کرد.
در سال ۱۹۹۸، پیترسون به کانادا بازگشت و به عنوان استاد تمام در دانشگاه تورنتو مشغول به کار شد. علایق پژوهشی او شامل ساختار سیستم های اعتقادی و ارزیابی و بهبود شخصیت و عملکرد است. جردن پیترسون عمدتا به دلیل کتاب پرفروش خود در سال ۲۰۱۸ با عنوان “۱۲ قانون زندگی: نوش دارویی برای بی نظمی” شناخته می شود و کسب شهرت کرده است. این کتاب شامل توصیه‌هایی است که از اصول روان‌شناختی، اسطوره‌شناسی، مذهب و حکایات شخصی مشتق شده است. کتاب ۱۲ قانون زندگی نشان‌دهنده علاقه جردن پیترسون به اهمیت مسئولیت شخصی و معنای بالقوه چالش‌های زندگی است. جردن پیترسون علاوه بر فعالیت‌های آکادمیک و حرفه‌ای‌اش، مجموعه‌ای از ویدئوها و پادکست‌ها را تولید می کند. در این ویدیو ها و پادکست ها، جردن پیترسون، موضوعات مختلف روان‌شناختی، فرهنگی و مذهبی را مورد بحث قرار می دهد. در نتیجه این محتوا برای مخاطبان زیادی در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب جذاب است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ روانشناس معروف جهان | تاثیرگذارترین روانشناسان دنیا
خانواده جردن پیترسون
نام همسر جردن پترسون تامی رابرتز است که او را در دوران کودکی خود در آلبرتای کانادا ملاقات کرد. این زوج دو فرزند دارند، یک دختر به نام میخائیلا و یک پسر به نام جولیان. میخائیلا با تلاش های خود، توجه عمومی را به خود جلب کرده است، به ویژه در مورد رژیم غذایی اش که به ادعای او به موجب بهبود اختلالات خود ایمنی و سایر مسائل سلامتی خود را مدیریت کند. جردن پیترسون عقیده دارد خانواده اش نقش مهمی در زندگی او ایفا کردند. او چالش های فردی زیادی مانند سفر های کاری، چالش های شخصی و مبارزه با افسردگی را تجربه کرد و خانواده اش در این مسیر او را حمایت کردند. خانواده پیترسون بخش مهمی از زندگی او محسوب می شود و اغلب دیدگاه های او را در مورد اهمیت ساختارهای خانوادگی و مسئولیت پذیری منعکس می کند.
ایده های تاثیر گذار جردن پیترسون
درباره جردن پیترسون می توان گفت که او با دیدگاه های خود در مورد روانشناسی، اسطوره شناسی و فرهنگ، مخاطبان جهانی را مجذوب خود کرده است. بیشتر ایده‌های جردن پیترسون ناشی از اضطراب شدید در مورد جنسیت و نقش های جنسیتی است. او عقیده دارد “روحیه مردانه مورد حمله قرار گرفته است.” در ادامه به تاثیر گذار ترین ایده های جردن پیترسون می پردازیم و آن ها را بررسی می کنیم. برخی از این ایده ها عبارتند از:
- اهمیت مسئولیت پذیری نسبت به خود
- مهم دانستن کهن الگو ها و اساطیر
- سلسله مراتب ارزش ها
- روانشناسی باور
- معنی رنج کشیدن
اهمیت مسئولیت پذیری
جردن پیترسون بر اهمیت مسئولیت پذیری نسبت به خود به عنوان سنگ بنای یک زندگی معنادار تأکید می کند. طبق گفته جردن پیترسون افراد باید مسئولیت زندگی خود را بر عهده بگیرند؛ یعنی با مسائل شخصی خود مقابله کنند و برای غلبه بر آنها با پشتکار، تلاش کنند. این ایده در توصیه او برای “تمیز کردن اتاق خود” گنجانده شده است، که نمادی از این تصور است که سازماندهی محیط اطراف می تواند منجر به یک زندگی منظم تر و متمرکزتر شود.
یکی از چیزهایی که دکتر جردن پیترسون اغلب با مخاطبان خود در مورد آن صحبت می کند، رابطه بین مسئولیت و معنا است. او سعی می کند ساختارهای نظری و انتزاعی را عینی تر کند تا برای مخاطبانش قابل اجرا باشد. او معتقد است که چارچوب های فلسفی در واقع می توانند به ساختار هدف شما در زندگی کمک کنند. و “هدف” موضوع بزرگی است که باید در زندگی فرد وجود داشته باشد تا زندگی اش معنا پیدا کند.
از دست ندهید: زیگموند فروید کیست؟ زندگی نامه و نظریات بنیانگذار روانکاوی
مهم دانستن کهن الگو ها توسط جردن پیترسون
یکی از مهم ترین جنبه های فلسفه جردن پیترسون، نقش کهن الگو ها و اسطوره ها در درک رفتار انسان و ساختارهای اجتماعی است. کهن الگو یا آرکتایپ (Archetype) یک الگوی جامع از رفتار و شخصیت انسان است که بر رفتار او تاثیر می گذارد. او به طور گسترده‌ای از روانشناسی یونگ استفاده می‌کند. جردن پیترسون با استفاده از کهن الگو ها بررسی می کند که چگونه اسطوره‌ها و داستان‌ها حقایق جهانی را در مورد شرایط انسانی منعکس می‌کنند. جردن پیترسون از این روایت‌ها برای توضیح مفاهیم پیچیده روان‌شناختی و برجسته کردن ارتباط پایدار خرد باستانی در زندگی مدرن استفاده می کند.
در مورد کهن الگو ها بیشتر بخوانید: کهن الگو چیست؟ آشنایی با آرکتایپ ها و کهن الگوهای یونگ
سلسله مراتب ارزش ها
در مورد جردن پیترسون باید بدانید که او ادعا می کند که جوامع از طریق سلسله مراتب عمل می کنند. این سلسله مراتب صرفاً در مورد قدرت نیستند، بلکه برای سازماندهی ارزش ها، نقش ها و مسئولیت ها ضروری هستند. او به این موضوع می پردازد که چگونه سلسله مراتب به افراد کمک می کند تا اهداف و اقدامات خود را اولویت بندی کنند. در نتیجه طبق گفته جردن پیترسون، سلسله مراتب مسیری ساختار یافته برای دستیابی به دستاوردهای شخصی و جمعی ایجاد می کند.
در مورد جردن پیترسون؛ اعتقاد به روانشناسی باور
فعالیت های جردن پیترسون به طور گسترده ای روانشناسی باور (Psychology of belief) را پوشش می دهند. یعنی جردن پیترسون عقیده دارد که باورها، تفسیرهای ما از جهان را شکل می دهند و رفتار ما را هدایت می کنند. به عبارت ساده تر، جردن پیترسون در مورد روانشناسی باور به این موضوع می پردازد که چرا ما برخی از باورها و عقاید را داریم و چگونه این باورها بر نحوه نگرش ما به جهان و عمل در آن تأثیر می گذارند. او به ویژه به چیزی که آن را «تصرف ایدئولوژیک» می‌نامد، علاقه‌مند است. تصرف ایدئولوژیک یعنی زمانی که مردم بیش از حد به اعتقادات خود بچسبند و نسبت به آن ها تعصب داشته باشند. به گفته جردن پیترسون، این مسئله می تواند خطرناک باشد، زیرا می تواند افراد را انعطاف ناپذیر و ناتوان نسبت به بررسی نگرش های متفاوت، کند.
درباره جردن پیترسون باید بگوییم که عقیده دارد وقتی افراد از نظر ایدئولوژیک (توسط عقایدشان) تسخیر می‌شوند، ممکن است هر چیزی را که با عقایدشان در تضاد است نادیده بگیرند یا رد کنند. این مسئله آنها را وادار به رفتارهایی می کند که ممکن است معقول یا سالم نباشد. تسخیر یک فرد توسط عقایدش باعث ایجاد تضاد بین او با دیگرانی که عقاید متفاوتی دارند، می شود. اساساً، جردن پیترسون هشدار می دهد که نباید اجازه دهیم باور ها و عقایدمان همه اعمال ما را بدون جایی برای سوال یا تغییر دیکته کنند.
معنی رنج کشیدن از دیدگاه جردن پیترسون
یکی دیگر از عناصر عمیق فلسفه جردن پیترسون، نظرات او در مورد رنج است. جردن پیترسون می گوید رنج بخشی طبیعی از زندگی محسوب می شود. و انسان به جای خوشبختی باید به دنبال معنا باشد. جردن پیترسون معتقد است که روبرو شدن با چالش های زندگی می تواند منجر به رشد شخصی و درک عمیق تر از خود، شود. به زبان ساده، جردن پیترسون عقیده دارد که زندگی همیشه لحظات سختی خواهد داشت. در نتیجه به جای اجتناب از این مشکلات، باید با آنها مقابله کنیم. مقابله کردن به ما کمک می کند تا قدرتمند شویم و اهداف عمیق تری در زندگی خود پیدا کنیم.
جردن پیترسون و فمینسیم
ایده های جردن پیترسون در مورد جنسیت و فمینیسم به باورهای بزرگتر او در مورد چگونگی سازماندهی جامعه و نحوه رفتار مردم مرتبط است. نظرات او در این زمینه ها افراطی است و بحث های زیادی را به همراه دارد. این مسئله او را به چهره ای تبدیل می کند که برخی واقعاً از آن حمایت می کنند و برخی دیگر به شدت با آن مخالف هستند. جردن پیترسون مردم را تشویق می کند تا در مورد این مسائل مهم صحبت و بحث کنند. او تاکید می‌کند که مهم است هم به تفاوت های زیستی بین مردم و هم به روش هایی که جامعه نحوه تفکر و عمل ما را شکل می‌دهد فکر کنیم.
جردن پیترسون یک شخصیت تاثیر گذار در جامعه حقوق مردان محسوب می شود. جامعه حقوق مردان گروهی از مردان هستند که تصور می کنند پیشرفت های اجتماعی دهه های گذشته، موجب تضعیف و ظلم به آن ها شده است. دیدگاه های مختلفی را در مورد موضوعات مرتبط با جنسیت و فمینیسم به اشتراک گذاشته است که اغلب بحث های عمومی شدیدی را برانگیخته است. دیدگاه های جردن پیترسون در مورد مسائل جنسیتی و فمینسیم را با هم بررسی می کنیم.
مطالعه بیشتر: کارل راجرز کیست؟ نظریات بنیان گذار روانشناسی انسان گرا
نظر جردن پیترسون نسبت به نقش های جنسیتی
جردن پیترسون اغلب تفاوت های بیولوژیکی (زیستی) بین زن و مرد را مورد بحث قرار می دهد و استدلال می کند که این تفاوت ها قابل توجه هستند و طبیعتا به نقش های متفاوتی در جامعه منجر می شوند. او پیشنهاد می کند که بسیاری از نقش های جنسیتی صرفاً ساختار های اجتماعی نیستند، بلکه ریشه در زیست شناسی دارند. این دیدگاه با دیدگاه‌های گسترده تر او در مورد اهمیت ساختارها و سلسله مراتب سنتی، که به اعتقاد او برای ثبات اجتماعی ضروری هستند، همسو می شود.
انتقاد جردن پیترسون به فمینیسم مدرن
جردن پیترسون نسبت به فمینیسم مدرن انتقاد می کند، به ویژه آن جنبه هایی از آن که به نظر او افراطی است. او استدلال می‌کند که جنبش‌های فمینیستی معاصر معمولاً تفاوت‌های بیولوژیکی بین زن و مرد را در نظر نمی گیرند. در حالیکه این جنبه های زیستی بر انتخاب‌ها و رفتارهای افراد تأثیر می‌گذارند. جردن پیترسون از این مسئله ابراز نگرانی می کند که چنین جنبش‌هایی ممکن است جنبه‌های مثبت نقش‌های جنسیتی سنتی را که به عملکرد جوامع کمک می‌کنند، تضعیف کند.
جردن پیترسون اغلب درباره تأثیر فرهنگی فمینیسم در تغییر شکل هنجارها و انتظارات اجتماعی بحث می کند. او نسبت به جنبش‌هایی که به گفته او روایتی ضد مردانه را ترویج می کنند، بدبین است و معتقد است که فمینیسم می‌تواند به مردان جوان و انسجام کلی جامعه آسیب برساند.
جردن پیترسون :من باور ندارم که مردان بتوانند زنان دیوانه را کنترل کنند.
نگرش جردن پیترسون در مورد ازدواج
جردن پیترسون ازدواج را به عنوان یک نهاد حیاتی و بنیادی برای جامعه می‌بیند که عمیقاً در مسائل فرهنگی ریشه دارد. او استدلال می کند که ازدواج فقط یک قرارداد ساده بین دو نفر نیست، بلکه یک پیوند عمیق است که جامعه را تثبیت می کند و یک محیط ساختاریافته برای تربیت فرزندان فراهم می کند. به گفته جردن پیترسون، تعهد و مسئولیت متقابل مورد نیاز در ازدواج، حس عمیقی از معنا و هدف را برای افراد فراهم می کند، که بسیار مهم تر از نتایج روابط کوتاه مدت است. او تأکید می‌کند که فداکاری و سازش در ازدواج به افراد کمک می‌کند تا رشد کنند و بالغ شوند و آنها را فراتر از تمایلات خودخواهانه‌شان سوق دهد.
پیترسون همچنین چالش‌های روابط مدرن و نرخ بالای طلاق را مورد بحث قرار می‌دهد و عقیده دارد که این مسائل ناشی از درک نادرست پیچیدگی و خواسته‌های ازدواج است. جردن پیترسون یک رویکرد واقع بینانه به ازدواج دارد، به این صورت که می گوید مشکلات و اختلافات بخش طبیعی ازدواج هستند، اما حل کردن آن ها به کمک یکدیگر آن چیزی است که پیوند را تقویت می کند. با رویارویی با چالش های زندگی مشترک، زوج‌ها می‌توانند رشد کنند و پیچیدگی‌های زندگی را مؤثرتر از آنچه به تنهایی می‌توانند بگذرانند. دیدگاه پیترسون این است که ازدواج، با همه چالش‌هایش، سفری است که مزایای روانی و اجتماعی عمیقی دارد.
جردن پیترسون: چیزی که نمی‌فهمید این است که اگر تا ۴۰ سالگی خانواده و فرزند نداشته باشید، یک روح گمشده هستید.
تاثیر جردن پیترسون بر روانشناسی مدرن و فرهنگ
جردن پیترسون، روانشناس بالینی و منتقد فرهنگی، هم در روانشناسی مدرن و هم در بحث های فرهنگی گسترده تر، اثر قابل توجهی از خود بر جای گذاشته است. جردن پیترسون طرفداران و منتقدان را به چالش می کشد تا در نظرات خود در مورد موضوعات متعدد تجدید نظر کنند. او به‌عنوان یک روانشناس بالینی و سخنران عمومی، بینش‌های عمیق روانشناسی را با ایده‌هایی از تاریخ و فلسفه ترکیب می‌کند تا به مردم کمک کند خودشان و نقش‌هایشان را در جامعه درک کنند و بهتر بشناسند. سخنرانی‌ها و کتاب‌های او بر اهمیت مسئولیت پذیری هر فرد در قبال زندگی اش تأکید می کنند. این مسئله بسیاری را ترغیب کرده است تا درباره چگونگی رویکرد رشد شخصی و سلامت روان تجدید نظر کنند.
جردن پیترسون همچنین به دلیل دیدگاه هایش در مورد موضوعاتی مانند مسائل سیاسی و هویت جنسی مشهور شده است. او از پلتفرم های آنلاین مانند یوتیوب برای تحت تاثیر قرار دادن تعداد زیاد مخاطب استفاده می کند و موضوعات عمیق آکادمیک را وارد مکالمات روزمره می کند. این رویکرد، نحوه بحث و تفکر مردم در مورد آموزش و ارزش های فرهنگی را تغییر داده است. جردن پیترسون از طریق کار خود نه تنها در زمینه روانشناسی بلکه نحوه صحبت و درک مردم از مسائل فرهنگی نیز موثر بوده است و در نتیجه بر روانشناسی مدرن و فرهنگ تاثیر زیادی گذاشته است. روش او با ترکیب انواع مختلف دانش به مردم کمک می کند تا مشکلات قدیمی را به روش های جدید ببینند و روش های معمول مورد استفاده در روانشناسی را به چالش بکشند.
بیشتر بخوانید: مارتین سلیگمن کیست؟ نظریات پدر روانشناسی مثبت گرا
نقد جردن پیترسون
جردن پیترسون در مجموع فردی با افکار و گرایش های افراطی محسوب می شود. او از طرفی قهرمان حامیان آزادی بیان است و از طرفی مورد انتقاد طرفداران جنبش های اجتماعی اخیر است. طبق گفته The guardian برخی عقیده دارند راز موفقیت جردن پیترسون در این است که سابقه آکادمیک و تحصیلی خوبی دارد. به این صورت می تواند به واسطه تحصیلات خود، عقاید قدیمی و متحجرانه اش را در رسانه ها بیان کند و طرفدار کسب کند.
نقد دیگری که به جردن پیترسون وارد است این است که او فقط در رشته های علوم سیاسی و روانشناسی تحصیل کرده است. با این حال او در حوزه های دیگری مانند زیست شناسی تکاملی، انسان شناسی، جامعه شناسی، تاریخ و ادبیات نیز اظهار نظر می کند. جردن پیترسون همچنین توسط جنگ سرد تحت تاثیر قرار گرفته است. او نقاشی‌های رئالیستی شوروی را جمع آوری می کند و اولین فرزندش را میخائیلا به نام میخائیل گورباچف (رئیس جمهور شوروری سابق) نامگذاری کرد.
از بسیاری جهات جردن پیترسون را فردی با عقاید قدیمی و محافظه کارانه می شناسند که از سلاح های امروزی (فضای مجازی و رسانه های اجتماعی) برای بیان عقاید خود استفاده می کند.
مطالعه بیشتر: ریموند کتل کیست؟ (معروف به مدل شخصیت ۱۶ عاملی)
قوانین زندگی از دیدگاه جردن پیترسون
جردن پیترسون در کتاب ۱۲ قانون زندگی، عقاید و افکار خود را در مورد نحوه زندگی کردن بیان می کند. ما در اینجا به مهم ترین قوانین زندگی از نظر جردن پیترسون می پردازیم. خلاصه ای از قوانین زندگی از دیدگاه جردن پیترسون عبارتند از:
- صاف بایستید و شانه های خود را به عقب هل دهید: جردن پیترسون پیشنهاد می کند که کنترل وضعیت بدنی خود می تواند اعتماد به نفس شما و نگرش دیگران نسبت به شما را بهبود بخشد. صاف ایستادن به ما کمک می کند تا با شجاعت و آمادگی با جهان روبرو شویم.
- با خود مانند کسی رفتار کنید که مسئول کمک به او هستید: جردن پیترسون از انسان ها می خواهد با همان مهربانی و گذشتی که نسبت به دیگران دارند، با خود برخورد کنند.
- با افرادی دوست شوید که بهترین ها را برای شما می خواهند: جردن پیترسون شما را به ایجاد روابط با افرادی تشویق می کند که از پیشرفت شما خوشحال می شوند و شما را حمایت می کنند.
- خودتان را با کسی که دیروز بودید مقایسه کنید، نه با کسی که امروز هستید: به گفته جردن پیترسون، تمرکز بر پیشرفت شخصی به جای مقایسه خود با دیگران، سازنده تر است.
- اجازه ندهید فرزندانتان کاری را انجام دهند که باعث شود شما از آنها متنفر باشید: این قانون در مورد آموزش احترام و رفتار خوب به کودکان است که برای موفقیت آنها ضروری است.
- قبل از اینکه از دنیا انتقاد کنید، خانه خود را مرتب کنید: پیترسون از مردم می خواهد قبل از اینکه به مشکلات دنیا اشاره کنند، زندگی خود را نظم بدهند. منظور این است که اول از هر چیز مسائل فردی که مربوط به خودتان است، حل کنید.
مطلب خواندنی: کارل گوستاو یونگ کیست؟ زندگی نامه، نظریه و سخنان او
جملات جردن پیترسون
شاید دانستن برخی از جملات معروف جردن پیترسون کمک کند تا شخصیت و عقاید او را بهتر بشناسیم. برخی از معروف ترین جملات جردن پیترسون عبارتند از:
- شاید شما برای چیزهایی که ندارید ارزش قائل هستید و آنچه را که انجام می دهید کم ارزش می دانید
- آنچه را که معنا دار است دنبال کنید نه آنچه مصلحت است
- یادگیری به معنای مردن و زنده شدن دوباره است
- برده قوانین احمقانه نباشید
- با نوشتن آنچه برای شما اتفاق افتاده و فکر کردن به آن می توانید کارهای بسیار بزرگی انجام دهید
- بهتر است کاری را بد انجام دهید تا اینکه اصلا آن را انجام ندهید
- اگر می خواهید موفق شوید باید باهوش، وظیفه شناس و سرسخت باشید
- برای اینکه بتوانید فکر کنید، باید ریسک توهین کردن را به جان بخرید
از دست ندهید: واقعیت درمانی گلاسر چیست؟ معرفی تاریخچه، فنون، مراحل و کاربردها
کتاب های جردن پیترسون
در این بخش به معروف ترین کتاب های جردن پیترسون اشاره می کنیم. مطالعه این کتاب ها می تواند افراد را با عقاید و دیدگاه های جردن پیترسون آشنا کند. برخی از کتاب های جردن پیترسون عبارتند از:
- ۱۲ قانون زندگی
- ما که با خدا کشتی می گیریم
- فراتر از نظم
- نقشه های معنا
- نزاکت سیاسی: یک مناظره اثر مجموعه ی نویسندگان
منابع: nytimes
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
ثبت ديدگاه