ماکیاولیسم به عنوان نوعی مکتب فکری، توسط نیکولو ماکیاولی ساخته شد. عقاید ماکیاولیسم بر این تاکید دارند که انسان باید از هر روشی، حتی غیر اخلاقی، به اهداف و خواسته هایش برسد و هیچ چیز دیگری را در نظر نگیرد. قوانین ماکیاولیسم همواره در روانشناسی، سیاست، سازمان ها و … مورد بحث بوده اند. در ادامه با این عقاید و تاثیرات آن در حوزه های مختلف آشنا خواهیم شد.
ماکیاولیسم چیست؟
مفهوم ماکیاولیسم (Machiavellianism) اولین بار در دوره رنسانس توسط نیکولو ماکیاولی مطرح شد. طبق مکتب ماکیاولیسم حاکمانی که در تلاش برای کسب قدرت و شکوه، وحشیانه و بی رحمانه عمل می کنند، بیشتر از کسانی که صادق یا اخلاق مدار هستند، زنده می مانند و موفق می شوند. امروزه اصطلاح ماکیاولیسم برای توصیف رفتاری استفاده می شود که در آن فرد هر کاری را انجام می‌دهد تا به نتیجه دلخواهش برسد. ماکیاولیسم به زبان ساده یعنی مجموعه ای از خصلت ها یا رفتارهایی که عمدتا شامل حیله گری، فریب، بازی دادن دیگران و تمایل به امتحان کردن هر راهی که برای رسیدن به اهداف خود لازم است، می شود.
مطالعه بیشتر: دروغگویی بیمارگونه چیست؟ تشخیص و درمان دروغگویی بیمارگونه
تاریخچه ماکیاولیسم
ماکیاولیسم توسط نیکولو ماکیاولی، فیلسوف و سیاستمدار فرانسوی شکل گرفت و توسط کتاب معروف او به نام “شهریار” در سال ۱۵۳۲ به دنیا معرفی شد. از اصطلاح ماکیاولیسم در ابتدا برای توصیف سیاست های همراه با دروغ و فریب استفاده می شد، اما سپس در قرن های ۱۷ تا ۱۹ ماکیاولیسم در فلسفه وارد شد و به مباحثه ای چالش برانگیز تبدیل شد. عده ای از فیلسوف ها با مکتب ماکیاولیسم موافق بودند و برخی دیگر به شدت با عقاید ماکیاولی مخالفت می کردند.
در قرن بیستم ماکیاولیسم در روانشناسی معرفی شد و در مباحث روانشناسی نیز اصطلاح ماکیاولیست شنیده می شد. روانشناسانی مثل ریچارد کریستی از عقاید ماکیاولیستی استفاده کردند تا نوعی اختلال شخصیت را توصیف کنند که امروزه آن را با نام اختلال شخصیت ماکیاولیسم می شناسیم. امروزه همچنان ماکیاولیسم منبع چالش و بحث زیادی در موضوعاتی مانند روانشناسی، تاریخ، سیاست، مدیریت، سازمان و … است و بررسی ها در مورد آن ادامه دارد.
احکام ۱۰ گانه مکتب ماکیاولیسم
ماکیاولیسم مجموعه خاصی از اصول مشخص و تعیین شده ندارد، اما اغلب با ویژگی ها و راهبردهای مشخصی که در آثار نیکولو ماکیاولی، به ویژه در کتاب «شهریار» او آمده است، همراه است. ما در اینجا به خلاصه اصول ماکیاولی اشاره می کنیم. احکام ۱۰ گانه مکتب ماکیاولیسم عبارتند از:
- اولویت نتیجه بر راه رسیدن به آن: طبق قوانین ماکیاولیسم، برای رسیدن به نتیجه هرکاری کنید یا از هر مسیری بروید، مشکلی ندارد. حتی اگر مجبور شوید باید کارهای غیراخلاقی و نامناسب انجام دهید تا به نتیجه و هدف خود برسید.
- بازی دادن دیگران:بر اساس عقاید ماکیاولیسم، افراد ماکیاولی، از فریب و دروغ استفاده می کنند تا دیگران را بازی دهند تا بتوانند با استفاده از دیگران به خواسته های خود برسند.
- عمل گرایی:طبق قوانین ماکیاولیسم افراد باید واقع بین و واقع گرا باشند و به جای فکر کردن به اصول اخلاقی، به دنبال هدف هایی که تعیین کردند بروند.
- بی رحمی : طبق عقاید ماکیاولیسم نباید احساسات و اهداف دیگران را در نظر بگیرید. باید فقط به فکر اهداف خودتان باشید و در صورت لزوم دیگران را نادیده بگیرید که به خواسته هایتان برسید.
- پنهان کاری: طبق قوانین ماکیاولیسم نباید اهداف و خواسته هایتان را بروز دهید و برای دیگران روشن کنید. بهتر است هیچکس از نیت شما خبر نداشته باشد و در پشت صحنه و به صورت مخفیانه تلاش کنید و استراتژی بچینید تا به خواسته هایتان برسید.
- انعطاف پذیری: افراد با عقاید ماکیاولیسم، انعطاف پذیرند و با ذکاوت تمام در صورت تغییر کردن شرایط، استراتژی های خود را برای رسیدن به هدف هایشان تغییر می دهند.
- ارزیابی دقیق از شرایط: طبق قانون ماکیاولیسم، باید از شرایط ارزیابی دقیقی داشته باشید و با هوش و ذکاوت، ریسک ها و مزایای هر موقعیت را محاسبه کنید تا بتوانید هدف های مناسب انتخاب کنید و راه رسیدن به آن ها را تعیین کنید.
- سوء استفاده از دیگران: افراد ماکیاولیسم نقطه ضعف های دیگران را شناسایی می کنند و در شرایطی که آسیب پذیر باشند، برای رسیدن به اهداف خود از دیگران سوء استفاده می کنند.
- جاه طلبی و بلند پروازی: افراد معتقد به قوانین ماکیاولیستی، معمولا به دنبال قدرت هستند و برای خود اهداف بلندپروازانه تعیین می کنند و تمایل بیش از حدی به موفقیت و نفوذ دارند.
- بی اعتمادی به دیگران: افراد معتقد به قانون های ماکیاولیست نمی توانند به دیگران اعتماد کنند. شاید بخشی از این بی اعتمادی به این دلیل است که خودشان دیگران را بازی می دهند و تصور می کنند دیگران نیز همین کار را با آن ها می کنند.
اختلال شخصیت ماکیاولیسم
اختلال شخصیت ماکیاولیسم اصطلاحی است که برای توصیف فردی با عقاید ماکیاولیسم از آن استفاده می کنیم، اما باید بدانید که اختلال شخصیت ماکیاولیسم بر اساس (انجمن روانشناسان آمریکا APA) به طور رسمی و علمی نوعی اختلال شخصیت محسوب نمی شود. در اختلال شخصیت ماکیاولیسم، فردی با تفکر ماکیاولیستی، برای اهداف خود استراتژی می چیند و به منظور رسیدن به آن از فریب، دروغ و بازی دادن دیگران بهره می برد. افراد با اختلال شخصیت ماکیاولیستی در جامعه معمولا با اصطلاحات عامیانه “بی رحم” یا “بی احساس” خطاب می شوند. نشانه های یک فرد با اختلال شخصیت ماکیاولیسم عبارتند از:
- برقراری روابط سطحی
- خودخواهی
- خود برتر بینی
- همدلی نکردن با اطرافیان
- مهارت در تصمیم گیری
- قدرت طلبی
- روابط خصومت آمیز با دیگران
- اولویت قرار دادن ثروت، شهرت یا جایگاه اجتماعی
- استفاده از جذابیت و چاپلوسی برای رسیدن به اهداف
- دیدگاه بدبینانه نسبت به جهان
افراد با اختلال شخصیت ماکیاولیسم معمولا روابط سطحی، حسابگرانه و بدبینانه با دیگران برقرار می کنند و با افرادی ارتباط می گیرند که رابطه با آن ها برایشان منفعت دارد و می توانند از آن ها برای رسیدن به اهدافشان استفاده کنند. افراد با عقاید ماکیاولیسم معمولا خودشان را نسبت به دیگران برتر می بینند و عقیده دارند اهداف و خواسته های آنان نسبت به دیگران اولویت دارد و تصور می کنند دیگران احمق هستند و خودشان هوش و ذکاوت زیادی دارند. با وجود اینکه تصور می شود افراد با اختلال شخصیت ماکیاولیسم در خواندن ذهن دیگران و درک احساسات آن ها ضعیف است، اما پژوهش ها نشان می دهند که این افراد در بخشی از مغز که مسئول مهارت حل مسئله است، نسبت به حالت عادی قوی تر هستند.
یکی از ویژگی های شخصیتی افراد با عقاید ماکیاولیسم این است که حاضر هستند برای رسیدن به قدرت بیشتر، قید روابطشان با اطرافیان را بزنند. افراد ماکیاولی رسیدن به قدرت را اولویت می دانند و بدون اهمیت دادن به قوانین، اخلاقیات و احساسات دیگران به فکر قدرت طلبی خودشان هستند و این باعث ایجاد خصومت و دشمنی در روابط آن ها با دیگران می شود. طبق مطالعات، افراد با اختلال شخصیت ماکیاولیسم، دیدگاه بدبینانه نسبت به اطرافیان و جهان دارند. مثلا تصور می کنند نمی توان بدون دروغ و فریبکاری در جهان به قدرت یا ثروت رسید. یکی از عقاید ماکیاولیسم این است که افرادی که به قدرت و جایگاه خوبی می رسند احتمالا از هر روشی، حتی روش های غیراخلاقی برای رسیدن به آن جایگاه بهره برده اند.
از دست ندهید: اختلال شخصیت مرزی چیست؟ علائم، انواع، علل و درمان آن
تست شخصیت ماکیاولیسم
پرسشنامه ماکیاولیسم به نام MACH-IV، طبق پژوهش ها محبوب ترین روش تست ماکیاولیسم و سنجش ویژگی های ماکیاولی محسوب می شود. تست ماکیاولیسم سه بعد شخصیتی را شامل استراتژی های فردی، نگاه بدبینانه به جامعه و اطرافیان و نداشتن مرز های اخلاقی می سنجد. ما این پرسشنامه را به صورت خلاصه شده در ادامه بررسی می کنیم.
در اجرای پرسشنامه ماکیاولیسم، هر سوال را با دقت بخوانید و بهترین گزینه را که به ویژگی های شما نزدیک است انتخاب کنید. پس از خواندن هر مولفه با توجه به احساس و نگرش خود نسبت به آن جمله یکی از گزینه های کاملا موافقم، کمی موافقم، نظری ندارم، کمی مخالفم و کاملا مخالفم را انتخاب کنید. در مورد هر یک از مولفه های پرسشنامه ماکیاولیسم یکی از گزینه های زیر را انتخاب کنید و امتیاز خود را یادداشت کنید و در نهایت مجموع امتیاز های خود را محاسبه کنید.
کاملا موافقم: ۵ امتیاز، کمی موافقم: ۴ امتیاز، مطمئن نیستم: ۳ امتیاز، کمی مخالفم:۲ امتیاز، کاملا مخالفم: ۱ امتیاز
| همه افراد می توانند به ما آسیب بزنند و فقط به دنبال فرصت مناسب هستند | فراموش کردن از دست دادن اطرافیان، راحت تر از فراموش کردن از دست دادن موقعیتمان است |
| تنها فرق مجرمان با مردمان عادی در این است که مجرمان زرنگ نیستند و گیر می افتند | عاقلانه است که آدم فقط با افراد برتر از خودش ارتباط بگیرد |
| قوانین اخلاقی را نباید در انجام کار ها در نظر گرفت | دروغ گفتن به افراد اگر دلیل موجهی داشته باشد، اشکال ندارد |
| اکثر افرادی که در جهان به قدرت و ثروت رسیده اند، قوانین اخل |