اختلال احتکار (Hoarding Disorder) یک اختلال مرتبط با وسواس است که در آن افراد علاقه زیاد و بیمارگونهای به ذخیرهکردن وسایل بیفایده و بیارزش دارند. اختلال احتکار یا ذخیرهسازی معمولاً از نوجوانی شروع میشود و تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند. ذخیرهسازی باعث میشود تا فرد نتواند وسایل اضافی را دور بیندازد و محیط زندگیاش پر از چیزهایی باشد که از آنها هیچ استفادهای نمیکند. شلوغی، بههمریختگی و آلودگی ناشی از انباشت وسایل اضافی به دورشدن اعضای خانواده، دوستان و فرزندان از فرد احتکارکننده میشود. برای آشنایی با این اختلال تا انتهای این مقاله را مطالعه کنید.
اختلال احتکار چیست؟
اختلال احتکار، انباشت یا اختلال ذخیرهسازی یکی از انواع اختلالات روانی طبقه وسواس در کتاب تشخیص و آماری اختلالات روانی (DSM-5) است که فرد مبتلا به آن نمیتواند وسایلی را که به آنها نیاز ندارد دور بیندازد. بهگفته انجمن روانپزشکی امریکا، افراد مبتلا به اختلال احتکار در جداکردن وسایل و اقلام از خود و خلاصشدن از آنها مشکل دارند و دچار مشکلاتی در روند زندگی میشوند. بیشتر مطالعات شروع وسواس احتکار را میان ۱۵ تا ۱۹ سالگی گزارش میکنند. تشخیص و درمان زودهنگام در نتایج مثبت اثر گذارند. اختلال ذخیرهسازی میتواند شامل نگهداری وسایل دورریختنی، تعداد زیاد حیوانات، کتاب و اطلاعات بسیار زیاد باشد.
زمانی که فرد درگیر اختلال احتکار میشود نمیتواند دربرابر علاقه به ذخیره اشیا و وسایل مقاومت کند و دلکندن و دورانداختن آنها برایش اضطرابزا میشود. اعتقاد افراد با وسواس احتکار بر این است که وسایل خاطرهانگیز هستند یا ممکن است بعداً لازم شوند. محل زندگی کسانی که اختلال ذخیرهسازی دارند معمولاً مملو از اشیا و چیزهای دورریختنی است که گاه باعث آلودگی و بوی بسیار بد محیط میشود. خانه این افراد بهقدری بههمریخته است که امکان آسیبدیدگی و بیماری ناشی از نگهداری افراطی وسایل زندگی، سلامت جسمی را به خطر بیندازد.
علائم احتلال احتکار
مهمترین علامت اختلال احتکار علاقه زیاد فرد به نگهداری و ذخیره اشیا و وسایل غیرکاربردی است؛ این اختلال معمولاً از سنین نوجوانی شروع میشود و در صورت درماننشدن تا بزرگسالی و حتی پیری ادامه پیدا میکند. مهمترین علائم اختلال احتکار عبارتاند از:
- نگهداری از وسایل دورریختنی
- استرس زیاد هنگام دورانداختن وسایل
- اشغال فضا زیاد توسط اشیا
- اهمالکاری در انجامدادن کارها
- احساس ناراحتی از دورانداختن وسایل غیرلازم
- بینظمی و آشفتگی زیاد
- مشکل در تصمیمگیری
- اجتناب از دورانداختن وسایل قدیمی و حتی خراب
- ناتوانی در رعایت تمیزی