پرورش کودکان سالم و خوشحال یکی از وظایف چالش برانگیز و البته بسیار لذت بخش والدین میباشد. البته باید گفت که خیلی از ما پرورش کودک را به اندازه سایر کارهای خود جدی نمیگیریم.
اهمیت فرزندپروری سالم در چیست؟
فرزندپروری بهینه و سالم به رشد احساس همدردی، صداقت، اعتماد به نفس، کنترل خود، مهربانی، تعامل و شادابی کودک کمک میکند. همچنین باعث بهبود حس کنجکاوی ذهنی، انگیزه و نیز ایجاد تمایل برای رسیدن به هدف میشود.
فرزندپروری بهینه به کودکان کمک میکند از خود به درستی در برابر اضطراب، افسردگی، اختلال در خوردن غذا، رفتارهای ضداجتماعی و استفاده از مواد الکلی و مخدر محافظت کنند.
تاثیر نوع فرزندپروری بر رشد کودک
والدین از طریق حرف زدن و خواندن کتاب برای نوزادان گرفته تا بیان ارزش های خانوادگی، تأثیر بسیاری بر رشد کودک خود دارند.
به نوعی میتوان گفت که تا قبل از ورود به مدرسه این تنها والدین و خانواده هستند که بر کودکان تأثیر میگذارند.
فراهم کردن شرایط مناسب برای شروعی خوب توسط والدین از اهمیت بسیاری برخوردار است اما باید به این نکته نیز توجه کرد که کودکان با شخصیت ذاتی خود وارد دنیا میشوند و این وظیفه والدین است که رابط بین آنها و جهان باشند؛ جهانی که آنها را برای استقلال کامل آماده میکند.
در این جهان در حال تغییر، به نظر میرسد که فرزندپروری در معرض مدهای زودگذر و سبک های در حال تغییر است و به نوعی به یک رقابت تبدیل شده است.
از دست ندهید: پرخاشگری کودکان؛ علائم، علت و درمان خشونت در کودکان
افراط و تفریط ها در تربیت کودکان
مسئله ای به نام فرزندپروری افراطی وجود دارد که در آن پدر و مادر سعی دارند فرزندان خود را در کمال دقت و مراقبت و امکانات پرورش دهند. در کنار نقاط مثبت این سبک از پرورش فرزندان، فرزندپروری افراطی، راه رسیدن به بزرگسالی را برای کودکان دشوار میکند و باعث میشود کودکان نتوانند حتی با کوچکترین مشکلات هم روبرو شوند.
البته سبکی هم به اسم فرزندپروری تفریطی داریم و تحقیقات نشان میدهند که عدم مشارکت والدین در تربیت، اغلب منجر به پیامدهای نامناسب رفتاری در کودکان میشود.
نوع پرورش فرزند شما ممکن است بر بسیاری از جنبه های زندگی فرزندان تأثیرداشته باشد، از میزان وزن کودکتان گرفته تا احساسی که نسبت به خودش دارد.
حتما باید مطمئن باشید که نوع فرزندپروری شما به طور سالم به رشد و پرورش آنها کمک میکند. چرا که نوع تعامل شما با آنها و چگونگی تربیت، بر ادامه زندگی آنها تأثیر میگذارد.
محققان چهار نوع سبک فرزندپروری را شناسایی کرده اند:
۱. مستبدانه (دارای کنترل زیاد – محبت کم)
۲. مقتدرانه (دارای کنترل زیاد – محبت زیاد)
۳. آسانگیر(دارای کنترل کم – محبت زیاد)
۴. بی توجه، طرد کننده (دارای کنترل کم – محبت کم)
هر سبک، رویکرد متفاوتی نسبت به پرورش کودکان دارد و میتوان آنها را با یک سری خصوصیات گوناگون شناسایی کرد.
۱. فرزندپروری مستبدانه
آیا این جملات در مورد شما صدق میکنند؟
- بر این باور هستید که کودکان باید نه دیده و نه شنیده شوند.
- اگر حرف قانون باشد، معتقدید که «حرف باید حرف شما» باشد.
- به احساسات کودکتان توجه نمیکنید.
اگر هر یک از این جملات در مورد شما درست باشند، ممکن است والدینی مستبد باشید.
والدین مستبد معتقدند که فرزندشان باید بدون هیچ استثنائی از قوانین آنها تبعیت کنند.
وقتی کودکی دلیل یک چیز را میپرسد، این والدین معروف به این هستند که بگویند «چون من گفتم!».
علاقه ای به بحث کردن ندارند و بیشتر دوست دارند از آنها حرف شنوی شود.
همچنین به کودکان اجازه نمی دهند وارد چالشها شوند و مشکلات را برطرف کنند.
در عوض، قوانینی وضع میکنند و با اندک توجهی به نظر کودکان عواقب کارشان را به آنها نشان میدهند.
والدین مستبد ممکن است به جای تربیت، تنبیه کنند.
به همین خاطر به جای اینکه به کودک نشان دهند که چطور تصمیم درست بگیرد، کاری میکنند که کودک به خاطر اشتباهی که انجام داده احساس ندامت کند.
کودکانی که توسط چنین والدین مستبد و سختگیری بزرگ میشوند بیشتر اوقات از قوانین تبعیت میکنند. اما فرمانبرداری برایشان گران تمام میشود.
مضرات سبک فرزندپروری مستبدانه برای کودکان:
- کودکان والدین مستبد بیشتر مستعد مشکلات اعتماد به نفس هستند، چراکه به عقاید آنها ارزش قائل نمیشوند. حتی ممکن است خشن و عصبانی بار بیایند.
راهکارهای افزایش اعتماد به نفس
- کودکان به جای اینکه فکر کنند که چه کاری را می توانند در آینده بهتر انجام دهند، بیشتر اوقات حواسشان به خشمی است که نسبت به والدین خود دارند.
- از آنجایی که بیشتر اوقات والدین مستبد سختگیر هستند، کودکانشان به خاطر فرار از تنبیه، دروغگویان ماهری میشوند.
۲. فرزندپروری مقتدرانه
کدام یک از جملات زیر در مورد شما صدق میکنند؟
- تمام تلاش خود را میکنید تا رابطه مثبتی با فرزند خود برقرار کنید و آن را حفظ کنید.
- استدلال های موجود در پس مقررات خود را برایش توضیح می دهید.
- مقررات را عملی میکنید و پیامدهایش را هم نشان میدهید اما احساسات کودکتان را مدنظر میگیرید.
اگر جملات بالا در مورد شما درست است، به احتمال زیاد والدینی مقتدر هستید.
این دسته از والدین برای احساسات کودکان خود ارزش قائل میشوند در حالیکه صراحتا مشخص میکنند که باید به حرف بزرگترها گوش داده شود.
فرزندپروری مقتدرانه برای جلوگیری از مشکلات رفتاری پیش از وقوع آنها، در زمان و انرژی سرمایه گذاری میکند.
همچنین از راهبردهای تربیتی مثبت برای تقویت رفتارهای درست استفاده میکنند، مانند روش های تشویق و تمجید.
محققان دریافته اند کودکانی که والدینی مقتدر دارند در بزرگسالی بیشتر احساس مسئولیت میکنند و عقاید خود را راحت تر بیان میکنند.
کودکانی که با والدینی مقتدر بزرگ میشوند به احتمال زیاد خوشحال تر و موفق تر هستند.
همچنین به احتمال زیاد در تصمیم گیری و ارزیابی خطراتی که ممکن است برایشان رخ دهد، بهتر عمل میکنند.
۳. فرزند پروری سهل گیرانه
کدام یک از جملات زیر در مورد شما صدق میکند؟
- مقرراتی وضع می کنید که به ندرت عملیشان میکنید.
- عواقب کارفرزندانتان را بیشتر وقت ها نادیده میگیرید.
- فکر میکنید که فرزندتان بدون دخالت شما بهتر یاد میگیرد.
اگر جملات بالا در مورد شما صدق میکند، به احتمال زیاد والدینی آسان گیر هستید.
والدین سهل گیر، باگذشت هستند.
آنها اغلب در صورت مواجه با مشکلات فقط گام اول را برمیدارند.
بیشتر وقت ها میبخشند و عقیده ش