به همان اندازه که اضافه وزن می‌تواند مشکلات و ریسک‌های جدی به همراه داشته باشد، کمبود وزن و لاغری مفرط نیز می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگر فردی کمبود وزن داشته باشد و از لاغری مفرط رنج ببرد، بدن او مواد مغذی مورد نیاز برای استخوان‌ها و سلامت پوست و مو را دریافت نمی‌کند. در حالی که برخی از افراد ممکن است زمینه ژنتیکی یا بیماری پزشکی داشته باشند که از افزایش وزن آن‌ها جلوگیری می‌کند، مداخلاتی وجود دارد که پزشکان می‌توانند برای کمک به فرد در افزایش وزن توصیه کنند. در این مقاله به بررسی کمبود وزن می‌پردازیم و همچنین به این موضوع می‌پردازیم که برای درمان لاغری و کمبود وزن به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

چه زمان شخصی کم وزن در نظر گرفته می‌شود؟

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) به افراد توصیه می‌کند که از شاخص توده بدن (BMI) برای محاسبه کمبود وزن، وزن مناسب (ایده‌آل) یا اضافه وزن و چاقی استفاده کنند.  شاخص توده‌ بدنی برای بررسی اینکه شما وزن ایده‌آلی دارید یا خیر بسیار مناسب است چراکه با بررسی وزن و قد شما به شما می‌گوید که آیا وزن مناسبی دارید یا خیر. به عنوان مثال وزن ۷۷ کیلوگرم برای فردی که قد بلندی دارد می‌تواند وزن خوبی باشد اما برای فردی که قد کوتاهی دارد اضافه وزن محسوب می‌شود.

در زیر به بررسی میزان شاخص توده بدنی می‌پردازیم.

کمبود وزن و لاغری مفرط: کمتر از ۱۸.۵

وزن نرمال و طبیعی: ۱۸.۵ تا ۲۴.۹

اضافه وزن: ۲۵.۰ تا ۲۹.۹

مرض چاقی: ۳۰ یا بیشتر

این مقدار ممکن است برای فردی که ورزشکار استقامتی است و مقدار قابل توجهی عضله دارد متفاوت باشد. و این امر به این دلیل است که وزن عضله از میزان وزن چربی بیشتر است.

 

لاغری

کمبود وزن باعث چه بیماری می‌شود؟

کمبود وزن همانند اضافه وزن می‌تواند مشکلات جسمی زیادی را بوجود آورد. همه افرادی که دارای کمبود وزن هستند از کمبود وزن دچار عوارض جانبی یا علائم جانبی نمی‌شوند. با این حال، برخی از افراد علائم زیر را در رابطه با کمبود وزن تجربه می‌کنند:

 

پوکی استخوان:

طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، نشان داد کمبود وزن میزان پوکی استخوان در زنان را افزایش می‌دهد. پوکی استخوان به خودی خود موجب شکسته شدن استخوان می‌شود و فردی که به پوکی استخوان مبتلاست بیشتر از سایر افراد مستعد شکنندگی استخوان است.

 

مشکلات پوست، مو و دندان:

اگر فردی در طی رژیم روزانه خود به اندازه کافی مواد مغذی دریافت نکند، ممکن است در ظاهر متوجه تغییراتی شود. نازک شدن پوست، ریزش مو، خشکی پوست و سلامت دندان ضعیف از این دسته از موارد هستند.

 

بیمار شدن به طور مکرر:

اگر فردی انرژی کافی از رژیم غذایی خود برای حفظ وزن سالم  بدن را دریافت نكند، ممکن است مواد غذایی کافی برای مقابله با عفونت‌ها را دریافت نکند. در نتیجه، ممکن است فرد به طور مکرر بیمار شود و بیماری‌های شایع مانند سرماخوردگی می‌تواند بیشتر از آنچه که معمول است طول بکشد.

 

احساس خستگی مکرر:

کالری واحد اندازه‌گیری میزان انرژی است که از یک غذا دریافت می‌کنید. دریافت نکردن کالری کافی باعث احساس خستگی مداوم در فرد می شود.

برای بهبود مشکلات فردی،خانوادگی و افزایش کیفیت زندگی، بهترین درمانگران را در روان‌درمان جستجو کنید: برای مشاهده لیست بهترین روانشناس در شهر خود، کلیک کنید.

کم‌خونی:

افرادی که کمبود وزن دارند، بیش از سایر افراد از کم‌خونی رنج می‌برند. کم خونی باعث ایجاد سرگیجه، سردرد و خستگی می‌شود.

 

پریود نامنظم:

زنانی که از کمبود وزن رنج می‌برند ممکن است دوره‌های قاعدگی منظمی نداشته باشند. حتی ممکن است دوره‌های قاعدگی این افراد قطع شود. در نوجوانانی که برای اولین بار پریود می‌شوند و به کمبود وزن مبتلا هستند ممکن است پریود عقب بیفتد و یا رخ ندهد. قاعدگی نامنظم باعث ناباروری می‌شود.

 

زایمان زودرس:

طبق مطالعه‌ای که در یک مجله بین المللی زنان و زایمان منتشر شده است، زن بارداری که به کمبود وزن مبتلاست بیشتر از سایر زنان در معرض زایمان زودرس است. زایمان زودرس به معنای زایمان قبل از ۳۷ هفته می‌باشد.

 

رشد کند:

جوانان برای رشد و پرورش استخوان‌های سالم به مواد مغذی نیاز دارند. کمبود وزن و عدم دریافت کالری کافی می‌تواند به این معنی باشد که ممکن است فرد مطابق انتظار رشد نکند.

طبق تحقیقی که در مجله بهداشت عمومی منتشر شد، کمبود وزن در مقایسه با افرادی که BMI متوسط ​​دارند با افزایش خطر مرگ و میر همراه است. محققان اظهار داشتند که کمبود وزن ممکن است روند بهبودی فرد را در پی یک حادثه یا ضربه در مقایسه با فردی با BMI متوسط دارد ​​مختل کند و روند بهبود فرد به طور کندتری صورت گیرد.

 

علت کمبود وزن چیست؟

دلایل مختلفی وجود دارد که باعث کمبود وزن در افراد مختلف می‌شود. گاهی اوقات، چندین دلیل اساسی ممکن است باعث کمبود وزن شود. دلایل کمبود وزن عبارت‌اند از:

 

سوابق خانوادگی:

برخی از افراد به دلیل ویژگی‌های جسمی که در خانواده آن‌ها وجود دارد شاخص توده بدنی پایینی دارند.

 

متابولیسم بالا:

اگر فردی متابولیسم بالایی داشته باشد، ممکن است حتی در هنگام خوردن غذاهایی که انرژی بالایی دارند وزنی اضافه نکنند.

 

فعالیت بدنی مکرر:

ورزشکاران یا افرادی که فعالیت بدنی بالایی دارند، مانند دونده‌ها، ممکن است مقدار قابل توجهی کالری بسوزانند که منجر به کاهش وزن بدن شود.

 

بیماری‌های جسمی یا بیماری‌های مزمن:

برخی از انواع بیماری‌ها می‌توانند باعث  تهوع، استفراغ و اسهال شوند و همین امر افزایش وزن را برای این افراد دشوار می‌کند. برخی دیگر از بیماری‌ها اشتهای فرد را کاهش می‌دهد و به همین دلیل فرد تمایلی به خوردن غذا ندارند. به عنوان مثال می‌توان به سرطان، دیابت، اختلالات تیروئید و بیماری‌های گوارشی، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو اشاره کرد.

 

بیماری‌های روانی:

عدم سلامت روانی می‌تواند توانایی غذا خوردن فرد را با مشکل مواجه کند. بیماری‌هایی مانند افسردگی، وسواس فکری عملی، اضطراب، و اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی و بولیمیا در این دست از بیماری‌های روانی قرار می‌گیرند که باعث عدم توانایی داشتن رژیم غذایی مناسب می‌شوند.

 

درمان کمبود وزن

اگر فردی کم وزن باشد، روش‌های مختلفی برای افزایش وزن سالم وجود دارد که می‌تواند آن‌ها را امتحان کند. فرد می‌تواند با پیروی از یک رژیم غذایی سالم که غذاهای کم کالری را خود جای دهد، وزن خود را افزایش دهد. پزشک ممکن است به فرد توصیه کند که رژیم غذایی خاصی را برای افزایش وزن امتحان کند یا او را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد، که می‌تواند به فرد کمک کند برنامه غذایی مناسب او را تهیه کند.

برخی از اجزای اصلی رژیم برای افزایش وزن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

افزودن تنقلات به رژیم غذایی:

میان وعده‌های حاوی کربوهیدرات با پروتئین بالا و غلات کامل می‌تواند به فرد در افزایش وزن کمک کند. به عنوان مثال می‌توان از کراکرهای کره بادام زمینی، پروتئین بار، آجیل، چیپس پیتا و هوموس، یا یک مشت بادام اشاره کرد.

 

خوردن چندین میان وعده غذایی کوچک در روز:

برخی از افراد ممکن است به علت اینکه توانایی خوردن غذا در حجم بالا را ندارند کم وزن شده باشند. به همین دلیل می‌تواند به جای استفاده از وعده‌های غذایی سنگین از وعده‌های غذایی کوچک که در طول روز چندین بار تکرار می‌شود استفاده کرد.

 

ترکیب مواد غذایی با یکدیگر:

فرد می‌تواند غذاهایی که غنی از کالری هستند را به رژیم غذایی خود اضافه کند. مانند ترکیب بادام با ماست، دانه‌های چیا روی سالاد یا سوپ و یا کره بادام زمینی روی نان تست.

 

از غذاهایی که مفید نیستند بپرهیزید:

خوردن غذاهای پرکالری ممکن است باعث افزایش وزن در افراد شود، غذاهایی که دارای چربی‌های اضافی نیز هستند می‌توانند قلب و رگ‌های خونی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. فرد باید از غذاهایی که سرشار از قند و نمک هستند خودداری کند.

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

فرد زمانی که احساس کند کمبود وزن در او موجب کاهش انرژی و خستگی مداوم شده است و یا بارها برای افزایش وزن تلاش کرده است اما موفق نشده باید به پزشک مراجعه کند. هر کسی که به دلیل عدم توانایی در افزایش وزن، هرگونه اثر سلامتی مانند دوره های نامنظم قاعدگی یا ناباروری را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند. اگر شخصی با بیماری روانی یا اختلال در خوردن غذا دست و پنجه نرم می‌کند، ضروری است که به روانشناس مراجعه کند.

برخی از علائم مرتبط با اختلالات خوردن عبارت‌اند از:

  • رفتار پنهانی
  • کاهش ناگهانی و غیر قابل توضیح وزن
  • امتناع از حضور در مراسم خانوادگی یا اجتماعی
  • خستگی مداوم
  • امتناع از غذا خوردن در مقابل دیگران

اگر فردی این علائم را دارد، دوستان یا اعضای خانواده وی باید او را ترغیب کنند تا از پزشک یا روان درمانگر کمک بگیرند.

منابع: medical news today