خشکی واژن یک مشکل بسیار دردناک است که ممکن است برخی از زنان در دوره‌هایی از زندگی خود آن را تجربه کنند. این مشکل میتواند در نتیجه کاهش سطح هورمون‌ها، شیردهی و یا مصرف داروهای خاص ایجاد شود. اما به طور معمول این مشکل با شروع یائسگی میتواند همراه باشد. گزینه‌های درمانی برای درمان خشکی واژن اصولا به علت بروز علائم آن بستگی دارد. علت اصلی خشکی واژن کاهش سطح استروژن است که معمولا میتواند در هر دوره‌ای از زندگی رخ دهد. در این مقاله به بررسی علائم، تشخیص و درمان خشکی واژن می‌پردازیم.
خشکی واژن چیست؟
خشکی واژن یک علامت دردناک است که زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عامل میتواند باعث درد در هنگام نشستن، ورزش، ادرار کردن و مقاربت جنسی شود. به طور معمول، واژن با مایعی پوشیده شده که به ضخیم و الاستیک نگه داشتن بخش داخلی کمک بسیاری میکند. خشکی واژن زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های واژن خشک و نازک شود و به خوبی مرطوب نشده باشند. این موضوع منجر به ناراحتی به خصوص در هنگام رابطه جنسی میشود.
خشکی واژن در هر سنی رخ می‌دهد. احتمال ابتلا به این بیماری در طول یا بعد از یائسگی، زمانی که سطح استروژن بدن کاهش پیدا میکند بسیار شایع‌تر است. هورمون استروژن به مرطوب و سالم ماندن پوشش واژن کمک میکند. سطوح پایین استروژن باعث میشود دیواره‌های واژن نازک و خشک شوند. این یک وضعیت رایج یائسگی است که در اصطلاح پزشکی به آن آتروفی واژن می‌گویند.
آیا خشکی واژن شایع است؟
حدود ۱۷ درصد از افراد ۱۸ تا ۵۰ ساله مشکل خشکی واژن را در حین رابطه جنسی، حتی قبل از شروع یائسگی دارند. بیش از نیمی از زنان خشکی واژن را پس از یائسگی تجربه می‌کنند.
مطلب بیشتر: افسردگی در دوران یائسگی | عوارض روحی یائسگی
علل خشکی واژن
پایین آمدن سطح استروژن دلیل اصلی خشکی واژن است. سطح استروژن با افزایش سن در بدن خانم‌ها کاهش می‌یابد. از عواملی که باعث کاهش سطح استروژن در بدن میشود میتوان به شیردهی، زایمان، یائسگی، برداشتن تخمدان، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، سرطان‌های دستگاه تناسلی، مصرف دخانیات، دوش‌های واژینال، بیماری‌های خود ایمنی، استرس‌ها و ورزش‌های شدید و مصرف داروهای ضدافسردگی و ضد آلرژی اشاره کرد.
اما شایع‌ترین علل خشکی واژن میتواند مربوط به عوامل روحی و روانی یا فیزیکی باشد. بسیاری از زنانی که دچار تجاوز جنسی قرار می‌گیرند، استرس، اضطراب، ترس و… از لحاظ روحی دچار مشکل می‌شوند. همین امر میتواند یکی از شایع‌ترین علل خشکی واژن باشد.
علائم خشکی واژن
- سوزش و خارش واژن
- خونریزی‌های سبک حین رابطه
- درد لگن و واژن
- درد و سوزش حین نزدیکی
- از دست دادن میل جنسی
- تکرر ادرار
- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
- نازک شدن لابیاهای واژن
علاوه بر این علائمی که عنوان شد از دیگر علائم خشکی واژن میتوان به مواردی چون:
- خشک شدن واژن تنها روی اندام‌های داخلی بدن تاثیر گذار نیست. بلکه میتواند منجر به درد درحین رابطه جنسی بشه و همین موضوع از لحاظ روحی و روانی برای زنان بسیار آزاردهنده خواهد بود. این دسته از زنان با کاهش اعتماد به نفسشان دچار افزایش استرس و اضطراب می‌شوند.
- خشک شن واژن میتواند هنگان نشستن، ایستادن، ورزش کردن و حتی ادرار برای فرد درد و ناراحتی را به همراه داشته باشد.
- خشک شدن واژن میتواند باعث تغییر ظاهری روی ظاهر اندام جنسی زنان شود. معمولا لب‌های خارجی در اندام جنسی زنان که به خشکی واژن مبتلا هستند، بسیار نازک خواهد شد.
- نازک شدن لایه مرطوب اندام جنسی، باعث آسیب به واژن خواهد شد. این موضوع میتواند در حین رابطه جنسی به یک موضوع ناراحت کننده تبدیل شود.
دلایل خشکی واژن چیست؟
در بسیاری از موارد، خشکی واژن زمانی اتفاق می‌افتد که سطح استروژن کاهش یابد. این به طور طبیعی با افزایش سن یا در دوران یائسگی رخ می‌دهد. یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که دوره قاعدگی شما به پایان می‌رسد و دیگر نمی‌توانید باردار شوید. هنگامی که سطح استروژن کاهش می‌یابد، پوست و بافت‌های فرج و واژن نازک‌تر و انعطاف پذیرتر می‌شوند و واژن میتواند خشک شود. از دلایل خشکی واژن میتواند به موارد زیر اشاره کرد:
- شیردهی (شیردهی) و زایمان
- قرص‌های ضد بارداری یا هر نوع کنترل هورمونی
- درمان‌های سرطان از جمله شیمی درمانی و هورمون درمانی
- دیابت
- داروها، از جمله داروهای ضد استروژن (درمان فیبروم رحم یا اندومتریوز)
- برخی داروهای ضد افسردگی و آنتی هیستامین ها (درمان خارش چشم و آبریزش بینی)
- برداشتن تخمدان‌ها (اووفورکتومی)
- سندرم شوگرن (یک اختلال خود ایمنی که میتواند باعث خشکی در سراسر بدن شود)
- عدم تحریک جنسی
- یائسگی: طبق نظریه محققان حدود ۵۰ درصد از زنانی که یائسه می‌شوند، خشکی واژن را تجربه می‌کنند. خشکی واژن میتواند درد زیادی را در حین رابطه جنسی به فرد دهد به همین دلیل بهتر است درمان شود. تنها ۲۰ درصد زنان یائسه‌ای که به خشکی واژن مبتلا هستند نسبت به درمان این عارضه اقدام می‌کنند. در صورتی که به موقع آن را درمان نکنید میتواند منجر به بروز عفونت‌های شدیدی در بدن شود.
استفاده از صابون‌های معطر یا معطر، اسپری‌ها و شستشوها در اطراف یا داخل واژن
خشکی واژن چه حسی دارد؟
خشکی واژن باعث ایجاد ناراحتی و درد در واژن میشود، به خصوص در هنگام رابطه جنسی. خشکی واژن همچنین ممکن است باعث موارد بروز علائمی شود که در ادامه عنوان شده است:
- سوزش و خارش
- خونریزی بعد از رابطه جنسی به دلیل باز شدن بافت دیواره واژن
- درد در فرج شما
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری (UTIs) یا عفونت‌های مخمری
- نیاز به دفع بیشتر ادرار کردن
- عدم تمایل به رابطه جنسی
- رطوبت کمتر در واژن منجر به رطوبت کمتر در ناحیه فرج شما (دستگاه تناسلی خارجی) میشود. این بدان معناست که هنگام پوشیدن لباس زیر یا در حین فعالیت‌های عادی مانند راه رفتن یا نشستن می‌توانید احساس خشکی یا سوزش کنید.
چرا واژن هنگام رابطه جنسی خشک میشود؟
خشکی واژن معمولاً در هنگام دخول جنسی آشکار میشود. بدون روانکاری واژن کافی، اصطکاک (یا مالش) در طول رابطه جنسی میتواند باعث درد و ناراحتی شود. قبل از رابطه جنسی زمان بگذارید تا مطمئن شوید که کاملاً برانگیخته شده‌اید. با شریک زندگی خود به عشق‌بازی بپردازید و سعی کنید آرامش داشته باشید.
استفاده از روان کننده‌های جنسی مبتنی بر آب نیز میتواند کمک کننده باشد و از سوزش و درد حین رابطه بکاهند. متأسفانه، رابطه جنسی دردناک میتواند منجر به از دست دادن علاقه به رابطه جنسی یا از دست دادن صمیمیت با شریک زندگی شما شود. هر چقدر هم که ممکن است شرم آور باشد، علائم خود را با همسرتان در میان بگذارید تا او بتواند به شما کمک کند.
خشکی واژن در بارداری
زنان باردار اغلب در برخی از ماه‌های بارداری دچار خارش واژن می‌شوند. این مشکل امری طبیعی و نرمال است. عوامل بسیاری میتواند در ایجاد احساس خارش در دوران بارداری دخیل باشند. برخی از این دلایل میتواند در نتیجه تغییراتی باشد که در دوران بارداری رخ می‌دهند. دلایل دیگر ممکن است با بارداری فرد هیچ ربطی نداشته باشد.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است در برخی از افراد باعث خشکی واژن شود. در نتیجه خشکی واژن قرمزی، تحریک و درد در هنگام رابطه جنسی نیز ممکن است رخ دهد. پروژسترون کم نیز ممکن است در برخی از زنان باردار باعث خشکی واژن شود. از آنجا که این هورمون برای پایداری بارداری لازم است، اگر این علائم را دارید با پزشک خود صحبت کنید.
مطلب بیشتر: عفونت واژن و انواع آن: علت، علائم، نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری
خشکی واژن بعد از زایمان
بعد از زایمان طبیعی ممکن است که خشکی واژن را تجربه کنید. در مقایسه با بارداری با میزان پایین‌تر استروژن مرتبط است. برای مادران شیرده، میزان سطح هورمون استروژن کمتر از سایر افراد است. با قطع دوره شیردهی سطح استروژن به سطح قبل از بارداری بر می‌گردد. اگر بعد از اتمام این دوره خشکی واژن را همچنان تجربه کردید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
روش‌های تشخیص خشکی واژن چیست؟
اگر به خشکی واژن مبتلا شدید اولین کاری که باید انجام دهید به پزشک زنان مراجعه کنید، پزشک با معاینه و بررسی بیشتر میتواند خشکی واژن را تشخیص دهد. پزشک زنان ابتدا واژن را بررسی میکند اگر در واژن علائمی چون رنگ پریدگی و زخم وجود داشت، فرد به خشکی واژن مبتلاست. از دیگر روش‌های تشخیص خشکی واژن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از آزمایشات مربوط به این عارضه، انجام آزمایش پ