تب در بزرگسالان و کودکان یکی از عوارض جانبی بیماری هایی مثل کرونا و آنفلوانزای معمولی است. زمانی که سیستم ایمنی بدن در حال مبارزه با عفونت و بیماری‌هایی دیگر است دمای بدن به طور موقت بالا می‌رود و تب اتفاق می‌افتد. تب بزرگسالان اغلب کشنده نیست اما در کودکان و نوزادان می تواند باعث مشکلات جدی شود و باید به سرعت نسبت به پایین آوردن آن اقدام نمود.
فهرست مطالب
- تب چیست؟
- دمای طبیعی بدن انسان چند است؟
- چرا تب میکنیم؟
- علائم تب در بزرگسالان
- تب در کرونا
- چطور بفهمیم تب داریم؟
- چه زمانی تب خطرناک است؟
- چطور تب را کاهش دهیم؟
- چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
تب چیست؟
تب پاسخ طبیعی بدن انسان در مقابل یک بیماری است که به صورت افزایش موقتی دمای بدن خود را نشان می‌دهد. در این حالت سیستم ایمنی برای مبارزه با بیماری تلاش می کند گلبول‌های سفید بیشتری را تولید کند. افزایش این سلول‌ها به مغز هشدار افزایش دمای بدن را می‌دهد و تب رخ می‌دهد.
دمای طبیعی بدن انسان چند است؟
دمای طبیعی بدن بین ۳۶/۱ تا ۳۷/۲ درجه سانتی گراد متغیر است. همانطور که گفته شد تب یکی از راه‌های مبارزه بدن با بیماری‌ها است و اغلب به دلیل عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شود. دمای طبیعی بدن انسان در طول روز ممکن است تغییر کند؛ اما به طور کلی اگر دمای بدن یک فرد بالغ از ۳۸ درجه سانتی گراد تجاوز کند می‌توان گفت آن فرد دچار تب شده است.
چرا تب میکنیم؟
در هنگام مراجعه به مراکز درمانی پزشک را در جریان سفرهای اخیر خود (مخصوصاً سفرهای خارجی) و حضور در تجمعات قرار دهید. این مسائل می‌توانند به پزشک در تشخیص بهتر علت تب کمک کنند.
دلایل شایع تب در بزرگسالان عبارتند از:
- بیماری‌های عفونی ویروسی مثل آنفلوانزا و کرونا
- عفونت باکتریایی
- عفونت قارچی
- مسمومیت غذایی
- گرمازدگی
- التهاب (مثلاً به علت بیماری آرتریت روماتوئید)
- تومور
- لخته‌های خونی
افرادی که دچار بیماری‌های خاصی هستند بیشتر در معرض ابتلا به تب قرار دارند. اگر دچار بیماری های زیر هستید یا قبلاً تحت درمان بوده اید به پزشک اطلاع دهید:
- آسم
- آرتریت روماتوئید
- دیابت
- بیماری کرون
- بیماری های قلبی
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- بیماری مزمن ریوی
- فیبروز سیستیک
- کم خونی داسی شکل
- فلج مغزی
- سکته مغزی
- ام اس
- دیستروفی عضلانی
- بیماری ایدز یا HIV
انواع تب در بزرگسالان
تب الگوهای متفاوتی دارد، این الگوها در تشخیص پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
- تب عودکننده: این الگوی تب بیشتر مربوط به بیمارانی است که مبتلا به لنفوم هوچکین می‌شوند. در این الگو بیمار در طول بیماری تب بالایی دارد و در صورت بهبودی به سرعت کاهش دما پیدا خواهد کرد.
- تب ممتد: این الگوی تب به صورت ممتد و متداوم است. تب ممتد یا همان Continuous fever به تدریج بالا می‌رود و پس از چند روز با افت دما، درجه حرارت کاهش پیدا می‌کند. در بسیاری از بیماری‌ها چون تب تیفوئید، تیفوس، عفونت مجاری ادرار، تب مالت، سینه پهلو و… این الگوی تب دیده می‌شود.
- تب متناوب موجی: این الگوی تب که به Remittent fever هم شناخته می‌شود در طول بیماری دمای بدن را بالا نگه می‌دارد.میزان دمای بدن در این الگو به صورت موجی کاهش و افزایش پیدا می‌کند، این میزان تغییرات تقریبا یک تا دو درجه حرارت هستند.
- تب موجی: این نوع تب در واقع همان تب متناوب بهبود دهنده خواهد بود، تنها تفاوت آن در تغییرات دمانی کندتر در بدن بیمار خواهد بود.
- تب متناوب متقاطع: این نوع تب متناوب به این صورت است که در یک دوره زمان منظم تب قطع خواهد شد و در یک دوره دمای بدن افزایش پیدا می‌کند. مالاریا، گندخونی، تب سیاه و… ازجمله نمونه‌های تب متناوب متقاطع هستند.
- تب زمانی: این نوع تب همانند تب ممتد است اما سرعت رسیدن به دمای بالا و پایین در این نوع تب بسیار بالاست.
برای تشخیص تب در بزرگسالان و کودکان می توانید از جدول زیر کمک بگیرید:
| روش اندازه‌گیری تب | زیر ۲ سال | ۳ تا ۱۰ سال | ۱۱ تا ۶۵ سال | بالای ۶۵ سال |
|---|---|---|---|---|
| دهانی | ۳۵/۵ تا ۳۷/۵ درجه سانتی گراد | ۳۵/۵ تا ۳۷/۵ درجه سانتی گراد | ۳۶/۴ تا ۳۷/۶ درجه سانتی گراد | ۳۵/۸ تا ۳۶/۹ درجه سانتی گراد |
| مقعدی | ۳۶/۶ تا ۳۸ درجه سانتی گراد | ۳۶/۶ تا ۳۸ درجه سانتی گراد | ۳۷ تا ۳۸/۱ درجه سانتی گراد | ۳۶/۲ تا ۳۷/۳ درجه سانتی گراد |
| زیر بغل | ۳۴/۷ تا ۳۷/۳ درجه سانتی گراد | ۳۵/۹ تا ۳۶/۷ درجه سانتی گراد | ۳۵/۲ تا ۳۶/۹ درجه سانتی گراد | ۳۵/۶ تا ۳۶/۳ درجه سانتی گراد |
| گوش | ۳۶/۴ تا ۳۸ درجه سانتی گراد | ۳۶/۱ تا ۳۷/۸ درجه سانتی گراد | ۳۵/۹ تا ۳۷/۶ درجه سانتی گراد | ۳۶/۶ تا ۳۸ درجه سانتی گراد |
علائم تب در بزرگسالان
اگر دمای بدن یک فرد بزرگسال از ۳۸ درجه سانتی گراد بیشتر شود تب خفیف اتفاق افتاده است. اگر دمای بدن از ۳۹/۴ درجه سانتی گراد بیشتر شود تب شدید است.
در اغلب مواقع تب بعد از ۱ تا ۳ روز خود به خود از بین می‌رود. در صورتی که تب طولانی شود (حتی تب خفیف) یا به صورت دوره‌ای برگردد می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت جدی در بدن باشد.
علائم شایع تب در بزرگسالان عبارتند از:
- سردرد
- تعریق
- سردرد
- داغ شدن پیشانی
- لرز
- درد عضلات
- احساس خستگی
- ضعف جسمی
- ملتهب شدن چشم‌ها
- کاهش اشتها
- از دست دادن آب بدن
- تورم غدد لنفاوی
همچنین تب در کودکان و نوزادان سبب بروز علائم زیر می‌شود:
- افزایش تحریک پذیری
- بی حالی
- سرخ شدن پوست
- رنگ پریدگی
- مشکل در بلع غذا
- پس زدن غذا، آب و شیر
تب شدید در بزرگسالان
به طور کلی زمانی که دمای دهان در فرد بیش از ۳۷.۹ سانتی‌گراد باشد، فرد به تب مبتلا شده است. اما زمانی که دمای تب در بدن بزرگسالان بیش از ۴۰ درجه سانتی گراد باشد، تب شدید خواهد بود و می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد. در بزرگسالان تب بالای ۴۰ درجه معمولا می‌تواند در عملکرد پروتئین‌ها، آنزیم‌های بدن و… اخلال ایجاد کند و همین موضوع در بسیاری از موارد اگر با تب بالای ۴۴ درجه همراه باشد می‌تواند منجر به فوت فرد شود.
مدت زمان تب
تب با توجه به شرایط بدنی فرد و نوع بیماری و ریشه آن می‌تواند مدت زمان زیادی در بدن ماندگار شود. به همین دلیل است که در صورت داشتن تب پزشکان توصیه می‌کنند نسبت به درمان آن اقدام کنید. تب اگر در بدن بماند و درمان نشود می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را به بدن وارد کند. ازجمله مدت زمانی که تب می‌تواند در بدن بماند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب حاد: این نوع تب معمولا کمتر از هفت روز طول می‌کشد.
- تب مزمن یا مداوم: این نوع تب می‌تواند بیش از ۱۴ روز در بدن بماند.
- تب تحت حاد: این نوع تب حداکثر تا ۱۴ روز طول می‌کشد.
تب در کرونا
اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی همه گیری جهانی یک ویروس جدید به نام «کووید – ۱۹» و بیماری «کرونا» در صدر اخبار جهان قرار گرفت. یکی از علائم شایع ویروس کرونا تب خفیف است که به مرور زمان بالاتر می‌رود. سایر علائم این بیماری تنگی نفس و سرفه خشک هستند.
در بسیاری از بیماران علائم خود به خود بهبود می‌یابد و نیاز به درمان ندارد. با اینحال در صورتی که تنفستان دشوار شده است، احساس گیجی می‌کنید، لب‌هایتان آبی (رنگ پریده) شده یا درد قفسه سینه دارید باید سریعاً به بیمارستان‌هایی که خدمات درمانی اورژانسی مربوط به کووید – ۱۹ را ارائه می کنند مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر: علائم ویروس کرونا چیست؟
در ادامه به این پرسش پاسخ می دهیم که «چطور بفهمیم تب داریم؟» و سپس راه‌های پایین آوردن تب را بررسی میکنیم.
از کجا بفهمیم تب داریم؟
راه‌های مختلفی برای اندازه گیری تب وجود دارد که هر یک مزایا و معایب خود را دارد. در ادامه ۶ روش اندازه گیری تب در بزرگسالان را بررسی می کنیم.
۱ – اندازه‌گیری تب از دهان
تب سنج‌های دهانی برای اندازه گیری تب از طریق دهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اندازه گیری تب دهانی بهترین راه برای اندازه گیری دمای بدن بزرگسالان است. از آنجا که برای اندازه گیری تب از این طریق باید تب سنج را به مدت حداقل ۲۰ ثانیه در دهان بسته نگه داشت، این روش برای کودکان و خردسالان اندکی دشوار است.
نحوه اندازه‌گیری تب دهانی
- پازده دقیقه پیش از اینکه تب سنج را در دهان قرار دهید چیزی نخورید. چرا که غذا و نوشیدنی می تواند دمای داخل دهان را تحت تاثیر قرار دهد.
- حداقل بیست ثانیه تب سنج را زیر زبان و تا جایی که می‌توانید نزدیک به مرکز زبان قرار دهید. (در تب سنج‌های دیجیتالی یک بوق کوتاه شنیده می‌شود.)
- بعد از خواندن تب، تب سنج را با آب گرم و صابون بشویید.
۲ – اندازه گیری تب از گوش
تب سنج گوش یک ابزار دیجیتال است که برای اندازه گیری تب از گوش طراحی شده است. البته این ابزار بیشتر در مراکز درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما استفاده از آن در خانه هم سخت نیست.
این ابزار د