اختلال سلوک چیست؟
بسیاری از ما شاهد لحظاتی بودیم که کودکان اطراف ما رفتارهای بدجنسانه، خشونت آمیز و پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند. اگر کودکی این رفتارها را از خود بروز دهد، ممکن است مبتلا به اختلال سلوک یا CD باشد. افراد مبتلا به اختلال سلوک بطور معمول در رده سنی زیر ۱۸ سال قرار دارند. در واقع این افراد با قبول قوانین و رعایت رفتارهای اجتماعی مشکل دارند. جالب است بدانید شیوع اختلال سلوک در پسران بیشتر از دختران است.
افرادی مبتلا به این اختلال روانی ممکن است جسور و با اعتماد به نفس به نظر رسند؛ اما در واقع احساس ترس و ناامنی وجود آنها را فرا گرفته و دائما احساس تهدید می‌کنند.
تشخیص اختلال سلوک
تشخیص کودکان مبتلا به اختلال رفتاری سلوک اغلب دشوار است. زیرا علائم و نشانه‌های اختلال ممکن است شبیه به شرایطی دیگر مانند اختلال کم‌توجّهی – بیش‌فعالی (ADHD) و اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه (ODD) هم باشند.
پزشکان علائم اختلال سلوک را به چهار دسته تقسیم می‌کنند:
- رفتار تهاجمی، مانند بی رحمی به حیوانات، مبارزه و قلدری
- رفتار مخرب، مانند آتش افروزی و خرابکاری
- رفتار فریبنده، مانند سرقت و دروغ گفتن
- نقض قوانین، که ممکن است شامل فرار و ترک خانه باشد
سوء مصرف مواد مخدر و الکل، فعالیت جنسی و عزت نفس پایین نیز نشانه های رایج اختلال سلوک است که والدین باید به آن ها توجه کنند.
کودکی که رفتارش به طور مرتب در این دسته‌ها قرار می گیرد، ممکن است، دارای اختلال باشد. مهم است که این موارد به درستی توسط روانشناسان و مشاوران تشخیص داده شود.
افراد مبتلا به اختلال سلوک چه رفتارهایی دارند؟
کودک مبتلا به اختلال سلوک رفتارهایی چون خشونت، پرخاشگری، دزدی، تقلب، خشونت از روی عمد با مردم، بی رحمی با حیوانات و پیش قدمی در درگیری‌های فیزیکی را به صورت مداوم از خود بروز می‌دهد. در ادامه به بررسی هر یک از این رفتارها می‌پردازیم.
رفتار خشونت آمیز و پرخاشگرانه با مردم و حیوانات
افراد مبتلا به این اختلال معمولا آغازگر دعوا هستند و بطور دائم به سایر اطرافیان خود زور می‌گویند. در واقع این افراد نسبت به مردم و حیوانات بی‌رحم هستند و در مواجهه با آنها از خود واکنش‌های فیزیکی نشان می‌دهند. آنها در اصلاح بسیار قلدر هستند و برای آسیب رساندن به دیگران از وسایل خطرناکی چون چاقو یا چوب استفاده می‌کنند.
تخریب اموال دیگران به منظور تفریح
افراد مبتلا به اختلال سلوک به صورت عمدی و برای تفریح به اموال دیگران آسیب می‌رسانند. حتی ممکن است برای آسیب رساندن جدی به اموال سایر اشخاص، جایی را به آتش کشند.
دزدی و شیادی
افراد مبتلا به این اختلال به زور از خانه یا ماشین دیگران دزدی می‌کنند. آنها برای منافع شخصی خود به راحتی دروغ می‌گویند و قوانین و مقررات را زیر پا می‌گذارند. حتی ممکن است در برخی مواقع بدون درگیری با سایر افراد، از آنها دزدی کنند، دزدی از مغازه یک نمونه از رفتارهای بارز آنها است.
عدم پیروی از قوانین و مقررات
افراد مبتلا به اختلال سلوک در سنین قبل از ۱۳ سالگی با وجود مخالفت‌های والدین، دیر به خانه باز‌می‌گردند. این افراد از مدرسه فراری هستند و حداقل سابقه یکبار فرار از خانه را دارند؛ حتی پیش آمده که مدت طولانی به منزل بازنگشتند.
عدم پشیمانی و عذاب وجدان
این افراد بعد از آن که مرتکب خطا یا کار بدی می‌شوند، به هیچ عنوان احساس پشیمانی و عذاب وجدان نمی‌کنند. در واقع آنها نسبت به پیامدهای اعمال خود در مقابل دیگران، به هیچ وجه دچار نگرانی نمی‌شوند.
عدم همدلی و عاطفه با اطرافیان
افراد مبتلا به این اختلال، به احساسات سایر اطرافیان خود اصلا احترام نمی‌گذارد. در واقع آنها تنها نگران پیامدهای اعمال خود نسبت به خودشان هستند و هیچ اهمیت و حقی برای سایر افراد قائل نیستند.
عدم توجه و دقت بر کیفیت عملکرد خود
افراد مبتلا به اختلال سلوک هیچ تلاشی برای بهبود عملکرد خود در محیط‌هایی چون مدرسه یا سرکار از خود نشان نمی‌دهند. در واقع این افراد عملکرد ضعیف خود را بر دوش سایر افراد می‌اندازند.
مطالعه بیشتر: انواع هوش در کودکان چیست؟ شناسایی و تقویت انواع هوش کودکان
عوامل موثر در بروز بیماری سلوک
عوامل بسیاری در بروز اختلال سلوک تاثیرگذار هستند. این عوامل در دسته‌های ژنتیکی، محیطی، بیولوژیکی، روان شناختی و اجتماعی قرار دارند که در بروز این اختلال نقش بسزایی دارند.
عوامل ژنتیکی
بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک در خانواده دارای افرادی با سایر اختلالات روانی مانند اختلال اضطراب، اختلالات خلقی و اختلالات شخصیتی هستند. همین موضوع نشان می‌دهد که اختلال سلوک تا حد زیادی ارثی میباشد.
عوامل بیولوژیکی
آسیب و صدمه به برخی از نواحی مغز باعث بروز اختلالات رفتاری میشود. اختلال سلوک نیز با برخی از نواحی مغز که در تنظیم احساسات و رفتار دخیل است، ارتباط دارد. در واقع اگر مدارهای سلول عصبی در امتداد نواحی مغزی مختل شوند، نشانه های اختلال سلوک در فرد ظاهر میشود. رفتارهایی چون مصرف دخانیات و الکل در زمان بارداری یا سوء تغذیه مادر باعث بروز اختلال سلوک در فرزند میشود.
عوامل محیطی
عوامل محیطی و اتفاقات رخ داده در زندگی فرد، در بروز اختلال سلوک نقش دارند. اتفاقاتی چون کودک آزاری، فقر، ضعف تربیتی، تجربه‌های آسیب زا، سابقه مصرف مواد در خانواده و تربیت متناقض وال