همبستگی نوعی وابستگی مشترک در بین افراد حاضر در یک رابطه است که هر فرد را از نظر ذهنی، عاطفی، فیزیکی و معنوی به فرد دیگر متکی میکند. یک رابطه همبستگی میتواند بین طرفین یک رابطه عاشقانه، اعضای یک خانواده و دوستان باشد. همچنین جالب است بدانید این حس همبستگی در بین یک فرد عادی با فرد دیگری که ممکن است به الکل یا سایر مواد مخدر معتاد باشد نیز وجود دارد.
در واقع انجمن روانشناسی آمریکا همبستگی را به عنوان یک الگوی روابط ناکارآمد معرفی میکند که در آن فرد از نظر روانی به فرد دیگری وابسته است. در واقع همبستگی در علم روانشناسی به عنوان اختلال شخصیت شناخته نمیشود و ممکن است با سایر اختلالات شخصیتی همپوشانی داشته باشد. همچنین احساس همبستگی ممکن است به ازای برخی الگوهای دلبستگی، از دوران کودکی در فرد به وجود آید.
علل بروز همبستگی
براساس تحقیقات انجام شده، خصوصیت همبستگی به دلیل ناتوانی در بیان نظر شخصی و نه گفتن به سایر افراد به وجود میآید. همچنین عوامل زیست شناختی، روانشناختی و اجتماعی نیز ممکن است در بروز این خصوصیت نقش داشته باشند که در ادامه به معرفی هر یک از این علل میپردازیم.
بیولوژیکی
بخشی از مغز افراد مبتلا به خصوصیت همبستگی ممکن است در سرکوب احساسات همدلی ناتوان باشد. این موضوع موجب میشود تا فرد با سایرین بیش از اندازه همدلی کند و به راحتی به افراد وابسته شود.
روانی
افراد مبتلا به خصوصیت همبستگی از نظر روانی مستعد مراقبت از سایر افراد هستند. همچنین این افراد ممکن است از نظر روانی تجربیات منفی زیادی را در زندگی خود پشت سر گذاشته باشند. برخی از این تجربیات منفی شامل بزرگ شدن با والدینی که دائما در حال دعوا با یکدیگرند یا بیتوجهی عاطفی در دوران کودکی، است.
اجتماعی
خصوصیت همبستگی ممکن است به دلیل تغییر نگرش جامعه به برخی افراد خاص باشد. برای مثال اجتماع سبب ابتلای زنان سرپرست خانواده یا افراد معتاد به خصوصیت همبستگی میشود.
خصوصیت همبستگی در افراد ممکن است در انواع و شدت مختلفی به وجود آید؛ همچنین باید توجه کرد که همبستگی ممکن است در هر نوع رابطهای ظاهر شود.
نشانه های همبستگی
همبستگی به یک الگوی نامتعادل در رابطه اشاره دارد که در این الگو فرد علاوه بر احساسات خود، رفع احساسات و نیازهای شخص دیگری را بر عهده میگیرد. در واقع همبستگی موجب میشود تا فردی به فرد دیگر نیاز پیدا کند و فرد مبتلا به همبستگی به عنوان یک شخص بخشنده شناخته شود.
فرد دارای خصوصیت همبستگی اگر نیازهای اطرافیان خود را برآورده نکند و برای آنها فداکاری نکند، از دید خود یک شخص بیارزش به حساب میآید. فرد مبتلا به همبستگی دارای نشانههای خاصی است که در ادامه به معرفی هر یک میپردازیم.
- فرد مبتلا به همبستگی برای جلوگیری از درگیری با سایر افراد همواره محتاط رفتار میکند.
- فرد مبتلا به همبستگی از سایر افراد برای انجام کارهای روزانه اجازه میگیرد.
- فرد مبتلا به همبستگی در اغلب اوقات از افراد عذرخواهی میکند؛ حتی اگر هیچ اشتباهی مرتکب نشده باشد.
- فرد مبتلا به همبستگی برای افرادی که او را آزار میدهند، احساس تاسف میکند.
- فرد مبتلا به همبستگی همواره برای رفع مشکلات افراد تلاش میکند.
- فرد مبتلا به همبستگی برای شخص مقابل خود هر کاری انجام میدهد؛ حتی اگر خودش ناراحت شود.
- فرد مبتلا به همبستگی زمانی احساس خوبی نسبت به خودش دارد که همه افراد او را دوست داشته باشند.
چرا همبستگی یک ویژگی ناسالم است؟
درست است که هر فردی اشخاص عزیزی در زندگی خود دارد که نسبت به آنها احساس مسئولیت میکند؛ اما زمانی که هویت او به این اشخاص وابسته میشود، یک خصوصیت ناسالم در وجود او ایجاد میشود. در واقع همبستگی به تمام رفتارها یا احساسات فردی اشاره ندارد؛ بلکه تنها به آنهایی اشاره میکند که تا حدی ناسالم هستند. افراد باید به همان اندازه که نسبت به اطرافیان خود احساس مسئولیت میکنند، این حس را نسبت به خود نیز داشته باشند.
در واقع همبستگی باعث اعتیاد فرد به برقراری رابطه با اطرافیان میشود؛ چرا که افراد مبتلا به همبستگی اغلب دارای روابط عاطفی یک طرفه هستند که بسیار مخرب و توهین آمیز است. فرد دارای ویژگی همبستگی، حس واقعی خود را نسبت به افراد از دست میدهد؛ چرا که تبدیل به یک فرد درونگرا شده که تمامی احساسات را در درون خود میریزد. ویژگی همبستگی به مرور زمان ممکن است به درجات ناسالمی برسد که به فرد مبتلا به این خصوصیت آسیب بزند.
همچنین جالب است بدانید فرد مبتلا به همبستگی به هیچ وجه نمیتواند خود را از یک رابطه حذف کند؛ چرا که ممکن است احساس کند طرف مقابل بیش از حد به او وابسته است. در مقابل شخص روبروی یک فرد مبتلا به همبستگی احساس میکند که هر چه سریعتر باید رابطه خود را با این شخص قطع کند؛ چرا که دارد به یک رابطه سمی ادامه میدهد. بسیاری از افراد ممکن است رابطه سالم و ناسالم را با یکدیگر اشتباه بگیرند و دائما در این فکر باشند که مبتلا به ویژگی همبستگی هستند.
اما باید بگوییم که هر نوع وابستگی به معنای همبستگی نیست و در یک رابطه سالم هر فردی میتواند برای نیازهای مختلف به دیگری تکیه کند. ویژگی همبستگی زمانی در افراد به وجود میآید که یک فرد بسیار بیشتر از طرف مقابل وابسته است و این موضوع باعث عدم تعادل در برآورده شدن نیازها میشود.
چگونه بر همبستگی غلبه کنیم؟
اولین قدم برای برای غلبه بر تمایلات مربوط به همبستگی، تمرکز بر خودآگاهی است که بسیاری از افراد این کار را میتوانند به تنهایی انجام دهند. اما بسیاری از روانشناسان نیز بر این باورند که برای غلبه بر همبستگی باید به مشاور یا درمانگر مراجعه کرد تا فرد یک روند درمانی دقیق را طی کند.
چرا که بسیاری از افرادی که با همبستگی دست و پنجه نرم میکنند تا زمانی که زندگیشان از هم نپاشیده، به دنبال غلبه بر این ویژگی و کمک گرفتن از سایر افراد نمیروند. پس مراجعه پیش از موعد به مشاور، درمانگر و روانشناس موجب میشود تا فرد در سریعترین زمان ممکن وارد روند درمان شود. همچنین برای غلبه بر همبستگی میتوانید کارهای زیر را انجام دهید.
- هنگام صحبت با خودتان جملات محبتآمیز و مثبت بیان کنید و از خودتان انتقاد نکنید.
- برای جدایی از رابطهای که به آن همبستگی دارید، باید قدمهای کوچک بردارید و بر روی فعالیتهای خارج از رابطه و دوستیهای جدید سرمایهگذاری کنید.
- زمانی که وسوسه میشوید تا به شخص دیگری فکر کنید یا نگران او باشید، توجه خود را سمت موضوع دیگری منعطف کنید. این کار نیازمند تمرین زیاد است؛ پس به هیچ وجه عجله نکنید.
- در مقابل کسی که از شما انتقاد میکند، موجب ضعف شما میشود یا سعی در کنترل شما دارد؛ حتما از خود دفاع کنید. همچنین با کار بر روی عزت نفس، قدرت وجودی خود را بیشتر کنید.
- اگر تمایل به انجام کاری ندارید، از “نه” گفتن به اطرافیان نترسید.
اگر شما از جمله افرادی هستید که از ویژگی همبستگی رنج میبرید و نتوانستید بر این خصوصیت غلبه کنید؛ پیشنهاد میکنیم برای درمان آن به روانشناس مراجعه کنید. فراموش نکنید که همبستگی در اشکال و سطوح مختلفی در افراد ظاهر میشود و در اغلب موارد باعث عادی نشان دادن یک رابطه ناسالم میشود و در طول زمان چهره واقعی آن رابطه نمایان میشود.
پس با شناخت نشانههای همبستگی و راههای غلبه بر آن، نسبت به خودآگاهی خود کمک کنید. پیشنهاد میکنیم در مسیر غلبه بر همبستگی حتما با خود مهربان باشید تا با تلاش و پشتکار بتوانید بر این خصوصیت غلبه کنید.
معرفی ۳ کتاب درباره همبستگی
در این بخش قصد داریم به معرفی ۳ کتاب درباره همبستگی بپردازیم. پس پیشنهاد میکنیم افرادی که قصد دارند در ارتباط با این خصوصیت اطلاعات بیشتری کسب کنند، حتما کتابهای زیر را مطالعه کنند. همچنین این کتابها برای افرادی که ترس از همبستگی دارند نیز بسیار مفید است؛ چرا که کمک میکند تا بر همبستگی خود غلبه کنند.
۱- کتاب همبستگی برای انسانها – نویسنده دارلین لنسر
نویسنده این کتاب درمانگر خانواده و متخصص ازدواج است که با نوشتن مقدمهای عالی درباره همبستگی، افراد را نسبت به خواندن سایر بخشهای این کتاب جذب میکند. هدف این کتاب افرادی هستند که ممکن است به شخص یا اشخاص دیگری بسیار وابسته باشند. همچنین در سایر بخشهای این کتاب نکات عملی زیادی بیان شده که در غلبه بر همبستگی بسیار موثر است.