فرهنگ عنصر مهم و کلیدی هر جامعهای به حساب میآید؛ چرا که به کمک آن میتوان تغییرات جزئی و عمدهای در یک جامعه ایجاد کرد. خوشبختانه در چندین سال اخیر فرهنگ ایران در ارتباط با موضوع پریود زنان همواره رو به تغییر بوده است و این موضوع دیگر باعث شرمندگی و پنهان کاری زنان نمیشود. پس این پیشرفت فرهنگی موجب شده تا جامعه در تلاش باشد تا آگاهی و فرهنگ خود را روز به روز نسبت به این مسئله افزایش دهد و اطلاعات افراد جامعه را نسبت به این موضوع زیادتر کند. در این مقاله قصد داریم درباره قاعدگی زنان صحبت کنیم؛ پس تا پایان، با ما همراه باشید.
پریود چیست؟
پریود، قاعدگی یا عادت ماهانه یک چرخه طبیعی در بدن هر دختر و زنی است که از سن بلوغ شروع میشود و تا یائسگی ادامه میابد. پریود یک اتفاق موضوع بسیار طبیعی است که به علت ریزش دیواره داخلی رحم به صورت خون و تغییرات هورمونی در خانمها رخ میدهد. در واقع سیکل پریود بخشی از سیستم تناسلی زنان است که بدن آنها را برای بارداری آماده میکند و بصورت ماهانه در بدن دختران و زنان اتفاق میافتد. خون قاعدگی از طریق دهانه رحم جریان مییابد و از طریق واژن از بدن فرد خارج میشود.
سیکل قاعدگی چگونه رخ میدهد؟
چرخه یا سیکل قاعدگی اصطلاحی است که برای توصیف واقعه پریود در بدن، مورد استفاده قرار میگیرد. در طی این چرخه بدن هر زنی برای احتمال بارداری آماده میشود. سیکل قاعدگی در اولین روز پریود شروع میشود و متوسط چرخه آن ۲۸ روز است؛ البته که ممکن است این سیکل در بین افراد از ۲۱ روز تا حدود ۳۵ روز متغیر باشد.
مراحل سیکل قاعدگی با افزایش و کاهش مواد شیمیایی به نام هورمون، در بدن زنان آغاز میشود. در واقع غده هیپوفیز در مغز و تخمدانها در دستگاه تناسلی، هورمونهای خاصی را در زمانهای مشخصی در طول چرخه قاعدگی تولید و ترشح میکنند و پس از آن عملکرد اندامهای تناسلی آغاز میشود.
مراحل چرخه قاعدگی
قاعدگی یک چرخه پیچیده در بدن است که توسط بسیاری از غدد و هورمونهای مختلف تولید شده در بدن، کنترل میشوند. این چرخه مانند هر فرآیندی دارای چند مرحله مشخص است که در ادامه به بیان چهار مرحله از این چرخه میپردازیم.
مرحله قاعدگی
در مرحله قاعدگی، لایه ضخیم رحم به نام آندومتر از طریق واژن حذف میشود و مایع قاعدگی که شامل خون، مخاط و سلولهای پوشش داخلی رحم( سلولهای آندومتر) است، از واژن خارج میشوند. متوسط طول دوره قاعدگی بین سه تا هقت روز است. در طول دوره پریود، هر زنی باید برای جذب جریان قاعدگی از نوار بهداشتی استفاده کند؛ برخی افراد نیز ممکن است از تامپون استفاده کنند.
فراموش نکنید که نوار بهداشتی و تامپون باید بطور منظم حداقل هر چهار ساعت یک بار عوض شوند. جالب است بدانید استفاده از تامپون در دوران قاعدگی، با افزایش خطر ابتلا به بیماری نادر سندرم شوک سمی(TSS) همراه است، پس بهتر است در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی استفاده کنید.
مرحله فولیکولی
مرحله فولیکولی از روز اول پریود آغاز میشود و با تخمکگذاری به پایان میرسد. در طی این مرحله با تحریک هیپوتالاموس که بخشی از سیستم مغز است، غده هیپوفیز هورمون محرک فولیکول را آزاد میکند. این هورمون محرک، تخمدان را تحریک میکند تا حدود ۵ تا ۲۰ فولیکول یا کیست ریز تولید کند.
هر فولیکول یک تخمک نابالغ را در خود جای داده و معمولا فقط یک فولیکول به تخمک بالغ تبدیل میشود و بقیه نابالغها میمیرند. در واقع رشد فولیکولها باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم میشود و رحم را برای بارداری احتمالی آماده میکند. این مرحله در حدود روز ۱۰ از یک چرخه ۲۸ روزه قاعدگی رخ میدهد.
مرحله تخمک گذاری
تخمکگذاری به معنای آزاد شدن یک تخمک بالغ از سطح تخمدان است که غالبا در اواسط چرخه قاعدگی؛ یعنی حدود دو هفته یا بیشتر، قبل از شروع قاعدگی رخ میدهد. در طول فاز فولیکولی، فولیکول یا کیست ریز در حال رشد، باعث افزایش سطح استروژن میشود و هیپوتالاموس موجود در مغز این سطح افزایش یافته را تشخیص میدهد و ماده شیمیایی به نام هورمون گنادوتروپین (GnRH) را آزاد میکند. این هورمون غده هیپوفیز را وادار میکند تا سطوح بالاتری از هورمون لوتئین کننده LH و FSH را تولید کند.
در عرض دو روز، تخمکگذاری توسط سطوح بالای LH آغاز و به سمت رحم هدایت میشوند. جالب است بدانید طول عمر یک تخمک معمولی فقط ۲۴ ساعت است؛ مگر اینکه در این مدت با یک اسپرم ملاقات کند که موجب مرگ آن میشود.
مرحله لوتئال
در طی مرحله تخمکگذاری، تخمک از فولیکول با ترکیدن جدا میشود و فولیکول پاره شده روی سطح تخمدان باقی میماند. پس از گذشت دو هفته یا بیشتر، فولیکول به ساختاری شبیه یک جسم زرد تبدیل میشود و این ساختار شروع به ترشح پروژسترون به همراه مقادیر کمی استروژن میکند. این ترکیب از هورمونها، پوشش ضخیم رحم را حفظ میکند و منتظر چسبیدن تخمک بارور میشود.
اگر یک تخمک بارور شده در پوشش داخلی رحم کاشته شود، هورمونهایی تولید میشود که برای حفظ جسم زرد ضروری هستند. این هورمونها شامل گنادوتروپین جفتی انسانی(HCG) است، هورمونی که در آزمایش ادرار باعث تشخیص بارداری میشود. جسم زرد به تولید پروژسترون ادامه میدهد که برای حفظ پوشش ضخیم شده رحم، بسیار ضروری است. جالب است بدانید اگر حاملگی رخ ندهد، جسم زرد پژمرده میشود و در نهایت در روز ۲۲ از چرخه ۲۸ روزه پریود میمیرد.
مطلب کاربردی: افسردگی قبل از پریود؛ مدت زمان، علائم، علت و درمان
پریود معمولا از چه سنی شروع میشود؟
چرخه پریود بطور رایج معمولا از سن ۱۲ سالگی در بدن دختران شکل میگیرد؛ اما با این حال برخی استثنا نیز وجود دارد. در واقع میتوان شروع چرخه پریود یا قاعدگی را از سن ۸ سالگی تا اواخر ۱۶ سالگی دانشت. این چرخه در سن یائسگی نیز متوقف خواهد شد، که این سن نیز ممکن است در برخی زنان متفاوت باشد؛ اما بطور معمول از ۵۱ سالگی به عنوان سن یائسگی یاد میشود.